مشتریان دائمی مرغ‌های درشت را باید در میان خانم‌های خانه دار جست‌و‌جو کرد. آنها در خرید مرغ وسواس خاصی را به خرج می‌دهند و فکر می‌کنند مرغ‌های کوچک مریض هستند. جالب آنکه حجم زیاد مرغ‌های درشت که البته با چربی انباشته شده‌اند، دور ریخته و خوراک سگ و گربه‌ها می‌شوند. مرغ‌های سبک و کوچک هم در چرخه تولید و عرضه اگر شانس بیاورند و روی دست مرغ فروشی‌ها نمانند، راهی رستوران‌ها می‌شوند.
به گزارش ایران، آن‌طور که دکتر سید احمد مدنی –متخصص بیماری‌های طیور و عضو هیأت علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران به روزنامه ایران می‌گوید: فرهنگ مصرف مرغ درشت فرهنگ غلطی است و باید با ترویج مصرف مرغ سبک در بین مردم این فرهنگ غلط را اصلاح کنیم چرا که کاهش سن کشتار مرغ باعث بهبود «ضریب تبدیل» می‌شود. به عبارت دیگر بهترین وزن مرغ برای خرید هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ سلامتی زیر 2 کیلو گرم است.
درست از آن زمانی که مرغ پرورشی جای مرغ خانگی را در سبد غذایی خانواده‌ها گرفت حرف و حدیث‌های زیادی هم پشت سرش به راه افتاد. باور غلط مرغ‌های هورمونی برای همه اصطلاح آشنایی است. دکتر مدنی در این باره می‌گوید: در حال حاضر در صنعت پرورش طیور گوشتی و تخم‌گذار مانند مرغ و بوقلمون از هورمون رشد استفاده نمی‌شود.
«مرغ هورمونی» یک اصطلاح تخیلی است که از دو دهه پیش در فرهنگ مردم رایج شده و تصور کاملاً اشتباهی است. تجویز هورمون به 10هزار قطعه جوجه در یک سالن پرورشی به لحاظ هزینه اصلاً مقرون به صرفه نیست.
«هورمون هیچ جایگاهی در تغذیه طیور ندارد» این را دکتر مدنی می‌گوید و باورهای غلط درباره مصرف هورمون در پرورش طیور صنعتی را رد می‌کند. او اضافه می‌کند: در پرورش طیور از موادی مانند ذرت، سویا، مکمل‌های معدنی و ویتامینه، صدف یا کربنات کلسیم به عنوان منبع کلسیم و دی کلسیم فسفات به عنوان غذای پرندگان استفاده می‌شود.
عضو هیأت علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران با بیان اینکه برای افزایش سرعت رشد مرغ در پرورش طیور صنعتی از اصلاح‌نژاد و تغذیه استفاده می‌شود، تأکید می‌کند: اساس کار اصلاح‌نژاد بر پایه انتخاب نژادهای خوب مرغ‌ها با سرعت رشد و توان ژنتیکی بالا است.
دکتر مدنی الگوی تغذیه‌ای طیور را این‌گونه توضیح می‌دهد: «بر اساس دانشی که از حدود نیم قرن پیش در مورد نیازهای تغذیه‌ای پرندگان انجام شد، نشان داد، مرغ‌ها برای بهترین بازده به میزان خاصی از انرژی، پروتئین، آمینو اسیدها، ویتامین‌ها و املاح مدنی نیاز دارند. بنابراین طیور پرورشی با یک جیره کامل به آن حداکثر پتانسیل ژنتیکی می‌رسند. واضح است اگر مرغ‌ها در 40تا 50 روز به وزن 5/2 تا 3 کیلو گرم می‌رسند به معنای استفاده از هورمون نیست.»
متخصصان دامپزشکی، تغییر ذائقه و سلیقه مردم نسبت به مصرف و خرید مرغ سبک را توصیه می‌کنند.
