«همشهری سرنخ» نوشت:
شاید وقتی جمله «پرورش کبوتر» به گوش تان بخورد، در ذهن تان شخصی را تصور کنید که همیشه روی پشت بام است، لنگ می چرخاند و برای کبوترهایش وست می زند. در این مطلب سعی کرده ایم تا این تصویر را از ذهنتان پاک کنیم و مفهوم واقعی پرورش «کبوتر زینتی» را برایتان توضیح بدهیم. کاری که وقت زیادی را از شما نمی گیرد و می توانید به عنوان شغل دوم آن را انجام دهید و ماهیانه حداقل یک و نیم تا 3 میلیون تومان به درآمدتان اضافه کنید و حسابی سرگرم شوید. برای اینکه با پرورش کبوترهای زینتی آشنا شوید به سراغ سلطان کبوترهای زینتی رفتیم تا صفر تا صد مراحل کار را برایمان توضیح دهد.
برای دیدار با یکی از پرورش دهنده های اصلی کبوترهای زینتی باید به شهرستان لار بروید. علی حسینی یکی از استخوان خرد کرده های این کار است که از سال85 به صورت حرفه ای وارد کار پرورش این پرندگان زیبا شده و تصمیم دارد یکی از بزرگ ترین صادر کنندگان این گونه کبوترها به کشورهای حاشیه خلیج فارس و اروپا بشود.
«بعد از جنگ اول خلیج فارس و خروج صدام از کویت بود که به خاطر کار پدرم که تجارت مواد غذایی بود به کویت رفتیم. به خاطر مشکلات و ضعف در بینایی، از خدمت معاف شده بودم و از طرفی هم در کشور غریب نمی توانستم درس بخوانم. برای همین پیش پدرم مشغول به کار شدم و در کنار کار اصلی، از کبوتر و پرنده های زینتی هم نگهداری می کردم.»
علی آقای 13 سال در کشور کویت زندگی کرد و اوایل سال 85 بود که به ایران و شهرستان لار برگشت. برگشتی که باعث شد تا همه کارها و شغل اصلی اش را کنار بگذارد و مستقیم برود سراغ پرورش کبوترهای زینتی.
شروع کار از حیاط خانه
«برای شروع کار، حیاط خلوت خانه مان را برای نگهداری از این کبوترها سروسامان دادم. بعد از مدتی تعداد کبوترهایم به قدری زیاد شد که با مشکل کمبود جا رو به رو شدم. برای همین یک محیط خیمه مانند هم در وسط حیاط بنا کردم تا برای زیاد کردن تعداد کبوترها و وجه کشی از آنجا استفاده کنم». به این شکل بود که استارت کار پرورش دهنده کبوترهای زینتی زده شد و او به شکل جدی کارش را شروع کرد.
حسینی می گوید کبوترهای زینتی هم مثل هر چیزی دیگری ارزان و گران دارد اما گونه های لوکس و کمیاب آنها قیمت میلیونی دارند. «برای نتیجه گیری بهتر در پرورش پرندگان زینتی، باید تخم های کبوتران مولد به کبوترهایی که به اصطلاح به آنها «حمال» می گویند داده شود تا دوره تخم گذاری بعدی در مدت زمان کمتری اتفاق بیفتد. وظیفه کبوترهای حمال خوابیدن روی تخم ها و تبدیل آنها به جوجه، بزرگ کردن و مراقبت کردن از جوجه های کبوترهای مولد است. درواقع این کبوتران نقش دایه را برای جوجه کبوترهای گرانقیمت بازی می کنند.»
علی آقا تجربه پرورش پرندگان زینتی، آوازه خوان، مرغ و خروس لاری را دارد. نگهداری کبوتر هم در خانواده حسینی موروثی است. برای همین او در کار پرورش کبوترهای زینتی بسیار خبره شده و جزو پرورش دهندگان حرفه ای این گونه از کبوترهاست.
«چند نفر از دوستانم دامپزشک هستند و خودشان هم جزو پرورش دهندگان کبوتر به شمار می روند. برای پیشرفت در کارم همیشه از راهنمایی های این دوستانم استفاده می کنم. البته ترجمه مقالات و روش های تخصصی که در خارج از کشور به کار گرفته می شود، هم در پیشرفت کارم موثر بوده است».
