کوتاه و کاربردی از تولید مثل در گربه ها

حکیم مهر -  کوتاه و کاربردی از تولید مثل در گربه ها

مراحل مختلف چرخه فحلی در گربه ها به اختصار عبارتند از :

1 -  Anestrus : در این مرحله گربه ماده از نظر جنسی غیر فعال است. این دوره حدود سه ماه در پاییز و زمستان به طول می انجامد.

2 -  Proestrus : این مرحله حدود یک تا دو روز طول می کشد گرچه گاهی هم اصلاً مشخص نمی گردد. گربه ماده حیوان نر را به خود جلب می -  کند ولی از جفت گیری ممانعت بعمل می آورد.

3 -  Estrus : در این مرحله گربه ماده نسبت به حیوان نر روی خوش نشان می دهد. در خلال این دوره ترشح صورتی رنگ و کدر از واژن بدون خونریزی مشاهده می شود. طول مدت این مرحله از سه تا شانزده و به طور میانگین هفت روز است. تخمک گذاری در گربه های ماده خود بخودی نبوده و 23 تا 30 ساعت پس از  جفت گیری انجام می شود.

4 -  Interestrus : این مرحله از دو تا نه روز و به طور متوسط هفت روز به طول می انجامد ، آنهم زمانی که جفت گیری انجام نشود یا جفت گیری قبل از رسیدگی فولیکول انجام گرفته باشد.

5 -  Metestrus : این مرحله زمانی است که گربه ماده تخمک گذاری کرده ولی آبستن نیست. طول این دوره از 35 تا 70  و به طور متوسط 45 روز است. ممکن است علاوه بر آن حدود 35 روز زمان لازم باشد تا فحلی بعدی بروز یابد.

-          تشخیص آبستنی در گربه ها

در ابتدا باید دانست که غلظت پروژسترون در خون به سرعت بین هفته -  های اول تا چهارم آبستنی افزایش می یابد. در هفته های سوم و چهارم آبستنی سرپستانک ها  پرخون (قرمز) می شوند. غلظت پروژسترون به تدریج از هفته پنجم به بعد کاهش می یابد و دو روز قبل از زایمان دچار افت بسیار شدیدی می شود.

در طی روزهای 16 تا 26 پس از جفت گیری می توان از راه لمس شکم آبستنی را تشخیص داد. از طریق سونوگرافی ، وزیکولهای کروی و anechoic  در 11 تا 14 روزگی پس از جفت گیری قابل مشاهده اند.

در رادیوگراف های تهیه شده پس از 49 روزگی آبستنی سیستم استخوانی جنین به طور کامل قابل مشاهده است .

البته ذکر این نکته لازم است که دانسیته های استخوانی در استخوانهای طویل نظیر ران یا دنده ها در رادیوگرافهای تهیه شده در 38 روزگی هم قابل مشاهده است.

-          زایمان طبیعی در سگ و گربه

در مورد سگ ها حدود 24 ساعت قبل از زایمان درجه حرارت مقعدی به 37 درجه و یا زیر آن می رسد. البته در حین زایمان معمولاً این درجه حرارت به میزان طبیعی باز می گردد.

در گربه های ماده افت درجه حرارت 12 ساعت قبل از زایش رخ می دهد ولی این مسئله نسبت به سگ کمتر به عنوان معیار قابل اتکا برای تشخیص زمان زایمان مطرح است.

زایمان طبیعی به طور کلی به سه مرحله تقسیم می شود :

1 -  مرحله اول : این مرحله در سگها و گربه ها بطور معمول بین 12 تا 24 ساعت طول می کشد.

در این زمان قدرت و تعداد انقباضات رحمی افزایش یافته  و سرویکس هم باز می شود. حیوان در این مرحله به تناوب رفتارهایی نظیر گوشه گیری  و بی قراری را نشان می دهد و به فراهم کردن محل زایمان می پردازد و گاهی هم استفراغ مشاهده می شود. له له زدن و لرز نیزگاهی از علائم این مرحله است. ترشحات واژن حیوان نیز در این مرحله آبکی و شفاف می باشد.

2 -  مرحله دوم : در این مرحله حیوان به طور کامل زور زدن شکمی را بروز می دهد که نتیجه انقباضات قوی رحم است و در زمان خروج نوزاد به اوج خود می رسد. این زور زدن نباید بیش از یک تا دو ساعت بین تولد نوزادان طول بکشد. بی اشتها شدن ، لرز و له له زدن حیوان نیز معمولاً در این مرحله قابل انتظار است.

معمولاً در مورد ماده سگها اولین توله در عرض 4 ساعت پس از شروع مرحله دوم به دنیا می آید و توله های بعدی با فاصله 15 دقیقه تا 2 ساعت از هم به دنیا می آیند.

 در گربه ها معمولاً اولین بچه در عرض یک ساعت پس از شروع مرحله دوم و بچه های بعدی با فاصله 10 تا 60 دقیقه از هم به دنیا می آیند.

3 -  مرحله سوم : این مرحله مخصوص خروج جفت است. البته در مورد سگ ها و گربه ها نمی توان این مرحله را بطور کامل جدا از مرحله دوم درنظر گرفت و در حقیقت این مرحله در دل مرحله دوم قرار دارد. به عبارت دیگر سگ ها و گربه ها که چند قلوزا هستند دائم در بین مراحل دوم و سوم در رفت و آمد هستند. معمولاً در مورد سگ جفت مربوط به هر نوزاد تا 15 دقیقه پس از آن دفع می شود. در گربه هم این زمان عموماً بین 5 تا 15 دقیقه است. البته مواردی هم مشاهده شده که جفت مربوط به یک نوزاد همراه نوزاد بعدی دفع شده است.