حکیم مهر - هفته نامه سلامت به مناسبت روز بیماریهای قابل انتقال بین حیوان و انسان به موضوع نگهداری از پرندگان در منزل پرداخته است.
در اینباره دکتر ابوالفضل شعبانپور روانشناس و استاد دانشگاه در موافقت و دکتر لیدا عطارد فوق تخصص آسم و آلرژی و استاد دانشگاه در مخالفت سخن گفتهاند. در این بین دکتر محمد لطفی‌زاده مدیر مسئول حکیم مهر هم ضمن تشریح بیماریهای مختلف و خطرات احتمالی با ذکر نکات بهداشتی مردم را به نگهداری مسئولانه از پرندگان در قبال بهداشت پرنده و خود توصیه نموده است.
یادداشت دکتر ابوالفضل شعبانپور - روانشناس در موافقت با نگهداری از پرندگان خانگی :
رابطه عاطفی بین انسان و حیوانات سابقه تاریخی دارد. حال چه چیزی عامل این ارتباط است، شاید برگردد به بخش ناخودآگاه ذهن انسان. مثل اینکه یک پیوندی بین ناخودآگاه ذهن انسان و غریزه حیوان برقرار می‌شود و میدانیم که بخش زیادی از رفتارهای انسان مربوط به بخش ناخودآگاه ذهن است. شاید تمامی انسان‌ها به نگهداری حیوانات علاقه‌مندند ولی ممکن است در طول زندگی شرایطی پیش بیاید که موجب ترس از حیوانات شود یا شرایط نگهداری از حیوانات مهیا نباشد یا هزینه‌اش سنگین باشد. لطافت، ارتباط عاطفی، جذابیت غذا دادن به آنها و پاسخ آنها به ما حتی در مورد ماهی‌های توی آکواریوم هم برای‌مان لذت‌بخش است و هر چه انسان کم‌سن و سال‌تر باشد بخش ناخودآگاه ذهن‌اش گسترده‌تر است وارتباطش با حیوانات قوی‌تر است. به همین دلیل بچه‌ها بهتر با حیوانات ارتباط برقرار می‌کنند و آموزش بسیاری از رفتارهای انسانی که به منظور شکل‌گیری شخصیت و تکامل رشد شناختی و عاطفی کودک مؤثر است، به واسطه برقراری این ارتباط آسان می‌شود. بنابراین انتخاب حیوان مناسب با روحیه، سن و جنسیت فرزندتان در شیوه تعامل‌پذیری کودک با حیوان مؤثر است. بهتر است کودکان با حیواناتی آشنا شوند که با آنها سازگار بوده و باعث تقویت احساس دیگرخواهی و انسان‌دوستی می‌شوند. نگهداری خزندگان یا حیواناتی مانند گربه و میمون، حس پرخاشگری را در کودک تقویت می‌کند. این گروه از حیوانات در برقراری پیوند عاطفی با کودکان ناتوان هستند و در روحیه کودک تأثیر منفی خواهند گذاشت اما نگهداری حیوانات بی‌آزاری مانند ماهی، پرندگان، مرغ و گوسفند در روحیه کودک تأثیر مثبت دارد. به دلیل وابستگی عاطفی کودک به حیوان، باید از نگهداری حیوانات کوتاه‌عمر مثل جوجه اردک خودداری کرد.
یادداشت دکتر لیدا عطارد - فوق تخصص آسم و آلرژی در مخالفت با نگهداری از پرندگان در منزل :
نگهداری از پرندگان در محیطهای آپارتمانی به دلیل اینکه معمولا این محیط‌ها کوچک‌اند به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. زیرا پوسته‌های ناشی از پوست و پر پرنده و ذرات خشک شده ناشی از فضولات و موادغذایی آنها در فضا پراکنده شده و ممکن است مشکلاتی را برای افراد ایجاد کند. از طرفی این ذرات در لابه‌لای پرز فرش‌ها، مبلمان و جاهای خیلی ریزی که به چشم دیده نمی‌شود جمع می‌شوند و با حرکت افراد در خانه مجددا در فضا منتشر شده و یا با چهار دست و پا رفتن کودکان روی زمین سبب آلوده شدن دست‌ها شده و درنهایت مشکلات گوارشی برای کودکان ایجاد می‌کند. پرندگان به واسطه ترشحات بدن، فضولات و قارچ‌هایی که در این فضولات وجود دارد از عوامل مهم آلرژی‌زا در خانه هستند. درست این است که پرنده در محیط زندگی انسان نباشد و توصیه می‌کنم در فضای خارج از خانه مانند حیاط، بالکن و حیاط‌خلوت نگهداری شود و از آوردن پرنده و قفس آن به خانه جدا پرهیز کنید. حال اگر به هر دلیلی تمایل زیادی برای نگهداری پرنده‌ها دارید باید چند نکته را رعایت کنید:
1 قفس پرنده را در اتاق خواب نگه ندارید.