طراحی کاربردی قفس ها
آقای حسینی قفس های مخصوص تکثیر را به شکل خاصی طراحی کرده است. «ابعاد هر قفس به نسبت حجم کبوتری که قرار است در آن نگهداری و تکثیر شود در نظر گرفته می شود. همچنین قفس ها در گنجه ثابت نیستند و فقط در طبقات چیده شده اند تا برای نظافت و موارد دیگر، بتوانم آنها را از گنجه بیاورم». علی آقا روی نظافت کبوترانش هم بسیار حساس است و قفس هایش را طوری طرحی کرده که پایین ترین قفس نسبت به سطح زمین نیم متر فاصله دارد تا نظافت و شستشوی کف گنجه به راحتی صورت گیرد.
«کف گنجه هم یک چاه فاضلاب ایجاد کرده ام تا برای شستشو و نظافت دائمی و موارد بهداشتی دار مشکل نشوم». آبخوری و دان خوری کبوترها در بیرون از قفس ها قرار گرفته تا برای آب و غذا دادن به آنها زمان زیادی گرفته نشود. «اگر بخواهید که کبوترهایتان همیشه سرحال باشند و بیمار نشوند بهتر است که در فصل های سرد سال از دانه هایی مثل گندم، ذرت، شاهدانه و... که طبع شان گرم است به آنها بدهید. همچنین زمانی که هوا سرد شد از دانه های گرم مثل جو، تخم جارو و... برای غذا دادن به کبوترها استفاده کنید. اما در تابستان که هوا کمی گرمتر از حد معمول است عرقیات خنک مثل کاسنی و شاتره را قاطی آب کبوترها می کنم و به آنها می دهم تا خنک شوند».
در آینده صادرات هم داریم
حالا سال ها از کسب و کار کوچکی که علی آقا راه انداخته می گذرد و او تبدیل شده به یکی از بزرگترین پرورش دهندگان کبوترهای زینتی که گاهی اوقات برای نگهداری کبوترها جا کم می آورد. اما او برای این کار هم راه حل پول سازی پیدا کرده است: «مدتی است کبوترهایم را به کسانی که تقاضای کبوتر دارند می دهم تا آنها وظیفه مراقبت از این کبوترهای لوکس را بر عهده بگیرند. این کار درواقع به نفع هر دوی ماست چرا که من کبوترهایم را به مشتری می دهم و هر میزان که این کبوترها مولد باشند و تولید مثل کنند، باعث درآمدزایی می شوند که این سود بین من و مشتری تقسیم می شود.
جالب است بدانید که در بین مشتریان علی آقا همه جور آدمی با هر شغلی هستند حتی دکتر، مهندس و وکیل هم در میان مشتریان او دیده می شوند. «با این که خودم در لار زندگی می کنم اما خانواده ام هنوز هم در شهر شویخ (الشویخ الصناعیه) کویت ساکن هستند. با همکاری اداره کل دامپزشکی، نمایشگاه های دام و طیور در کویت برگزار می شود که جوایزی هم به برندگان آن داده می شود اما در کشور ما متاسفانه تا به حال نمایشگاه قابل قبولی برای کبوتران لوکس برگزار نشده است تا بتوانیم کبوترانی که نژادشان برای خودمان است را به نمایش بگذاریم.»
کبوترها هم آجیل می خورند
غذای اصلی کبوترها گندم است که به تنهایی می تواند برای پرورش آنها کافی باشد اما برای این که جوجه های بیشتری بدهند باید مواد معدنی و ویتامین های بیشتری به کبوترهای مولد برسد تا هم خودشان و هم جوجه هایشان ضعیف نشوند. «مخلوطی از دانه های مختلف در پرنده فروشی ها وجود دارد که به «آجیل کبوتر» و «مخلوطی کبوتر» معروف هستند. درواقع کسانی که می خواهند جوجه کبوترهای خوش رنگ تر، درشت تر و قوی تر داشته باشند باید به غیر از گندم و دانه های معمولی از آجیل کبوتر هم استفاده کنند».
قیمت کبوترهای لوکس زا 100 هزار تومان شروع می شود و گاهی تا 20 میلیون تومان هم می رسد. «پرورش دهنده کبوترهای زینتی به خاطر قیمت بالای کبوترهایش مجبور است تلاش بیشتری کند تا کبوترهایش همیشه سالم و سرحال باشند و بتوانند بهتر و بیشتر تکثیر شوند.»
کبوتر موتور سیکلت نیست!
توصیه حسینی به کسانی که می خواهند کار پرورش کبوترهای زینتی را شروع کنند این است که یا هیچ موجود زنده ای را به خانه نیاورند و یا اگر آوردند حتما حق و حقوقشان را رعایت کنند: «کبوتر یک موجود زنده است که باید به نیازهای جسمی و روحی اش توجه شود و هر چیزی که باعث آرامش بیشترش می شود را برایش مهیا کنید. علاقه داشتن یکی از شرط های لازم برای انجام این کار است اما صرف علاقه داشتن نمی توان وارد این کار شد، چرا که کبوتر موتور سیکلت نیست که آن را گوشه ای بیندازید و هر وقت خواستید از آن استفاده کنید.»
