دانشمندان طی تحقیقات اخیر احتمالاً موفق به یافتن واکسنی برای آنفولانزا شدهاند که میتواند علایم انواع مختلف این بیماری را در حیوانات آزمایشگاهی تخفیف دهد. این واکسنها که توسط دو تیم مستقل و جداگانه ساخته شدهاند، بخش ثابت و اصلی ویروس آنفولانزا را هدف قرار میدهند و موفقیت در ساخت آنها به این معناست که عرضهی این واکسنها در بازار میتواند جایگزین واکسیناسیونهای سالانه شود و ما را در برابر خطرناکترین انواع این بیماری که از طریق پرندگان و خوکها به انسانها منتقل میشود نیز محافظت کند.
واکسنهای کنونی میبایست هر سال تجدید شوند چرا که بر بخشی از ویروس که همواره در حال تغییر است یعنی قسمت فوقانی ویروس هماگلوتینین (HA) که ظاهری شبیه به آبنبات چوبی دارد اثر میگذارند. این قسمت از سلولها نه تنها در هر فصل تغییر میکند، بلکه دائماً به انواع و گونههای مختلف دیگری نیز تبدیل میشود و این وضعیت موجب میشود واکسنهای کنونی به طور کامل کارآمد نباشند؛ علاوه بر این که محققین همیشه یک قدم عقبتر از ویروسهای منتقل شده از حیوانات به انسانها هستند.
سال گذشته در طول فصل آنفولانزا، تغییرات صورت گرفته در یکی از رایجترین گونههای ملکول HA موجب شد محافظت واکسنها بیاثر شده و موجب افزایش آمار مرگ و میر در اثر این بیماری شود. اما واکسن جدید پایهی ویروس را هدف قرار میدهد که بسیار کمتر از قسمت سر آن دچار تغییر و تحول میشود.
ممکن است این کار در نظر اول کاری ساده و معمولی به نظر برسد اما در عمل به هیچ وجه اینطور نیست. پادتنی که به جای سر ویروس HA، قسمت پایهی آن را هدف قرار دهد، به تازگی و در سال ۲۰۰۸ کشف شد و هنگامی که محققین موفق شدند با استفاده از این پادتن واکسن بسازند، نمیتوانستند راهی پیدا کنند که سیستم ایمنی بدن سر ویروس را نادیده گرفته و به قسمت پایهی آن حملهور شود. آنها در نهایت موفق شدند این مشکل را با پیوند زدن بخشی از پایهی HA به پروتئین دیگری به نام فریتین از میان بردارند. این پروتئین بعد از تزریق واکسن مانند چسب عمل کرده و پایهی ویروسها را به یکدیگر متصل میکرد تا سیستم ایمنی بدن متوجه حضورشان شده و آنها را هدف قرار دهد.
تیم دیگری نیز با جدا کردن سر ویروس و تغییر دادن پایهی آن به صورتی که پادتنها بتوانند آنها را به صورت کارآمدتری به یکدیگر متصل کنند، موفق به ساخت این واکسن شدند. در نهایت هر دو گونهی این واکسنها توانستند جان موشهای آزمایشگاهی را از آنفولانزاهای خوکی و پرندگان نجات دهند. قدم بعدی وارد کردن هر دو نوع این واکسنها به مرحلهی آزمایشات انسانی است. علاوه بر این که محققین هنوز باید راهی برای گسترش دادن اثر این واکسن بر «تمام» انواع آنفولانزا تلاش کنند اما از آنجایی که آنفولانزاهای خوکی و پرندگان از خطرناکترین و مرگبارترین انواع این بیماری هستند، تلاش برای از میان بردن آنها اهمیت بیشتری دارد.