حکیم مهر - درمانهای سنتی دامداران آذربایجان و نقش آن در التیام و بهبودی زخم های تب برفکی - دکتر حسن م. جعفرزاده
بیماری F.M.D دربین دامداران آذربایجان کما بیش مثل سایر نقاط ایران به بیماری " دباغ " موسوم است.
در آذربایجان دامداران در برخورد با بیماری" تب برفکی " یک سری درمان های سنتی به کار می برند . اساس درمانی در بین این دامداران در استفاده از درمان های سنتی بر التیام زخم های دهان استوار است .
همچنانکه همکاران محترم دامپزشک مستحضر هستند از مشکلات ثانویه بیماری F.M.D کاهش وزن و افت تولید و بازدهی دام درگیر و نیز بروز بیماریهای ثانویه است. دام درگیر به واسطه ی زخم های ایجاد شده در دهان از خوردن امتناع نموده یا با کاهش در تغذیه مواجه می شود و به تبع کاهش در مصرف خوراک حیوان با افت تولید , افت وزن , لاغری و ضعف همراه می شود .در بین دامداران آذربایجان جهت جلوگیری از افت تغذیه و به تبع آن مشکلات حاصل ازکم مصرف کردن خوراک که در بالا به آنها اشاره گردید از موادی نظیر زر ، سرکه ، سماق و چند ماده دیگر استفاده می شود. استفاده از این مواد نتایج نسبتا" سودمندی نیز در پی داشته است که به طرز مصرف و نتایج حاصل از آن در جدول ذیل اشاره می شود :
|
اسم سنتی (عمومی)ماده مورد استفاده توسط دامدارن |
خاصیت ( ویژگی ماده موثره ماده مورد استفاده ) |
نام علمی |
مصرف در حیوان |
طرز مصرف |
نتایج |
|
سماق |
خاصیت قبض دهندگی و تقویت اشتها را دارد |
Porphyry |
گاو و گوساله – گوسفند و بره |
پاشیدن به سطح دهان |
افزایش اشتها –التیام زخم و بهبود لثه ها |
|
زاج سفید=زر |
خاصیت ضد عفونی دارد |
سولفات پتاسیم کرومیک |
گاو و گوساله – گوسفند و بره |
پاشیدن به سطح دهان |
التیام دهنده زخم- کاهش ریزش بزاق |
|
سرکه |
خاصیت ضد عفونی دارد |
اسید استیک |
گاو و گوساله – گوسفند و بره |
پاشیدن به سطح دهان |
افزایش اشتها-کاهش عفونت – ضد قارچ – ضد میکروب – تسکین خارش- ترمیم زخم دهان |
|
جوش شیرین |
خاصیت ضد عفونی دارد |
Bicarbonate of sodium |
گاو و گوساله – گوسفند و بره |
پاشیدن به سطح دهان |
تسکین خارش زخم ها – کاهش تب – قارچ کشی –کاهش ریزش بزاق |
|
پوست پودر شده انار |
واجد تانن است که خاصیت قبض دهندگی دارد – این ماده به راحتی به پروتیین های پوست می چسبد و به همین خاطر در دباغی پوست نیز استفاده می شود . |
Pomegrante |
گاو و گوساله – گوسفند و بره |
پاشیدن به سطح دهان |
التیام زخم و ترمیم زخم ها - تسکین خارش زخم ها- اشتها آور |
|
آب نمک |
آنتی بیوتیک |
محلول آبی کلرید سدیم |
گاو و گوساله – گوسفند و بره |
پاشیدن به سطح دهان |
آنتی بیوتیک- کاهش ریزش بزاق |
|