برای شروع کار باید یک جفت کبوتر تهیه کنید تا بتوانید بعد از مدتی و از طریق زاد و ولد آنها، کارتان را گسترش دهید و کم کم مزه پول در آوردن از این راه را بچشید. «معمولا برای پرورش یک جفت کبوتر که جثه شان نه زیاد بزرگ و نه کوچک باشد فضایی با طول 50، عرض 35 و ارتفاع 40 سانتیمتر لازم است. البته هرچه این فضا بازتر باشد برای راحتی پرنده بهتر است اما حداقل فضایی که می توانید دو کبوتر را در آن نگهداری کنید همین مقدار است. برای شروع کار لازم نیست جایی را اجاره کنید، گوشه ای از حیاط منزل، پارکینگ، تراس و... هم برای شروع کار مناسب است. اگر به این کار علاقمند ماندید و دلتان خواست آن را ادامه بدهید باید به فکر جایی مخصوص باشید.»
با کبوترهای چین دان شرقی شروع کنید
یکی دیگر از شرایط نگهداری و پرورش کبوترهای لوکس و زینتی بر می گردد به کنترل سرما و گرمای محل نگهداری: «باید بارش باران، تابش شدید و مستقیم نور خورشید و همچنین مسائلی از جمله هجوم حیوانات مثل گربه و... در خصوص نگهداری کبوترها در نظر گرفته شود چرا که این کبوترها قیمتی هستند و ممکن است با از دست دادن یکی از آنها ضرر میلیونی کنید».
علی آقا می گوید بهترین کار برای شروع پرورش کبوترهای زینتی پرورش گونه هایی است که نیاز به تغییر فیزیکی ندارند. او برای شروع، کبوترهای چین دان شرقی که به «دو کت دم طاووسی» معروفند را پیشنهاد می کند. «بعضی از نژادها مثل کبوترهای «شامپیون» وجود دارند که باید پر، پاها و یا یال شان قیچی شود تا راحت جفت گیری کنند و جوجه بدهند که این گونه ها برای شروع کار افراد مبتدی مناسب نیستند، به همین دلیل افرادی که به این کار علاقه دارند، باید به این نکته توجه کنند».
قدم بعدی در این کار، توجه به ظاهر کبوتر است. یعنی شما باید کبوتری انتخاب کنید که از نظر ظاهری هم مورد علاقه شما باشند. «بعضی از کبوترها نوکشان کوتاه و بعضی دیگر نوکشان دراز است. برای شروع کار باید کبوتری انتخاب شود که از نظر ظاهری مورد علاقه شما باشد. برای همین بهتر است که کبوترهایتان را با مشورت با حرفه ای ها انتخاب کنید».
10پرها گران تر هستند
«کبوترها 10 روز بعد از جفت گیری، تخم گذاری می کنند و کمتر از 20 روز بعد جوجه می دهند. این جوجه ها تا یک ماه نانخور والدین شان هستند اما بعد از آن می توانند روی پای خودشان بایستند و نیازی نیست که از پدر و مادرشان دانه بگیرند. 6 ماه زمان می برد تا این جوجه ها بالغ شده و خودشان مولد بشوند.»
شما می توانید این جوجه ها را هر زمانی که دل تان خواست بفروشید اما باید در نظر داشته باید قیمت جوجه ها با توجه به سن شان تعیین می شود. آنها در یک ماهگی یک سوم قیمت اصلی فروخته می شوند اما قیمت اصلی آنها به تعداد پرهای شان بستگی دارد. پرهایی که مثل دندان شیری انسان ها می ریزد و دوباره در می آید. اگر به پرهای جوجه ها دقت کرده باشید 10 پر به سمت بالا و 10 پر به سمت پایین دارند که این 10 پر بالا بعد از یک ماهگی شروع به ریختن می کند. بالاترین قیمت یک جوجه زمانی است که 10 پر اولش بریزد و پرهای جدید به جای آن دربیایند.
