اتاق تهران در نشستی مشترک میزبان محمود حجتی، وزیر جهادکشاورزی و تعدادی از معاونان او بود تا مشکلات و موانع صادرات محصولات کشاورزی و تولیدات صنایع غذایی کشور به روسیه بررسی شود.
به گزارش حکیم مهر به نقل از خبرگزاری کشاورزی ایران(ایانا) به نقل از اتاق تهران، در حالی که مناقشات منطقه‌ای تشدید شده و مراودات تجاری بین کشورها را تحت تاثیر قرار داده است، بازارهای بین‌المللی نیز شاهد تغییر و تحولاتی هستند و خریدارانی که رابطه‌شان با فروشنده شکرآب شده است، به دنبال تامین‌کنندگان جدید می‌گردند. روسیه که از سال گذشته و با اعمال برخی تحریم‌های اروپایی، بازار جذابی برای صادرکنندگان ایرانی شده است با بروز تنش‌های جدید با ترکیه، خرید برخی کالاها از این کشور را قطع کرده و در حال جایگزین کردن کشورهای دیگری از جمله هند برای تامین نیازهای بازار داخلی خود است. فرصت مناسبی که در صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی به روسیه شکل گرفته باعث شده است تا فعالان صنعت غذا پرتکاپوتر از قبل به دنبال بررسی وضعیت بازار روسیه و امکان صادرات کالا به این کشور باشند. اقدامی که در سفر اخیر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به ایران دنبال شد و اکنون نیز از طرف مقامات دولتی دو کشور در حال پیگیری است.
، به همین دلیل شامگاه دیروز، اتاق تهران میزبان محمود حجتی، وزیر جهادکشاورزی و تعدادی از معاونان او بود تا مشکلات و موانع صادرات محصولات کشاورزی و تولیدات صنایع غذایی کشور به روسیه بررسی شود.
مسعود خوانساری، رییس اتاق تهران که آغازگر این نشست بود، با اشاره به اینکه پیشنهاد برگزاری این گردهمایی از جانب وزیر جهاد کشاورزی مطرح شده است، گفت: «با توجه به برخی رویدادهای بین‌المللی و مباحثی که حول صادرات به کشور روسیه مطرح شده، قرار است در این جلسه در مورد راهکارهای توسعه صادرات به این کشور بحث کنیم.»
خوانساری افزود: «در نظر داریم در این نشست، موانع را شناسایی و برای برطرف کردن آن راهکار ارائه کنیم تا از فرصت‌هایی که پس از اجرای برجام حاصل می‌شود، بتوانیم بهترین بهره‌برداری را داشته باشیم.» خوانساری پس از بیان این مقدمه میکروفون را به کاوه زرگران، رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران سپرد تا راهکارهایی برای توسعه صادرات محصولات کشاورزی به روسیه مطرح کند.
ارزآوری پنیر 54 برابر نفت خام است
رییس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران در این نشست، گزارشی از توسعه تجارت محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در بازار روسیه ارائه کرد. کاوه زرگران با بیان اینکه حجم واردات روسیه از کلیه کشورها در حدود 286 میلیارد دلار است، گفت: «در این تجارت، ترکیه سهم 4 میلیارد دلاری دارد.» به گفته زرگران، واردات روسیه در بخش محصولات غذایی و کشاورزی به طوری است که حدود 14 درصد از کل این واردات شامل گوشت، 14 درصد شامل انواع میوه تازه و آجیل و 8 درصد نیز شامل سبزیجات می‌شود.
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در ادامه به بیان آمار مربوط به صادرات محصولات کشاورزی از ترکیه به روسیه پرداخت و گفت: «بر اساس آمار گمرک ترکیه، در سال 2014 میلادی حدود 800 میلیون دلار انواع میوه و آجیل از ترکیه به روسیه صادر شده است که این میزان برای سبزیجات در حدود 585 میلیون دلار و برای کنسروجات نیز در حدود 42 میلیون دلار است.»