2 حتما به صورت مداوم خانه، فرش، مبلمان و گوشه و کنار را جاروبرقی بکشید و حتما از جاروبرقی‌های فیلتردار استفاده کنید که وقتی جارو می‌کشید این ذرات از پشت جاروبرقی خارج نشده و در هوا پراکنده نشوند.
3 دایم قفس و وسایل مربوط به آن مثل ظرف آب و غذای‌اش را بشویید. شستشوی خود پرنده هم هفته‌ای دو تا سه بار خوب است .
4 قفس پرنده را در معرض باد کولر و در جریان هوای پنجره قرار ندهید.
5 بهتر است از دستگاه‌های تصفیه هوا که ذرات معلق در فضا را می‌گیرد استفاده کنید.
یادداشت دکتر محمد لطفی‌زاده - دامپزشک درباره بیماریهای قابل انتقال بین پرندگان خانگی و انسان :
شاید بشود گفت رابطه انسان و پرنده از بدو آفرینش انسان آغاز شده؛ زمانی که یک پرنده به قابیل آموزش داد که چگونه جسد برادر مقتول‌اش را به خاک بسپارد. در طول تاریخ همواره این رابطه ادامه داشته و در جامعه امروزی علاوه بر نگهداری از پرندگان، توجه به امور بهداشتی آنها اهمیتی دوچندان یافته است. همان اندازه که نگهداری از یک پرنده می‌تواند لذت‌بخش و جذاب باشد به همان میزان هم باید به بهداشت نگهداری از پرنده و سلامت صاحب آن اهمیت داد....
به دلیل نوع نگهداری از پرندگان در قفس و ارتباط نداشتن آنها با سایر حیوانات در طبیعت، خطر سرایت بیماریهای قابل انتقال از پرندگان به انسان نسبت به سایر حیوانات کمتر است اما برخی بیماریهای مشترک بین انسان‌ها و پرندگان می‌تواند خطرناک باشد و به همین دلیل لازم است صاحبان پرندگان ضمن آگاهی از این بیماری‌ها، تدابیر پیشگیرانه‌ای را به‌کار بندند. عوامل بیماری‌زای قابل انتقال بین انسان و پرنده ممکن است از گروه باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها و قارچ‌ها باشند.
تب طوطی یا سیتاکوزیس
یکی از شناخته‌شده‌ترین بیماریهای قابل انتقال از پرنده به انسان، تب طوطی یا سیتاکوزیس است که باوجود معروف و خطرناک بودن، میزان ابتلای انسان به آن در مقایسه با تعداد بسیار زیاد پرندگان در طبیعت و کل جهان زیاد نیست. طیف وسیعی از پرندگان مانند بوقلمون، کبوتر، اردک، مرغابی و خانواده طوطی‌سانان مستعد ابتلا به این بیماری هستند. پرنده مبتلا علایمی مانند اسهال، سرفه و ترشحات از چشم و بینی خواهد داشت. این بیماری در انسان علایم شبه‌آنفلوآنزا مانند تب بالا، لرز، سردرد شدید و سختی در تنفس ایجاد می‌کند و در صورت درمان نشدن به موقع حتی می‌تواند به مرگ منجر شود. افراد دچار نقص سیستم ایمنی مانند مبتلایان به ویروس عامل ایدز، بیماران تحت شیمی درمانی، نوزادان و کودکان زیر 5 سال، افراد مسن و افرادی که پیوند عضو انجام داده‌اند بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند.
بیماری سلاز دیگر بیماریهای مشترک بین انسان و پرندگان، سل است که البته خطر انتقال عامل ایجاد سل در پرندگان به انسان نسبت به سایر حیوانات کمتر است و در صورت ابتلای انسان، معمولاً درگیری موضعی گره‌های لنفاوی یا زخم عفونی موضعی نشانه آن خواهد بود.
آنفلوآنزای پرندگان
آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان یک بیماری ویروسی و واگیردار است که اگرچه بر اساس اعلام سازمان دامپزشکی، کشورمان عاری از این بیماری است اما در صورت بروز نشانه‌های این بیماری در پرندگان، معدوم کردن آنان در اسرع وقت باید انجام شود. مهم‌ترین راه انتقال، مدفوع پرنده بیمار (به دلیل دفع میزان بالای ویروس در آن) و تماس مستقیم با پرنده، مدفوع یا سطوح و اشیای آلوده به مدفوع پرنده است.
عفونت‌های قارچی
یکی از عوامل قارچی مشترک و مهم بین انسان‌ها و پرندگان، قارچی به نام کریپتوکوکوس است که به‌خصوص در مبتلایان به ایدز می‌تواند سبب ایجاد مننژیت‌های خطرناک و کشنده شود. این عامل بیماری‌زا معمولاً به دلیل دمای بالای بدن پرنده نشانه خاص یا شدیدی ایجاد نمیکند و با اینکه بیشتر در کبوتر حایز اهمیت است اما باید به یاد داشت که فضولات پرندگان خانگی می‌تواند مخزن این قارچ باشد. بنابراین به افرادی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند، توصیه می‌شود از نگهداری پرندگان، به‌ویژه کبوتر، پرهیز کنند.
