مشروح گفتگو با دکتر دستور درباره تب برفکی

حکیم مهر -  خبرگزاری مهر گفتگویی در خصوص تب برفکی با رئیس سازمان دامپزشکی کشور انجام داده و همچنان بر معرفی ایشان به روال سابق (نظیر آنچه در مورد دکتر نوروزی هم انجام می شد و سازمان دامپزشکی هم استقبال می کرد) بعنوان معاون وزیر جهاد کشاورزی (در صورتی که رئیس سازمان دامپزشکی متأسفانه معاون وزیر نیست!) اصرار می‌ورزد.

مشروح این گفتگو به شرح ذیل است :

معاون وزیر جهادکشاورزی با تشریح زوایای پیدا و پنهان بیماری تب برفکی و تاکید بر اینکه بیماری تب برفکی یک بیماری "بسیار عفونی و به شدت واگیردار" است، گفت: امکان کنترل این بیماری در 10 سال آتی ( سال 2020 میلادی) میسر خواهد شد.
دکتر سید محسن دستور در خصوص بیماری تب برفکی و روشهای کنترل و مبارزه با این بیماری در کشور گفت: رسیدن به حداقل سطح پوشش مایه کوبی 75 درصد جمعیت دامی حساس کشور(گاو و گوساله، گوسفند و بز) در فواصل زمانی مشخص هر4 یا 6 ماه یکبار براساس بار ویروسی و وضعیت اپیدمیولوژیک بیماری درحداقل زمانی ممکن (حداکثریک ماه) با استفاده از واکسن مناسب به لحاظ کمی و کیفی توسط نیروهای اجرایی کارآمد و آزموده و تداوم آن به مدت 5 سال، توام با رعایت دو بند دیگر اقدامات کنترلی بیماری به نحویکه میزان رخداد بیماری درحد پایین نگه داشته شده و همزمان برنامه ریزی در راستای ایجاد مناطق پاک از بیماری باید دردستورکار قرارگیرد.

وی اظهارداشت: در فازسوم پروژه (EUFMD ) کمیسیون اروپایی تب برفکی، ایجاد مناطق و استانهای پاک در دستور کار قرارخواهد گرفت و با استفاده از توان اجرایی نیروهای آموزش دیده و تامین واکسن مناسب داخلی و یا وارداتی امکان کنترل بیماری در10 سال آتی یعنی در سال 2020 میلادی برنامه ریزی شده و میسرنیز واهد شد و کنترل رخدادهای بیماری بدون رعایت اصل اول که همان اقدامات بهداشتی- قرنطینه ای است، غیرممکن است.

عامل بیماری تب برفکی

معاون وزیرجهاد کشاورزی عنوان کرد: ویروس عامل بیماری از جنس پیکورنا ویروسها بوده که دراین جنس 7 سروتایپ قراردارند و ماهیت این ویروس که از نوع RNA ویروس است تغییرات شدید آنتی ژنتیکی است که سبب پیدایش واریانتهای جدید و حتی به وجود آمدن ساب تایپهای جدید در هرسویه می شوند و با جابه جایی دام ویروسها به سایر نقاط گسترش می یابد.

توجیه مبازره با تب برفکی

وی با بیان اینکه بیماری تب برفکی یک بیماری بسیارعفونی و به شدت واگیردار است، افزود: وجود این بیماری به لحاظ شدت خسارات اقتصادی یکی از موانع اصلی در تامین بهداشت و تولید دام وهمچنین فرآورده های دامی و تجارت دام محسوب می شود.

دستور خاطرنشان کرد: این بیماری سبب کاهش شدید تولید دام شده و نقش اساسی در تجارت دام و فرآورده های خام دارد.

وی افزود: کلیه دامهای زوج سم از جمله گونه های نشخوارکنندگان اهلی همچون گاو، گاومیش، گوسفند و بز مورد هدف ویروس عامل بیماری قرار دارند و شدت واگیردردامهای حساس بسیار بالا و تا 100 درصد است، ولی میزان مرگ ومیرپایین و به طورعمده دامهای جوان را دربرمی گیرد.

رئیس سازمان دامپزشکی کشور با بیان اینکه تشخیص و اعلام نتایج آزمایشگاهی استرین های جدید تب برفکی توسط آزمایشگاه مرجع بین المللی صورت می گیرد، گفت: استرینA05 AFG07 در25 دیماه سال گذشته ازاستان آذربایجان غربی جدا شد که با استرین قبلی این تحت سویه که درسالهای 86 و 87 از برخی از کانونهای بیماری جدا شده بود از نظرآنتی ژنتیکی تفاوت داشت.