به گفته زرگران، صادرات گوجه‌فرنگی از ترکیه به روسیه طی سال 2014، در حدود 429 میلیون دلار بوده است به طوری که 100 درصد گوجه‌فرنگی ترکیه به روسیه صادرات می‌شود. وی یادآور شد که ترکیه سهم 41 درصدی در بازار گوجه فرنگی روسیه دارد.
رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران در ادامه به مقایسه صادرات محصولات کشاورزی ایران و ترکیه اشاره کرد و افزود: «حجم صادرات کشمش ایران طی سال گذشته حدود 18 میلیون دلار بود در حالی که ترکیه در این سال نزدیک به 186 میلیون دلار کشمش صادر کرد.» زرگران با بیان اینکه در سایر اقلام نیز ترکیه سهم بالاتری در مقایسه با ایران در بازار روسیه دارد، گفت: «با توجه به اتفاقات سیاسی اخیر که میان ترکیه و روسیه رخ داده است، فرصت مناسبی است تا محصولات کشاورزی ایران در بازار روسیه سهم مناسب خود را به دست آورد.»
وی همچنین به حجم صادرات لبنیات ایران اشاره کرد و با اعلام اینکه صادرات این بخش طی سال گذشته حدود 643 میلیون دلار بوده است، افزود: «تولیدکنندگان لبنیات ایران آمادگی بالایی برای صادرات محصولات خود دارند و تنها منتظر پروتکل دامپزشکی هستند که باید میان دو کشور ایران و روسیه به امضا برسد.»
زرگران با بیان اینکه توانایی تولید 11 میلیون تن لبنیات در سال در ایران وجود دارد، افزود: «در حال حاضر 80 درصد لبنیات ایران به عراق صادرات می‌شود.» وی سپس به میزان ارزآوری محصولات لبنی ایران اشاره کرد و گفت: «در حال حاضر صادرات هر کیلوگرم لبنیات از کشور نزدیک به 1.85 دلار ارزآوری برای کشور دارد، در حالی که هر بشکه نفت کمتر از 22 سنت برای کشور ارز به همراه می‌آورد.» به گفته زرگران، محصولی مانند شیر حدود 11 برابر نسبت به نفت برای کشور ارزآوری دارد و با صادرات پنیر می‌توان تا 54 برابر نفت برای کشور ارزآوری حاصل کرد.
رییس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران در ادامه به مهمترین چالش‌های ورود محصولات غذایی و کشاورزی ایران به بازار روسیه اشاره کرد و تعرفه بالا، قیمت بالای تمام شده تولید در کشور، عدم اعتماد شرکت‌های روسیه به شرکت‌های ایرانی، مشکلات بخش حمل‌و‌نقل و نیز مسائل بانکی را چالش‌های جدی این بخش عنوان کرد. زرگران، راهکارهای پیشنهادی بخش خصوصی برای جبران کاستی‌ها در ورود به بازار روسیه را در کاهش تعرفه‌های محصولات کشاورزی و غذایی، امضای پروتکل دامپزشکی میان دو کشور، اعطای تسهیلات یارانه صادراتی به صادرکنندگان و تاسیس کنسرسیوم صادراتی در کشور برای بازار روسیه عنوان کرد.
بازار با حرکات پارتیزانی به دست نمی‌آید
در ادامه این نشست، قدیر قیافه نایب رئیس اتاق مشترک ایران- روسیه پشت تریبون ایستاد و گفت: «حدود 24 سال از فروپاشی شوروی سپری شده، اما هنوز ایران نتوانسته است، جایگاه قابل قبولی را در ارتباط با روسیه و کشورهای CIS پیدا کند. قیافه ادامه داد: «سال گذشته، پس از آنکه میان روسیه و اوکراین تنش‌هایی به وجود آمد و روسیه در اقدامی متقابل برخی از کالاهای اروپا و آمریکا را تحریم کرد، هیات بزرگی از روسیه در قالب کمیسیون مشترک روس به ایران آمد و در نشست‌ها، مقامات دو کشور تاکید کردند که ارتباطات باید گسترش پیدا کند.»
