آشنایی با عسل‎های موجود در بازار - دکتر سعیده سیف هاشمی

حکیم مهر -  آشنایی با عسل‎های موجود در بازار / دکتر سعیده سیف هاشمی

ارزش غذایی عسل بر هیچ کس پوشیده نیست و  ما می توانیم با شناخت انواع عسل و میزان قابلیت‌ها و مواد موجود در آن از مصرف عسل تقلبی خودداری کنیم. در این صورت به طور حتم گامی در جهت پرورش زنبور عسل و تولید عسل طبیعی برداشته‌ایم.
شاید کمتر کسی را بتوان پیدا کرد که پس از تعارف، از خوردن عسل اباء داشته باشد . ولی همین محبوبیت متأسفانه برخی افراد سودجو و متقلب را برای کسب درآمد بیشتر به فکر تولید عسل تقلبی انداخته است. این افراد گاهی از سیب زمینی، شیره قند و یا شیره ذرت و . . . عسل تقلبی تولید می کنند، البته گاهی اوقات نیز این شیره ها را به زنبور می خورانند و آنگاه عسل غیر طبیعی بدست می آورند که در هر صورت چه عسل تقلبی و چه عسل غیر طبیعی با خصوصیات و خواص عسل خالص و طبیعی بشدت مغایرت دارد و مصرف آنها به هیچ وجه توصیه نمی گردد.
برخی افراد از روی میزان رطوبت عسل، بوسیله برگرداندن شیشه عسل و سرعت بالا و پائین رفتن حباب داخل شیشه یا بوسیله میزان کش آمدن عسل،عده ای نیز از نحوه پخش قطره عسل روی کاغذ کاهی،عده ای دیگر از نحوه سوختن عسل روی شعله و . . . در مورد طبیعی بودن یا نبودن عسل قضاوت می کنند. اما هیچکدام از این روش ها دقیق و مطمئن نیست. برخی از افراد خبره و باتجربه ، عسل طبیعی را از نوع خاص شیرینی و طعم ویژه آن می شناسند و حتی نوع عسل را از نظر گیاه مورد مصرف زنبور تعیین می کنند ، زیرا هر گیاه مزه خاصی به عسل می دهد ، باید توجه داشت که عسل مصنوعی بیشتر مزه شیرینی شکر می دهد تا مزه خالص عسل، در هر صورت ما هیچ یک از این راهها را برای شناخت عسل طبیعی توصیه نمی کنیم. با توجه به موارد بسیار زیاد تشکیل دهنده عسل ، تشخیص خلوص آن به آسانی ممکن نیست و حتماً باید از آزمایشگاههای معتبر یاری جست .
عسل های موجود در بازار غالباً از چند گل " Poly flora " هستند و بندرت عسل تک گل " Mono flora  " که از یک نوع گل مشخصی است را می توان یافت. در هر صورت عسل موجود در بازار از حالات زیر خارج نیست :
1-    عسل مایع صاف شده  شهد: این عسل بوسیله دستگاهی به نام اکستراکتور ، از قاب ( شان عسل ) خارج شده ، صاف و بسته بندی می شود و فاقد بلورهای قابل رویت است .
2-    عسل متبلور : این نوع عسل کاملاً سفت یا کرم مانند است که در اصطلاح زنبورداری کشورمان " عسل رس شده " نامیده می شود . وجود دانه گرده گلها ، وجود آنزیم دیاستاز ، مقدار قند گلوکز ، ذرات موم ، سرما و رطوبت در سرعت شکرک زدن عسل موثرند . قابل ذکر است که این حالت دلیل بر ناخالصی عسل یا فاسد شدن آن نیست ، همه عسلهای خالص دیر یا زود رس می کنند ، بین دو ماه یا چهار سال ( عسل اقاقیا ) مشتریان عسل در بسیاری از کشورها فرم رس کرده یا کریستالی را بیشتر می پسندند و آنرا " Creamed Honey  " می نامند و زنبور داران این عسل را در بسته بندی های مختلفی به بازار عرضه می کنند.
3- عسل شان : عسلی است که به همراه شانه عسل و با موم به فروش می رسد، در استفاده از این عسل باید همواره آگاه باشیم ، زیرا ممکن است زنبور عسل با تغذیه شکر و شیره های مصنوعی به جای تغذیه با شیره گیاهان ، این عسل را تولید و در شان پر کرده باشد، ضمناً لازم است نکته مهمی را در خصوص استفاده از موم عسل اشاره نماییم.  زنبوران کارگر باید هشت کیلوگرم عسل مصرف کنند تا بتوانند یک کیلوگرم موم تولید کنند ، این موضوع نشان می دهد که چقدر وقت و انرژی بایستی صرف تولید موم شود، به همین جهت امروزه موم را بصورت صنعتی آج می کنند و به عنوان برگه موم پایه در اختیار زنبورداران قرار می دهند .  بنابراین موم چه بصورت طبیعی و چه بصورت مصنوعی تهیه گردد، در دستگاه گوارش انسان قابل هضم و جذب نبوده و بدون تغییر پس از مصرف از بدن دفع می گردد. برخی اعتقاد دارند که جویدن موم موجب تقویت دستگاه گوارش می گردد . (در این مورد هیچگونه اطلاعات علمی در دسترس نیست.) قابل توجه است که بدانیم، در کندوهای سم پاشی شده علیه انگلهای جلدی زنبور ، احتمال حضور سم در موم بسیار زیاد است و توصیه میگردد از جویدن و خوردن موم خودداری نموده مگر آنکه از عدم سمپاشی آن مطمئن باشیم.