مشروح اظهارات دکتر مطلبی به مناسبت هفته جهاد کشاورزی / از پایش ماهواره‌ای کشند قرمز تا تکثیر صدف مرواریدساز لب سیاه

رئیس موسسه تحقیقات شیلات ایران با اعلام این مطلب در جمع خبرنگاران به تشریح طرحها و فعالیتهای تحقیقاتی شیلات طی سال جاری پرداخت و گفت: این موسسه با 13 واحد تابعه و پنج پژوهشکده ملی در سطح کشور دارای 150 نفر عضو هیات علمی، 80 نفر دکترای تخصصی و 20 نفر دانشجوی شاغل به تحصیل در سطح ستاد است.
دکتر عباسعلی مطلبی افزود: در سال گذشته 24 میلیارد و 587 میلیون تومان اعتبار در اختیار موسسه قرار گرفت و با توجه به نوع کار و ماموریتهایی چون پدیده کشند قرمز حدود هفت میلیارد تومان اعتبار اضافه از مصوبه قانون بودجه 88 اختصاص یافت.
وی با اعلام بیش از 90 یافته علمی به عنوان دستاورد پژوهشی سال گذشته خاطرنشان کرد: تمامی تحقیقات انجام شده در این موسسه در راستای نیازهای شیلات، اتحادیه ها و سایر زیرمجموعه های مرتبط است و حدود 93 پروژه انجام شده در سال گذشته سفارشی بوده است.

 اجرای 312 پروژه تحقیقاتی در کشور

رئیس موسسه تحقیقات شیلات ایران تعداد پروژه های مربوط به پدیده کشند قرمز را 29 پروژه اعلام کرد و ادامه داد: سال گذشته بالغ بر 312 پروژه تحقیقاتی در کل کشور به اجرا درآمد که 102 پروژه ادامه دار بوده و تاکنون 128 پروژه تحقیقاتی به عنوان پروژه جدید ابلاغ شده و در دست اجراست.
مطلبی تصریح کرد: در سال گذشته از 312 پروژه در دست اجرا بیش از 73 پروژه به اتمام رسیده و نتایج آن نیز ارایه شده است.
وی رصد ذخایر آبزی حوزه دریای خزر و دریای عمان در چهار نوبت سالی را از وظایف این موسسه برشمرد و تاکید کرد: بر این اساس، میزان برداشت سالیانه و وضعیت آبزیان موجود در هر منطقه تعیین شده و نقاط بحرانی مشخص می شود.

کشند قرمز سیاسی یا عمدی است؟

رئیس موسسه تحقیقات شیلات ایران به پدید کشند قرمز در آبهای جنوب کشور اشاره کرد و یادآور شد: این پدیده از مهرماه سال 1387 در آبهای جنوبی کشور مشاهده شد و به تدریج با جریان آب در خلیج فارس و هرمزگان گسترش یافت.
مطلبی از رصد 30 مورد پدیده شکوفایی پلانکتونی در جنوب کشور خبر داد و گفت: کشند قرمز می تواند به دلایل عمدی و یا سیاسی ایجاد شده باشد.
وی افزود: تخلیه آب توازن کشتیها به عنوان یکی از دلایل ایجاد این پدیده مطرح است و با توجه به آنکه بررسیهای مختلفی در این باره به انجام رسیده، ممکن است دلایل دیگری نیز باعث بروز این پدیده شده باشد که بررسیهای انجام شده نشان داد این پدیده از آمریکا آغاز شده و پس از چندی به آبهای استرالیا و کشورهای حاشیه خلیج فارس رسیده است. با این وجود آنچه که ثابت شده آن است که پدیده حادث شده در ایران از کویت به کشورمان رسیده است.

ایران می تواند جلوی گسترش کشند قرمز را بگیرد
رئیس موسسه تحقیقات شیلات ایران از اجرای طرح ملی مبارزه با پدیده کشند قرمز به عنوان طرحهای کوتاه مدت در مناطق آسیب پذیر توسط دولت خبر داد و خاطرنشان کرد: این جلبک با تکثیر در سطح آب مانند فرشی قرمز از ورود نور به آب جلوگیری کرده و خفگی ماهیان را باعث می شود. همچنین تکثیر زئوپلانکتونها که به عنوان منشا تغذیه ای ماهیان در دریاهاست را متوقف می کند.
مطلبی رسپاشی در مناطق هرمزگان با هواپیمای سمپاشی برای نخستین بار و استفاده از ماشینهای آتش نشانی را از جمله اقدامات کوتاه مدت برشمرد و تصریح کرد: اجازه ندادیم که کشند قرمز به مزارع و سایتهای پرورش میگوی کشور راه پیدا کند.
وی درباره میزان خسارت ناشی از پدیده کشند قرمز در آبهای خلیج فارس یادآور شد: برآورد خسارت اقتصادی این پدیده تا سه ماه آینده ارایه می شود.
رئیس موسسه تحقیقات شیلات ایران درباره سمی بودن ماهیان صید شده از آبهای حاوی کشند قرمز گفت: محققان ایرانی به همراه محققان کره ای، ژاپنی و مالزیایی به بررسی این پدیده پرداختند و اطمینان حاصل کردند که جلبکها سمی نیستند.
مطلبی از تهیه نقشه ژنتیکی خالص سازی شده جلبکهای ایرانی خبر داد و تاکید کرد: غرابت ژنتیکی جلبکهای آبهای ایران با جلبکهای کره جنوبی ثابت شده است.
وی در ادامه یادآور شد: امیدواریم جلبکها به آبهای ایران برنگردند اما اگر وجود داشت، مطمئن هستیم که می توانیم جلوی خسارت را بگیریم.