او افزود: «این در حالی است که میزان مبادلات ایران روسیه از حدود یک میلیارد و 700 میلیون دلار به حدود یک میلیارد و 400 میلیون دلار کاهش یافته است.» قدیر قیافه در بخش دیگری از سخنانش گفت که صادرات به روسیه نیازمند تدوین استراتژی مشخص و بلندمدت است و ماندگاری در این بازار با حرکات پارتیزانی در بخش صادرات ممکن نخواهد بود.» قیافه همچنین گفت: «مشکل ایران در بخش صادرات این است که صادرات معمولا از سر ریز مصرف داخلی صورت می‌گیرد و اغلب با صادرات محصولات کشاورزی قیمت محصولات در بازار داخلی افزایش می‌یابد که این موضوع با برانگیختن حساسیت‌ها، منجر به جلوگیری از صادرات می‌شود.»
توافق برای برقراری کریدور صادراتی به روسیه
پس از سخنان زرگران و قیافه، نوبت به محمود حجتی رسید تا در مورد باز شدن راه‌های صادراتی به روسیه سخن بگوید. وزیر جهاد کشاورزی در نشست اتاق تهران، در رابطه با ضعف‌های ورود ایران به بازار روسیه گفت: «طی سال‌های گذشته اقدامات جدی و مناسبی در حوزه زیرساختی چه به لحاظ نرم‌افزاری و چه سخت‌افزاری برای صادرات کالا به ویژه محصولات کشاورزی ایران به روسیه صورت نگرفته است و امروز آثار این ضعف‌ها را می‌بینیم.»
محمود حجتی افزود: «طی سال‌های اخیر هیچ‌گونه توافقنامه همکاری میان دو کشور در زمینه تجارت دو جانبه حاصل نشده و عمده صادراتی که از ایران به بازار روسیه روانه شده از طریق کشورهای همجوار این بازار بوده است.» وی به صادرات محصولات آبزیان به بازار روسیه اشاره کرد و گفت: «با وجود آنکه طی توافقات صورت گرفته با طرف‌های روسی، تعرفه صادرات آبزیان از ایران به این بازار به صفر رسید، اما در صادرات این محصولات عملکرد خوبی شکل نگرفت و فعالان اقتصادی این بخش نتوانستند از این فرصت استفاده کنند.
وزیر جهاد کشاورزی در ادامه به سفر چندی پیش ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه به تهران اشاره کرد و گفت: «طی این سفر، رییس‌جمهور روسیه در ملاقات با مقامات ایران اعلام کرد که همان شرایطی که ترکیه در تجارت با روسیه داشت، برای ایران لحاظ و فراهم خواهد شد.» حجتی همچنین به کریدور صادراتی میان ایران و روسیه اشاره کرد و افزود: «دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان اعلام کردند که از طریق این دو کشور صادرات به روسیه را انجام دهیم.» وی همچنین از امضای توافقنامه‌ای میان مسوولان دو کشور ایران و روسیه طی روزهای آتی به منظور برقراری کریدور صادراتی میان دو طرف خبر داد. حجتی افزود: «در سفر اخیر رییس‌جمهور روسیه به تهران، عمده مباحث کاری روی تعرفه‌ها صورت گرفت و وی قول همکاری برای رفع این مشکل را داد.» وزیر جهاد کشاورزی به ظرفیت بالای تولید طیور در ایران اشاره کرد و گفت: «در حال حاضر ظرفیت بالقوه صادرات 500 هزار تنی طیور در سال از ایران وجود دارد.»