لینک کپی شد    انتشار یافته: ۳۸ در انتظار بررسی: ۰ غیر قابل انتشار: ۴ رضا جعفرپور |  ۱۸:۱۹ - ۱۳۹۵/۱۱/۰۱  گوسفند های ما زیمان می کنن بره شیره نمی خورد وبد یک روز میرن خراسان رضوری راهنما یم کنید فرزادبوکانی | ۱۸:۳۴ - ۱۳۹۶/۱۲/۰۶ ممنون از توضیحاتتون ولی جدول واسه من کامل نمیاد پاسخ ها ناشناس | | ۱۵:۴۶ - ۱۴۰۲/۰۶/۲۰ صفحه گوشی را افقی کنید. صفحه کامل میاد بالا رضا | ۱۴:۲۱ - ۱۳۹۷/۱۱/۱۵ گاوهای من تب برفکی گرفتند تب۴۲درجه ۶ماه هم ابستنن ازاسپری میرتوت هم استفاده میکنم الان دوروزاست از خوراک افتادن لطفا راهنمایی کنید مجید | ۱۳:۴۹ - ۱۳۹۷/۱۲/۰۴ سلام‌بره‌من‌دهن‌دردکرفتندارواستفاده‌میکنم‌جواب‌نمیده‌راهنمای‌کنید‌ممنمونم پاسخ ها جواد | | ۱۱:۳۷ - ۱۴۰۲/۰۹/۲۷ درب حسین | ۲۱:۳۱ - ۱۳۹۸/۰۵/۰۲ گوسفندهای ما لب هایشان تاول زده به عبارتی پز جوشا ما میگیم یا تاول زده زخم میشه درمانش چی خوبه ؟ممنون راهنمایی کنید. پاسخ ها ناشناس | | ۲۰:۱۶ - ۱۳۹۹/۱۱/۲۳ بنزین و قره قوروت عالیه چرک تاول ها خالی بشه لقمان | | ۱۱:۳۹ - ۱۴۰۲/۰۹/۲۷ سلام اولا اگ واکسن کردی که هیچیشون نمیشه و خوب میشن ولی اگ واکسن نکردی کارت سخته در ضمن مخلوط سماق و نمک رو هر وعده بزن به داخل دهان و زبونشون از همه چی بهتره مرتضی | ۱۵:۰۷ - ۱۳۹۸/۰۸/۰۷ بهترین ودر دسرسترین دارو اب تلف یا قره قروت که 24ساعته درمان میشه مهدی | ۱۹:۳۴ - ۱۳۹۸/۱۱/۲۲ خواهشمند کسی که سر درمیاره کمک کنه۳۰ تا بره دارم بیشتراز۲۰روز میشه شدن اکثراً دهانشان لثه هامون زخم شدید شده چکار کنم پاسخ ها ناشناس |  | ۲۲:۲۸ - ۱۳۹۸/۱۲/۱۸ من سه روز پنسیل زدو خوب شدن ناشناس | | ۰۶:۵۷ - ۱۳۹۹/۰۲/۱۸ سلام یه مقدار بنزین بزن به لثه هاشون طوری که نره داخل معدشون بکشدشون یه پارچه رو بنزینی میکنی میمالی به لثشون مرضیه سید محمودی |  ۰۶:۲۳ - ۱۳۹۸/۱۱/۲۹ من چندروزیکی از بره هامون دهانش قرمزشدیدشده روی لبشم هم زخم شده من جوش شیرین باابلیمومخلوط میکنم روزی چنباردهان وزخمشوبااین محلول اغشته میکنم رؤبه بهبود است. پاسخ ها ناشناس | | ۲۳:۳۴ - ۱۴۰۱/۱۱/۰۱ سلام میشه شماره تماس تو بفرستی راهنمایی کنی منو ناشناس | | ۱۳:۰۵ - ۱۴۰۲/۱۰/۱۳ اون دوستی که کفت برهاش دهنشون تاول زده احتمال خیلی زیاد اکتیمای واگیر،نوعی باکتری هستش باکتری هاهم درمحل اسبدی رشدشون متوقف میشه سرکه سفید ونمک‌مخلوط کن روزی۳ تا۴بار شیتشوبده قشنگ تاول ها نرم که شد همشونو بکن و بزار خون بیاد و دوباره با محلول نمک و سرکه سشتشو بده و یه کپسول سفالکسین بگیر باز کن بریز رو زخمها بهروز | ۱۰:۱۷ - ۱۳۹۸/۱۲/۲۹ گاوهای ما تب برفک گرفتن چه کار کنم وضعم خرابه پاسخ ها ناشناس | | ۱۲:۳۶ - ۱۴۰۱/۱۱/۲۰ آبغوره یاسرکه سیب خیلی خوبه جعفر | ۲۱:۵۴ - ۱۳۹۹/۰۱/۱۵ به گوساله با تب برفکی سرکه و جوش شیرین دادم مرد میدانید چرا ناشناس | ۱۴:۰۸ - ۱۳۹۹/۰۲/۱۶ بنزین چطورهست برای زخمهای دهن بره بهرامی | ۰۴:۰۸ - ۱۳۹۹/۰۲/۲۴ درمورد تب برفکی راهنمایی کنید واکسن میزنی میمیرن حسین | ۱۴:۳۷ - ۱۳۹۹/۰۴/۱۵ گوسفندان من دهانشون زخم شده میشه بگید درمانش چیه ناشناس | ۱۱:۳۹ - ۱۳۹۹/۰۵/۲۸ سلام من یه بره کوچولو دارم شیر گاو بهش میدم تمام دهنش یه دفعه تاول زده چیکارش باید بکنم ناشناس | ۱۷:۲۹ - ۱۳۹۹/۰۸/۰۹ آقای دکتر جعفر زاده لطفا به سوالات ما جواب بدید سمیه | ۱۲:۴۸ - ۱۴۰۰/۰۶/۰۳ دوستان اگه دامهاتون تب برفکی گرفتن واز خوراک افتادن چند روزی بهشون محلول آرد و آب بدید تا از گرسنگی نمیرند و مرتب روزی سه با تر دهنشون سرکه یا سماق و نمک بریزید تا زخمشون خوب بشه هیچ آمپول ودارویی نمیخاد مگر ویتامین ناشناس | ۰۰:۱۲ - ۱۴۰۰/۱۱/۱۰ برای بر طرف شدن دهن جوشک بره از محلول قرهقورت وازمحلول شیمیایی گریسرین ید روزانه استفاده شود خوب میشوند ناشناس | ۱۷:۳۸ - ۱۴۰۱/۰۶/۰۶ با سلام من الان گاوداریم درگیر تب برفکی شده اونم گاوهای ۹ ماه ابستن از مخلوط رب انار و نمک استفاده میکنم و از محلول میرتووت باریج اسپری میکنم اهک هم جلو اخور میریزم جواب داده ناشناس | ۲۳:۳۰ - ۱۴۰۱/۱۱/۰۱ سلام به هم وطنان اگر کسی راه درمان دهان زخمی بره رو میدونه راهنمایی کنه مهدی | ۲۳:۰۳ - ۱۴۰۱/۱۲/۲۷ باسلام دام من گوسفند هرازگاهی تک تک ازگوسفندم صورتشان تیغ تیغ شده چند روزی کم اشتها میشن کلآ ازشکم کشیده میشوند تا یک هفته یا بیشتر وحدا کم شیر میشوند وبعدآ یواش یواش بهتر میشوند اگه کسی تجربه ای دراین زمینه داره راهنمائی بکنید ممنوعن میشم حسین | ۲۲:۰۲ - ۱۴۰۲/۰۳/۲۵ برای درمان زخم دهان و اب بز یا میش باید سرکه با نمک و رب انار مخلوط کرد.و چند روز داخل و خارج دهان گوسفند مالید.توجه داشته باشید هنگام مالبدن این مخلوط زخمهای دور دهان را باید با دستکش بکنید.و اگر لب گوسفند درگیر زخم باشد میشود از اسپری زخم هم استفاده کرد.دامداری رو هم باید اهک پاشی کرد.سپاس. ناشناس | ۱۵:۵۵ - ۱۴۰۲/۰۹/۲۶ سلام بره های من فقط بیرون لب شون زخم شده چی کار کنم M | ۲۲:۱۸ - ۱۴۰۲/۱۰/۰۶ چند تا گاو ما تب برفکی گرفته دهنش آفت زده تب و هم داره اسهال هم هست راهنمایی کنید لطفا و چطوری گاوهای دیگه نگیرن ناشناس |  ۱۲:۲۲ - ۱۴۰۳/۰۱/۲۴ دوتابره شیری دارم اشتهانداره پشمش میریزه چ کنم ناشناس | ۱۲:۲۹ - ۱۴۰۳/۰۲/۰۷ سلام دوتا گاو نر 500کیلو دارم دهانشون دونه های ریز قرمز زده ولی امپول پیش گیر تب برفک را یک هفته پیش زدم کم اشتها شدن باید چی کار کنم ممنون ناشناس | ۱۰:۴۳ - ۱۴۰۳/۰۵/۳۱ چیزهای تلخ برای تب برفکی بهترین راه جلوگیری و خوب شدن دام هست نظر شما                  |
ضمن تشکر از معرفی درمانهای سنتی آذربایجان برای تب برفکی، در جدول آب نمک آنتی بیوتیک معرفی شده که خواهشمند است اصلاح شود. همچنین Bicarbonate of sodium با تشکر مجدد