رئیس موسسه تحقیقات شیلات ایران پدیده کشند شیری در آبهای خزر را نیز از دیگر وقایع سال گذشته برشمرد و ادامه داد: 250 کیلومتر از آبهای منطقه رامسر و تنکابن دچار این پدیده شده اند که با مدیریت آبها و توقف صید این پدیده تحت کنترل درآمد.
مطلبی همچنین راه اندازی اولین ایستگاه فناوریهای شیلاتی در منطقه خجیر را از دیگر دستاوردهای سال گذشته برشمرد و افزود: در رابطه با دستاوردهای پژوهشی نیز به بیوتکنیک پروتئین کنسانتره ماهی دست یافتیم و توانستیم چندین نوع محصول را با خلوص 85 درصد تولید کنیم.
وی دستیابی به دانش فنی تولید روغن ماهی موسوم به امگا3 توسط محققان شیلات کشورمان را از دیگر دستاوردها برشمرد و خاطرنشان کرد: این فرمول ارزان تر از انواع وارداتی بوده و تا 30 درصد هزینه ها را کاهش می دهد.
رئیس موسسه تحقیقات شیلات ایران خودکفایی در تامین مولدین میگوی وانامی، دستیابی به بیوتکنیک تکثیر و پرورش سه گونه از ماهیان هندی که تولید بالایی را در واحد سطح دارا بودند و نیز بهره برداری از سه گونه ماهی تیلاپیا که در شرایط خشکی و شوری مقاوم بوده و دارای عملکرد تولید بالایی است را از دیگر فعالیتهای انجام شده در این موسسه برشمرد و تصریح کرد: برای سال جاری پیش بینی شده است که در چهار نقطه جنوبی کشور کشت توام تیلاپیا و میگو انجام شود و گونه جدیدی به نام کفال خاکستری نیز برای شرایط کم آبی معرفی شده است.
مطلبی دستیابی به دانش فنی بهره برداری از فانوس ماهیان را از دیگر دستاوردها برشمرد و تاکید کرد: سال گذشته بسته دانش فنی صید فانوس ماهیان در اختیار سازمان شیلات قرار گرفت و این اجازه داده شد تا سالیانه 150 تا 200 هزار تن از این گونه برداشت شود که در سال جاری نیز تاکنون حدود 200 هزار تن برداشت شده که می تواند کشور را در تولید پودر ماهی خودکفا کند.

همچنین رییس موسسه تحقیقات شیلات ایران با یادآوری اینکه سال گذشته این موسسه موفق شد به بیوتکنیک تکثیر و پرورش صدف مرواریدساز لب سیاه دست پیدا کند، گفت: دراین باره امسال نیز پروژه‌ای در اختیار داریم تا حدود 10 میلیون صدف را تکثیر کنیم.

دکتر عباسعلی مطلبی بیوتکنیک تکثیر و پرورش صدف مروارید ساز لب سیاه را یکی از دستاوردهای شاخص موسسه تحقیقات شیلات ایران دانست و با اشاره به اینکه سال گذشته موفق شدیم در این صدف‌ها هسته‌گذاری کرده و به تولید مروارید برسیم، ادامه داد: هرصدف می تواند دو تا سه دانه مروارید را بارور کرده و پرورش دهد که البته قیمت هر مروارید تا حدود 100 دلار نیز می‌رسد.

مطلبی تصریح کرد: پیش بینی کردیم که اگر یک خانواده یک مزرعه پرورش صدف مرواریدساز لب سیاه با هزار صدف داشته باشد به راحتی می‌تواند زندگی خود را تامین کند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر پرورش این صدف در مرحله پایلوت و تحقیقات است،‌ افزود: امسال این کار تکمیل می شود البته پیش بینی شده پس از تکمیل این کار،‌سازمان شیلات ایران به خصوص برای ساحل‌نشینان در بنادری همچون لنگه، لاوان، اطراف کیش و...، موافقت اصولی صادر کند تا مردم بتوانند وارد این موضوع شده و البته ما نیز دانش فنی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهیم.

این طرح برای اولین بار در ایران توسط کارشناسان ایستگاه تحقیقات شیلاتی نرم تنان خلیج فارس و دریای عمان (بندر لنگه) وابسته به پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان انجام گرفت. هدف از اجرای این پروژه دسترسی به تکنیک تکثیر صدف لب سیاه و احیاء و بازسازی ذخایر این موجود دریایی در خلیج فارس و نهایتاً ایجاد اشتغال در منطقه است که با موفقیت انجام شد. این پروژه حدود 9 ماه به طول انجامید و بالغ بر 500 میلیون ریال نیز برای آن هزینه شد.