سرطان حیوانات (برای صاحبان حیوانات خانگی)

حکیم مهر -  آنچه درباره سرطان حیوانات باید دانست

نئوپلازی ، تومور و سرطان چیست؟

نئوپلازی رشد غیرقابل کنترل و غیرطبیعی سلولها یا بافتها در بدن است و این رشد غیرطبیعی را هم نئوپلاسم یا تومور می نامند. تومور ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشد. تومورهای خوش خیم از سرعت رشد تهاجمی و شدید برخوردار نیستند ، به بافتهای اطراف دست اندازی نمی کنندو در سطح بدن منتشر نمی گردند. تومورهای بدخیم به سرعت رشد کرده ، به بافتهای اطراف حمله نموده و در نقاط مختلف بدن منتشر می گردند و متاستاز می دهند.

کلمه تومور یا توده اغلب برای تشریح تورم یا ظاهر فیزیکی یک نئوپلاسم بکار می رود. واژه سرطان هم اغلب با نئوپلازی اشتباه گرفته می شود اما باید دانست تنها نئوپلاسم بدخیم را سرطان حقیقی به حساب می آوریم.

نئوپلازی و سرطان چقدر شایع هستند؟

نئوپلازی در حیوانات خانگی نسبتاً شایع است و رخداد آن با افزایش سن ارتباط مستقیم دارد. تخمین زده می شود که نیمی از مرگ و میر حیوانات خانگی بالای ده سال سن به دلیل سرطان است. سگها بیش از گربه ها به سرطان مبتلا می شوند.

تشخیص عارضه چگونه است؟

به نئوپلازی اغلب بر اساس تاریخچه و معاینه فیزیکی مشکوک می شویم. ابزارهای دیگر نظیر رادیوگرافی، آزمایش خون و سونوگرافی هم ممکن است برای تأیید تشخیص نیاز باشند. بیوپسی (برداشت بخشی از بافت مبتلا برای مشاهده زیر میکروسکوپ) معمولاً انجام می شود تا خوش خیم و بدخیم بودن نئوپلاسم مشخص گردد. گاهی هم برای تشخیص متاستاز ، بیوپسی از سایر بافتها نظیر عقده های لنفاوی انجام می شود.

آیا نئوپلازی قابل پیشگیری است؟

متأسفانه ، علت اکثر بیماریهای نئوپلاستیک شناخته شده نیست و به این سبب پیشگیری مشکل است. البته تشخیص زود و به موقع و درمان مناسب بهترین راه مدیریت نئوپلازی در حیوانات خانگی است.

انواع شایع نئوپلازی در حیوانات خانگی :

پوست -  تومورهای پوستی در سگهای مسن بسیار متداولند اما در گربه های از شیوع کمتری برخوردارند. اغلب تومورهای پوستی گربه ها بدخیم هستند اما در سگها این مسئله برعکس و خوش خیم است.

پستان -  نیمی از تومورهای پستانی در سگها و بیش از 85% تومورهای پستانی گربه ها بدخیم اند. عقیم نمودن حیوان قبل از یک سالگی می تواند به طور قابل توجهی احتمال ابتلا به این نوع سرطان را کاهش دهد.

سر و گردن -  نئوپلازی دهان در سگها متداول است ولی در گربه ها خیلی متداول نیست. علائم معمولاً به صورت مشاهده توده یا تومور در لثه ، خونریزی ، بوی بد یا سخت غذا خوردن است. از آنجایی که بسیاری از توده ها بدخیم هستند ، لذا درمان باید هر چه سریعتر انجام گیرد. نئوپلازی ممکن است به داخل بینی هم در سگ و هم در گربه گسترش یابد. خونریزی از بینی ، سختی تنفس یا تورم صورت از علائم درگیری بینی است.

لنفوما -  این نوع هم نئوپلازی شایعی در سگها و گربه ها است و بوسیله بزرگی یک یا تعدادی از عقده‌های لنفاوی بدن مشخص می شود. در برخی گربه ها ویروس لوسمی واگیردار گربه ها می تواند علت لنفوما باشد.

بیضه ها -  تومورهای بیضه در گربه به ندرت و در سگها نسبتاً شایع مشاهده می شود. بخصوص در مواردی که بیضه به طور طبیعی از شکم به داخل کیسه بیضه نمی آید این احتمال بیشتر است.

تومورهای شکمی -  گرچه این نوع از تومورها شایع اند اما تشخیص زودهنگام آنها سخت است. کاهش وزن یا تورم شکمی از مهمترین علائم این تومورها هستند.

استخوان -  تومورهای استخوانی در سگهای با جثه بزرگ و سگهای با سن بیش از هفت سال بیشتر و در گربه ها به ندرت دیده می شوند. استخوان پا و نزدیک مفاصل از جمله مهمترین محل های ابتلا هستند. درد پایدار و مداوم ، لنگش و تورم محل مبتلا از جمله علائم شایع ابتلا محسوب می شوند.

باید دانست بسیاری از علائم اشاره شده در بالا در وضعیت های غیر نئوپلاستیک هم دیده می شود اما باید بر حسب احتیاط با دیدن این علائم نگاهی به سرطان هم داشت.

درمان :

هر نوع از نئوپلازی مراقبت خاص خود را می طلبد و یک یا گاهی ترکیبی از چند روش درمانی نظیر جراحی، شیمی درمانی ، پرتودرمانی ، cryosurgery ، hyperthermia و ایمن درمانی بکار می رود. بعضی از انواع نئوپلازی قابل درمان و برخی دیگر قابل کنترل اند. یعنی می توان روند و سرعت رشد آنرا کاهش داد. گاهی اوقات اتانازی هم مدنظر قرار می گیرد.

ده علامت شایع نئوپلازی در حیوانات خانگی :

1 -  تورم غیرطبیعی که پایدار باشد یا بزرگتر شود

2 -  زخم هایی که بهبود نمی یابند

3 -  کاهش وزن

4 -  از دست رفتن اشتها

5 -  خونریزی یا ترشحات از منافذ طبیعی بدن

6 -  بوی نامطبوع

7 -  سختی در خوردن غذا یا بلع

8 -  سختی در تمرین و ورزش

9 -  لنگش مداوم یا سفتی عضلات