دکتر مدنی علت خرید مرغ سبک وزن را این‌گونه توضیح می‌دهد: «یکی از هدف‌گذاری‌ها در پرورش و تولید اقتصادی طیور، پایین بودن ضریب تبدیل است. «ضریب تبدیل» که حاصل تقسیم میزان غذای خورده شده به میزان وزن به دست آمده است، از نظر اقتصادی بسیار مهم است. به عبارتی اگر پرنده‌ای 2 کیلو غذا بخورد و یک کیلو گوشت دهد، ضریب تبدیل برابر با 2 خواهد بود، بنابراین هر چه ضریب تبدیل کمتر باشد، مرغ غذای کمتری می‌خورد ولی وزن بهتری خواهد داشت.»
انتخاب مرغ سنگین وزن یکی از عادت‌های خرید مردم است. این شیوه انتخاب باعث می‌شود بازار به سمتی پیش برود که پرورش دهندگان طیور، مرغ‌های زیر 5/ 2 کیلو گرم را به کشتارگاه نفروشند در چنین شرایطی مرغدار مجبور است به جای 40روز، 50روز مرغ را نگهداری کند.
این دامپزشک معتقد است، فاصله ایجاد شده آن هم به مدت 10 روز، ضریب تبدیل را افزایش و بازده مرغ را کاهش می‌دهد. به عبارت دیگر مرغ غذای بیشتری می‌خورد تا گوشت بیشتری تولید کند. با این حساب مقدار زیادی ذرت، سویا، روغن، مواد غذایی، مکمل‌های معدنی و ویتامینه اتلاف می‌شود در حالی که اگر مرغ بین 5 یا 6 روز زودتر به کشتارگاه تحویل داده شود بازدهی شان بیشتر می‌شود. پس هر اندازه سن کشتار پایین باشد در سطح کلان به لحاظ اقتصادی در مصرف خوراک صرفه‌جویی می‌شود.
او با بیان اینکه بالا رفتن سن مرغ هم به ضرر مصرف‌کننده و هم به ضرر تولید‌کننده است، می‌گوید: در سن 40تا 42 روزگی حداکثر سرعت رشد عضلانی مرغ طی می‌شود و از این سن به بعد چربی‌گذاری در لاشه بیشتر می‌شود. بخش زیادی از این چربی در محوطه شکمی و مدخل سینه مرغ انباشته شده و برای مصرف‌کننده کارایی ندارد و دور ریخته می‌شود.
از طرفی عمده پروتئین مرغ در عضله ذخیره می‌شود و پیش از 40 روز حداکثر رشد عضلانی سپری می‌شود. علاوه بر آن وزن مخصوص چربی پایین‌تر از عضله است. هر یک گرم چربی، 8000 تا 9000 کالری انرژی دریافت می‌کند، نگهداری مرغ بیش از 40 روز باعث می‌شود مرغ‌ها انرژی دریافتی شان را به چربی تبدیل کنند که به لحاظ سلامتی و اقتصادی مقرون به صرفه نیست. دکتر مدنی بازه پرورش طیور را بین 35 تا55 روز عنوان می‌کند. افزایش مدت دوره تولید، ریسک ابتلا به بیماری را در صنعت زیاد می‌کند. به عنوان مثال اگر مرغداری 10هزار جوجه یک روزه را وارد سالن پرورش کند و تمام جوجه‌ها که البته فرض محال است، در همان روز نخست بمیرند به اندازه قیمت 10هزار جوجه متضرر می‌شود.
علاوه بر آن هزینه غذا و نیروی کار ضایعه‌های اقتصادی زیادی را به بار می‌آورد. در 10روز انتهای دوره پرورش احتمال ضایعه اقتصادی شدید است و می‌توان گفت که مرغدار را از نظر اقتصادی فلج می‌کند از این رو هر اندازه انتهای دوره تولید را کم کنیم ریسک عوامل عفونی، بلایای طبیعی و... را کم کرده‌ایم.
دکتر مدنی هدف سازمان دامپزشکی را به منظور پایین آوردن سن کشتار هدف درستی ارزیابی می‌کند و می‌گوید: هدف گذاری‌ها در پرورش طیور باید به زیر 42 روز برسد و وزن لاشه مرغ در دست مصرف‌کننده زیر 2 کیلوگرم باشد. ولی این بدان معنا نیست که لاشه‌های 800گرمی را قبول داریم. با توجه به سرعت رشد جوجه و نوع پرورش مرغ به نظر می‌رسد مرغ زنده با وزن خیلی پایین و غیر اقتصادی نباید به کشتارگاه فرستاده شود.
