حکیم مهر - دکتر دستور در حالی اخیراً عهدهدار ریاست بر سازمان دامپزشکی کشور شد که به علت واردات دامهای بیمار، بسیاری از دامداریها با تببرفکی از نوع Oهندی درگیر شده بودند و در واقع دامپزشکی با یک بحران بزرگ مواجه بود. هر چند بهرغم گذشت بیش از یک ماه هنوز هم بسیاری از واحدهای دامداری با این مشکل دست و پنجه نرم میکنند و هیچ یک از اقدامات صورت گرفته نیز چندان موفقیتآمیز نبوده است. آنچه میخوانید ماحصل گفت وگوی روزنامه پول با دکتر سید محسن دستور، رییس جدید سازمان دامپزشکی است :
گفته میشود 20درصد استانهای کشور درگیر بیماری تب برفکی هستند. آمار واقعی استانهایی که درگیر این بیماری شدهاند چه اندازه است و تاکنون این بیماری چه میزان تلفات برجا گذاشته است؟
تقریبا در اکثر استانها تب برفکی بروز کرده و فقط در برخی مناطق میزان شیوع بیشتر و در برخی مناطق کمتر است که این موضوع نیز به وضعیت تردد و جابهجایی دام بستگی دارد، زیرا در برخی استانها دامهای قاچاق بیشتر راه پیدا کرده اما در بعضی استانها میزان تردد این دامها کمتر بوده است. البته در حال حاضر شرایط اندکی بهبود یافته زیرا از سویی با واردات دام مخالفت شده و دستورالعملهای سازمان دامپزشکی نیز در زمینه جابهجایی و تردد دام و شرایط خاص دامداریها اعلام و اعمال میشود.
اما در مورد تلفات با توجه به اینکه در فصل بهار قرار داریم، ممکن است تلفات از عوارض و بیماریهای دیگری نیز ناشی شود. بنابراین نمیتوان در حال حاضر عدد و رقم دقیقی از میزان تلفات تببرفکی ارایه داد و اعداد تقریبی است.
یعنی در استانها هیچ سیستمی برای ارزیابی تلفات تب برفکی به وجود نیامده است؟
نه اینطور نیست. در تمام استانها سیستم GISراهاندازی شده و به صورت روزانه مواردی را در مورد تعداد دامهای تلف شده، دامهای بیمار و کانونهای درگیر ارایه میدهد اما این آمار کلی است و نمیتواند دقیق و قابل استناد برای ارایه باشد و از همینرو آمار تلفات تب برفکی اعلام نشده است. زیرا اگر قرار باشد آماری در مورد تلفات برفکی اعلام شود، باید آزمایشهای لازم انجام شده و مورد به مورد بررسی شود.
آمارهای مختلفی در مورد میزان تاثیر تب برفکی بر تولید گوشت و شیر ارایه میشود. از نظر شما این بیماری تا چه حدی بر تولید محصولات تاثیر خواهد گذاشت؟
به طور کلی تببرفکی 20تا 25درصد بر کاهش وزن دام، افت تولید گوشت و شیر و سقط جنین تاثیرگذار است.
اما برخی از دامپزشکان و دامداران اذعان میکنند که میزان تلفات در چند دامداری به حدی بالا بوده که بهطور کلی آنها را نابود کرده است و به همین دلیل نیز سازمان دامپزشکی از اعلام دقیق تلفات تببرفکی خودداری میکند.
نه، این موضوع درست نیست. دامداران درسالهای گذشته شرایط خوبی نداشتند و به دلیل بروز خشکسالی در بسیاری از استانها با مشکلاتی مواجه بودند. ازهمینرو دامداران به هر میزانی که تلفات یا کاهش تولید داشته باشند، برایشان سنگین خواهد بود. بسیاری از دامداران نیز خردهپا هستند و از تعداد انداک دام خود ارتزاق میکنند و تلفات اندک برای این دسته از دامداران گران تمام میشود. اعلام نشدن آمار دقیق تلفات تب برفکی نیز ربطی به بالابودن تلفات ندارد و سازمان دامپزشکی میتواند بر اساس اطلاعات ثبت شده سیستم GISاعداد و ارقامی را اعلام کند. بیشتر تلفات هم مربوط به افت تولید و خسارات اقتصادی کلی به دامداران است.
بسیاری از کارشناسان و دامداران، سازمان دامپزشکی را مقصر اصلی در شیوع تببرفکی میدانند و معتقدند این سازمان نظارتهای لازم را در مورد واردات دام زنده نداشته است. به نظر شما سازمان دامپزشکی چه اندازه در ورود و شیوع تببرفکی O هندی مقصر است؟
واردات دام زنده هم از طریق قاچاق وهم با مجوز سازمان دامپزشکی صورت میگیرد اما در مورد آن بخش از واردات دام زنده که با مجوز دامپزشکی انجام میشود، در تمام مراحل نظارت و کنترلهای لازم صورت میگیرد. ولی آن دسته از دامهای بیمار که به شکل قاچاق وارد کشور شدهاند، به برخی دامداریها رسوخ پیدا کردهاند و متاسفانه برخی از دامداران به دلیل اختلاف قیمت زیادی که بین این طرف مرز و آن طرف مرز وجود دارد، مسایل بهداشتی را رعایت نکرده و این دامها را وارد گله خود کردند اما آن بخش از دامها که تحت نظارت سازمان دامپزشکی وارد کشور شده، مستقیما به کشتارگاه ارسال شده و اجازه پخش آن در دامداریهای روستاها داده نشده و مقررات بهداشتی برای واردات، کشتار و نظارت بر آنها اعمال شده است.
از سوی دیگر باید به این موضوع توجه داشت که در این فاصله جابهجایی دام به صورت غیر مجاز زیادی بوده و ادعای سازمان دامپزشکی این است که در صورت اعطای مجوز، واردات نیز با نظارت انجام شده و بیشتر مشکلات مطرح شده درباره دامهایی است که خارج از کنترل و نظارت دامپزشکی وارد شده و امکان شناسایی و برخورد با آن نیز وجود نداشته است. آمارهایی که از نظر موارد برخوردی در استانهای مختلف توسط پستهای قرنطینهای و نیروی انتظامی نیز ثبت شده، قابل توجه است. از سوی دیگر، اعتقاد سازمان دامپزشکی این است که فقط بحث تببرفکی نیست و احتمال بروز بیماریهای دیگری نیز میتواند از همین دامهای قاچاق ناشی شود.
نمایندگان مجلس پیگیر طرح تحقیق و تفحص از واردات دام زنده و از وزارتخانههای جهاد کشاورزی، بازرگانی و گمرک هستند. نظر شما در این خصوص چیست؟
طرح تحقیق و تفحص از واردات دامزنده پیشنهاد تعدادی از نمایندگان مجلس است و مجلس این حق قانونی را دارد که این موضوع را مورد بررسی قرار دهد. پس از انجام تحقیق و تفحص هر نتیجهای که حاصل شود، سازمان دامپزشکی به آن احترام میگذارد و در این زمینه همکاریهای لازم را با مجلس خواهد داشت.