حکیم مهر - مرگ مرموز زنبورهای عسل در سال‌های اخیر موجب نگرانی کارشناسان محیط زیست و البته کندوداران شده است. کارشناسان معتقدند سوءتغذیه یکی از مهمترین عواملی است که موجب مرگ دسته‌جمعی تعداد بی‌شماری از زنبورهای عسل شده است.
در فصل بهار کندوی زنبوهای عسل حال و هوایی دیگری دارد. هزاران زنبور کارگر جوان آماده پرواز به سوی دشت‌های پرگل می‌شوند. البته اگر دشت و گلی باقی‌مانده باشد. زندگی مدرن و صنعتی انسان، وسعت دشت‌ها را روز به روز محدودتر کرده و سردرگمی زنبورهای عسل جوان را بیشترمی کند.
فصل گرسنگی برای زنبورهای عسل برخلاف تصور معمول، فصل تابستان است. در این فصل اشتهای زنبورهای عسل که ذخیر‌ه چندانی نیز در کندو ندارند بیشتر می‌شود. هر چند که کندوداران گاه کندوهایشان را ده‌ها کیلومتر جابه‌جا می‌کنند اما جستجوی برای یافتن گل‌های تازه و شهد آنها اغلب بی‌نتیجه می‌ماند. حتی در آلمان نیز تعداد زیادی از کندوداران از آب‌شیرین برای سیرکردن زنبورهایشان استفاده می‌کنند. البته اگر پس از گذشت زمستان زنبوری برایشان مانده باشد.
آب‌شیرین یا "خوراک حاضری" بنیه زنبورها را کم می‌کند
در زمستان 2010 در آلمان، مرگ دسته‌جمعی زنبورهای عسل به حدی رسید که در بسیاری از ایا‌لت‌های این کشور کندو داران حدود 20 درصد از سرمایه خود یعنی زنبورهایشان را از دست دادند. علت مرگ این حشرات کوچک و مفید کنه‌ای به نام "واروآ" تشخیص داده شد.
این کنه 30 سال پیش وارد آلمان شده است. "واروآ" خون زنبورها را می‌مکد و لنف‌های آنها خشک می‌کند. این کنه با حمله به شفیره زنبورها رشد آنها را مختل می‌کند و زخم‌هایی برجا می‌گذارد که مکان مناسبی برای رشد باکتری‌ها و ویروس‌ها هستند.
حشره‌شناسان اما معتقدند عامل موثر دیگری زنبورها را مستعد حمله پارازیت‌ها می‌کند: سوء تغذیه. علاوه بر "خوراک حاضری" یا همان آب‌شیرین، شهد بسیاری از گل‌ها که در نزدیکی کارخانه‌ها و مراکز صنعتی هستند ، برای زنبورهای عسل آلوده است. این حشرات حساس توان سازگاری با کودهای مختلف شیمیایی که در مزارع از آنها استفاده می‌شوند را ندارند.
به عنون مثال در سال 2008 در آلمان به دلیل زادووالد سریع نوعی کرم ذرت، مزارع وسیع ذرت با سم کلوتیانیدن سم‌پاشی شدند. این سم‌پاشی موجب مرگ یکباره تعداد بی‌شماری از کفش‌دوزک‌ها، کرم‌های خاکی،لارو کرم‌های ابریشم زنبورهای عسل و پرندگان محلی شد. سم کلوتیانیدن اعصاب را مختل می‌کند و از دهه نود وارد بازار شده است. آلودگی این سم برای زنبورهای عسل 7 هزار بار بیشتر از کرم ذرت است.