از کج‌روی‌ها جلوگیری کنیم
حجتی در ادامه سخنانش با اشاره به صادرات برخی محصولات کشاورزی بی‌کیفیت به سایر کشورها، خطاب به فعالان اقتصادی گفت: «بیایید کمک کنید. مصلحت کشور در این است که بر اساس برنامه‌ای بلندمدت، محصولات باکیفیتی صادر شود. کسانی را که محصول بی‌کیفیت صادر می‌کنند، نهی و راهنمایی کنید.» او افزود: «اگر قرار است، صادرات به روسیه رونق بگیرد باید این صادرات در چارچوب مشخص و به صورت منضبط انجام شود.» حجتی ادامه داد: «باید به گونه‌ای سیاستگذاری کنیم که صادرات نه از سر ریز مصرف داخلی که از همان ابتدا برای صادرات تولید صورت گیرد. همچنین لازم است برای بازاریابی این تولیدات تلاش‌های مستمری صورت گیرد.»
وزیر جهادکشاورزی با بیان اینکه برای حصول چنین فرصتی، زحمات بسیاری کشیده شده است، افزود: «نباید اجازه دهیم، عده‌ای با کج‌روی این فرصت تاریخی را مخدوش کنند.» محمود حجتی گفت: «دولت نیز باید حمایت‌های لازم را در بخش صادرات اعمال کند. به همین منظور دولت، شب گذشته در روند تصویب بودجه سال 1395 خورشیدی معادل یک هزار میلیارد تومان یارانه برای کاهش هزینه‌ها و مشوق به بخش صادرات در حوزه کشاورزی اختصاص داد.» او تاکید کرد که این مبلغ می‌توانست مشکل چند وزارتخانه را حل کند، اما دولت به توانمندسازی بخش صادرات اصرار دارد.
حجتی ابراز امیدواری کرد که با با عزم دولت و گشایش‌هایی که ایجاد شده، از این فرصت بهره‌برداری مطلوبی صورت گیرد و ایران بتواند جای پای دائمی در بازارهای موردنظر برای خود ایجاد کند.
شرط صادرات تخم مرغ به روسیه
در ادامه این نشست جمعی از فعالان بخش خصوصی و مدیران تشکل‌های حوزه کشاورزی و صنایع غذایی به بیان دیدگاه‌ها و نظرات خود در رابطه با گسترش صادرات به روسیه عنوان کردند.
مهدی معصومی اصفهانی عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و مدیرعامل شرکت تلاونگ در این نشست به وجود زیرساخت‌های لازم در زمینه تولید و صادرات تخم‌مرغ در ایران اشاره کرد و گفت: «در حدود 14 سال قبل، زیرساخت‌های تولید تخم‌مرغ به منظور صادرات، در کشور فراهم شد و برندسازی در این حوزه صورت گرفت اما در طول این سال‌ها بارها با اعمال تعرفه‌های بالا حتی تا 60 درصد، موانع جدی بر سر راه صادرات تخم‌مرغ از ایران ایجاد شد.» معصومی افزود: «امروز نیز اگر واحدهای تولیدی تخم مرغ در کشور بخواهند و اراده کنند، امکان صادرات بالای این محصول فراهم است اما فعالان بخش خصوصی به دولت اطمینان ندارند چرا که دولت به منظور کنترل بازار داخل دائماً تعرفه صادرات این محصول را تغییر می‌دهد.» او خواستار اعلام اطمینان‌دهی از سوی دولت و به ویژه وزارت جهاد کشاورزی به تولیدکنندگان تخم‌مرغ در کشور برای ورود به عرصه صادرات شد.
نرخ خرید تضمینی به نفع تولیدکنندگان نیست
در ادامه این نشست، احمد صادقیان، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، موضوع سخنانش را به خرید تضمینی محصولات کشاورزی اختصاص داد و گفت: «خرید تضمینی در اغلب کشورهای توسعه‌یافته برای حمایت از کشاورزان انجام می‌شود. اما در ایران این حمایت به سفره مصرف‌کنندگان منتقل می‌شود.» او درخواست کرد قیمت خرید تضمینی به گونه‌ای باشد که با قیمت‌های جهانی همخوانی داشته باشد و هزینه‌های تولیدکنندگان را پوشش دهد.»