گسترش تب برفکی با تردد دام دراستانهای کشور

وی تصریح کرد: استرینO india 2001 در28 دیماه سال 88 از نمونه ارسالی از شهرستان بم جدا شد؛ البته به دلیل عدم وجود این تحت سویه درواکسن مورد استفاده تاثیرواکسیناسیون درکنترل بیماری به طورکامل مناسب نبوده، به نحویکه درشرایط فعلی حتی پس از واکسیناسیونی که ازابتدای دیماه با شیوع بیماری آغاز شد و درمواقعی شکست تیترایمنی درگله های مایه گوبی شده را شاهد بودیم، احتمال می رود استرین های مذکوردربیشتراستانهای کشوربا تردد دام گسترش یافته است.

دستور اظهارداشت: براساس اعلام آزمایشگاه مرجع بین المللی تشخیص بیماری تب برفکی نتایج یک نمونه ارسالی از کشور پاکستان به آزمایشگاه مذکورAsia1 است و سوش موجود در واکسن توانایی ایجاد مقاومت برعلیه آن را ندارد.

نقاط ضعف در کنترل تب برفکی

وی نداشتن پشتوانه قانونی و آئین نامه اجرایی مصوب درکنترل تب برفکی و طرح ملی فراگیری کشوری را از ضعفهای موجود برای کنترل این بیماری خواند و افزود: ورود دامهای قاچاق از مرزهای کشوربه خصوص مرز شرقی، ضعف اجرایی سیستم قرنطینه – بهداشتی در امر کنترل تردد دام به خصوص در مواقع بروز بیماری، عدم ضابطه مندی جابه جایی و تردد دام درکشور و تردد بدون مجوز بهداشتی حمل دام همچنین مدت کم ایمنی زایی واکسن موجود از دیگر ضعف  ها در این ارتباط است.

معاون وزیرجهاد کشاورزی فقدان امکانات آزمایشگاهی مناسب جهت کنترل کیفی واکسنهای تولید داخل و وارداتی، عدم توانایی تعیین سریع تحت تیپهای ویروس درگردش در دامهای مبتلا به منظور کنترل مداوم واکسن تولیدی، محدودیت تولید داخلی واکسن، وجود جمعیت دامی قابل توجه عشایری در گردش، ضعف سیستم های مدیریتی – بهداشتی دامداریها وعدم اجرای مناسب اصول امنیت زیستی دراغلب واحدهای دامداری را از دیگر نقاط ضعف اعلام کرد.

وی در ادامه با اشاره به نقاط ضعف دیگری خاطرنشان کرد: عدم استقرار دامپزشک اختصاصی در کلیه دامداریهای صنعتی به عنوان مسئول فنی- بهداشتی برای برنامه ریزی و اجرای اصول امنیت زیستی، نبود رقیب داخلی در تولید واکسن تب برفکی، نزدیکی موسسه تولید واکسن به مجتمع های دامداری صنعتی استان تهران که درصورت فرار ویروس خود می تواند درانتشار بیماری و شکل گیری اپیدمی ها موثرباشد.

نقاط قوت بیماری تب برفکی در کشور

دستوراجرای برنامه مایه کوبی همزمان و سراسری تب برفکی طی سنوات برنامه چهارم و موفقیت نسبی آن درکنترل موارد کانونی بیماری، همکاری با کمیسیون اروپایی تب برفکی در اجرای بهینه سازی سیستم سرویلانس بیماری و تداوم اجرای نقشه راه در راستای کنترل بیماری  درمنطقه را از نقاط قوت وجود این بیماری خواند.

وی عنوان کرد: برداشت قدمهای اولیه مبنی برمرکزیت ایران جهت پروژه بین المللی مراقبت منطقه ای  بیماری تب برفکی با همکاری کمیسیون اروپایی تب برفکی اتحادیه اروپا و فائو، وجود سیستم اطلاعات جغرافیایی بیماریهای دامی همراه با شبکه سراسری  GIS ، وجود موسسه تولیدکننده واکسن لاین بیماری درداخل کشورو نیز بخش خصوصی متقاضی امرتولید واکسن در کشوراز نقاط قوت این بیماری در کشور است.

کنترل بیماری تب برفکی

معاون وزیرجهاد کشاورزی کنترل بیماری تب برفکی را بسیار مشکل خواند و گفت: عوامل مختلفی کنترل این بیماری را بسیار مشکل و همراه با هزینه های کلان کرده است.

وی افزود: به طورکلی کنترل بیماری بر پایه سه اصل انجام اقدامات بهداشتی و قرنطینه ای به منظور جلوگیری از ورود ویروس تب برفکی و به خصوص تیپ های جدید وغیربومی، مراقبت بالینی و سرولوژیکی به منظور شناخت تغییرات بیماری و ماهیت سویه های درگردش همچنین واکسیناسیون و ایجاد پوشش ایمنی دردامهای مورد هدف با استفاده از واکسن کشته لازم الاجرا است و مکمل یکدیگر توصیه می شود.