بیماریهای انگلی
انگل‌های خارجی مانند شپش‌ها هم ممکن است از طریق پرندگان به انسان منتقل شوند. گاهی ابتلای کودکان و خردسالان، به‌خصوص دختربچه‌ها، به شپش و مراجعه آنها به مهدکودک یا مدرسه می‌تواند به ابتلای سایرین هم منجر شود.
آلرژی یا حساسیت
احتمال ایجاد حساسیت به پرندگان نسبت به سایر حیوانات کمتر است اما برخی افراد ممکن است در مواجهه با پروتئین موجود در پر پرندگان، ذرات جدا شده و مرده پوست، بزاق یا مدفوع پرنده حساسیت داشته باشند و علایمی مانند سرخی پوست، ترشح و سوزش چشم و بینی، عطسه و گلودرد را بروز دهند. از آنجا که مدفوع خشک پرنده می‌تواند به‌صورت گرد و ذرات معلق در فضا درآید و استنشاق گردد، لذا برای پیشگیری از ابتلا به آلرژی یا عود علایم، لازم است حتماً مدفوع به‌صورت مستمر و منظم تمیز شود.
... و بیماریهای دیگر
ژیاردیوزیس، سالمونلوزیس، کلی باسیلوزیس، کریپتوسپوریدیوزیس و کمپیلوباکتریوزیس را هم می‌توان 5 بیماری دیگری دانست که عامل ایجاد اسهال، التهاب معدی روده‌ای، تهوع، استفراغ، دردهای شکمی و تب در انسان هستند و ممکن است از طریق پرندگان به انسان منتقل شوند.
7 توصیه بهداشتی
هرچند میزان ابتلای انسان به این بیماری‌ها که لازم است صاحبان پرندگان از اسامی و علایم آن آگاه باشند زیاد نیست اما هیچ کدام از ما مایل نیستیم جزو همان تعداد اندک مبتلایان باشیم. صاحبان پرندگان باید توجه داشته باشند که به‌کاربستن توصیه‌های بهداشتی و مراجعه منظم به دامپزشک می‌تواند خطر انتقال بیماریهای مذکور را به شدت کاهش دهد و توجه نکردن به توصیه‌های بهداشتی خطرناک است. به همین دلیل صاحبان پرندگان لازم است چند توصیه را به‌کار گیرند.
1 دستان خود را بعد از تماس با پرنده یا تمیزکردن قفس آن و به‌خصوص پیش از خوردن، آشامیدن و آشپزی با آب و صابون به خوبی بشویید.
2 اگر پرنده شما علایمی مانند کسلی، بی‌حالی، بی‌اشتهایی و اسهال دارد؛ برای تماس با آن یا تمیز کردن قفس پرنده حتماً از دست‌کش استفاده کنید.
3 به پرنده اجازه ندهید از ظرف غذا یا فنجان شما به‌صورت مشترک بخورد و بیاشامد.
4 از بوسیدن پرنده‌تان حتی‌الامکان خودداری کنبد.
5 با بیماریهای مشترک و نشانه‌های آنها در پرندگان آشنا شوید.
6 از شستشوی ظرف آب و غذا و اجزای قفس پرنده در سینک ظرف‌شویی بپرهیزید.
7 پرنده را جهت انجام معاینات دوره‌ای طبق توصیه دامپزشک به کلینیک دامپزشکی ببرید.
از خانم دکتر تشکر می کنم که فرمودند نگهداری پرندگان خانگی به هیچ وجه توصیه نمی شود. ممنون از دکتر لطفی زاده ی عزیز ، البته در رابطه با اجازه ندادن به پرنده جهت نوشیدن و خوردن از ظرف غذای مشترک و همینطور نبوسیدن پرنده ، کاملا حق با شماست. چون انسان می تواند باعث بیمار شدن پرنده شود . میدانیم که بزاق انسان اگر وارد دهان پرنده شود (فوت کردن دانه های پرنده ، بوسیدن منقار ، غذا دادن با دهان به پرنده و ...) ، حتی می تواند حیوان را تا مرز مرگ پیش ببرد . سرکار خانم دکتر عطارد فرمودند که در محیطهای آپارتمانی که فضای کوچکی دارند، نگهداری پرندگان به هیچ وجه توصیه نمی شود که کاملا منطقی و علمی است. با سپاس از خانم دکتر. اگر پرنده یا هر حیوان خانگی هفته ای دو تا سه با حمام شود به سرعت دچار ریزش پر یا مو می شوند. 
می خواستم از پزشک محترم فوق تخصص سر کار خانم دکتر لیدا عطارد تشکر کنم که به شکل علمی با موضوع انتخابی نگهداری دامهای همراه و خانگی برخورد کردند و مانند همه کشورهای پیشرفته جهان که نگهداری این دامها در محیط خانواده امری معمول و متعارف است، توصیه های بهداشتی را برای حفظ سلامت شهروندان در صورت حضور این دامها در منازل و آپارتمانها بیان داشتند.