درآمدزایی با چاشنی دردسر
درآمدزایی از طریق پرورش کبوترهای زینتی دردسرهای خاص خودش را دارد. مثلا ممکن است شما یک جفت کبوتر به قیمت 100 هزار تومان بخرید و بتوانید بعد از شش ماه یک جفت دیگر تولید کنید و آن را با قیمت بالاتری بفروشید اما در این میان ممکن است که تولید همان گونه ای که خریده اید به قدری زیاد شود که قیمت ها پایین تر بیاید و شما ضرر کنید، برای همین قبل از شروع کار بهتر است با متخصصان و استخوان خرد کرده های این راه مشورت کنید: «درآمد این کار در مقیاس کوچک در صورتی که مرگ و میر و تلفات نداشته باشید و کبوترهایتان بدقلقی نکنند، ماهیانه بین یک و نیم تا 3 میلیون تومان است. با این حال همه این حساب و کتاب ها به بازار کبوترهای لوکس و پرورش دهندگان دیگر بستگی دارد و همه این اعداد و ارقام یک حدس و گمان است. حالا اگر دلتان می خواهد که وارد این کار شوید کافیست به سایت دوکت (2kat.ir) بروید و بعد از مشورت های لازم کارتان را شروع کنید.
با نژادهای مختلف کبوتر و خصوصیاتی که هر کدام از آنها دارند آشنا شوید
همه رقم موجوده
دیدن کبوترهایی که از نظر ظاهری با کبوترهای معمولی فرق می کنند تجربه دلنشینی است. هر کدامشان ویژگی خاصی دارند که آنها را از بقیه جدا می کند. بعضی ها آنقدر شبیه به هم هستند که حدس زدن نژادشان سخت است مگر این که مانند آقای حسینی سال ها با آنها زندگی کرده باشید. آقای پرنده فروش درباره نژاد کبوترها برای مان توضیح می دهد.
دم چتری های آمریکایی
این کبوترها جثه بزرگ تری نسبت به گونه انگلیسی آن دارند و قیمت شان بین دو میلیون و 300 هزار تومان تا 6 میلیون تومان است. هرچه کمر یک کبوتر حالت گوی شکل داشته باشد قیمتش بالاتر می رود. این ویژگی و فاصله بین دم و گردن که در کبوترهای دم چتری آمریکایی وجود دارد باعث بالا رفتن قیمت می شود.
کبوترهای پشت فر یا جکسون
این نژاد از زیباترین نژادهای کبوتر زینتی است که گونه های آن پشت فر پاپر، پشت فر کاکلی پاپر و تمام فر است. فرهایی که این پرنده در قسمت بال هایش دارد چهره منحصر به فردی به آن بخشیده و جزو کبوتران زیبای زینتی به حساب می آید.
کبوترهای لانگ فیس
نام یکی دیگر از کبوترانی که خیلی طرفدار دارد «لانگ فیس» است. زیبایی بی نظیر و فوق العاده این کبوتر خصوصا در ناحیه سر و نوک آن باعث شده تا قیمت آن به یک و نیم تا دو میلیون تومان هم برسد. لانگ فیس، لام فر، کله گربه ای و کله پفکی نام هایی است که این پرنده را با آن می شناسند. نوک این پرنده بسیار کوچک است و در نگاه اول تشخیص داده نمی شود. کله بزرگ و نوک کوچک لانگ فیس ها باعث این نامگذاری ها شده است.
کبوتر نامه رسان؛ کریر
کبوترهایی که باقیمانده نسل کبوترهای نامه رسان ایام قدیم هستند را کریر می نامند. کریرها در کنار «آرشنجل» جزو لوکس ترین و خاص ترین پرندگان زینتی به حساب می آیند. آرشنجل ها کبوترهایی هستند که رنگ بندی متنوعی دارند که این رنگ ها باعث زیبایی آنها می شود. آرشنجلی که من دارم طلایی رنگ با پرهای مشکی است که رنگ پرهایش در انعکاس آفتاب به سبز تیره تغییر رنگ می دهد. این ویژگی مخصوص آرشنجل هاست که زیبایی خاصی به آنها بخشیده است.
با 500 هزار تومان می توانید کار پرورش کبوتر را شروع کنید
پرهای جادویی
با همه این توضیحات اگر می خواهید کار را شروع کنید ابتدا باید به بازار پرنده فروش ها بروید و طبق توصیه علی آقا پرنده چین دان شرقی بخرید و کارتان را شروع کنید. برای موفقیت بیشتر، توضیحات علی آقا را به دقت بخوانید.
«برای شروع کار بهتر است با یک جفت کبوتر، کار را استارت بزنید. اما اگر احساس می کنید که از کبوتران بییشتری می توانید نگهداری کنید با 3 جفت کبوتر که همگی از یک گونه هستند کارتان را آغاز کنید. قیمت چین دان های شرقی بین 100 تا 200 هزار تومان است و اگر بخواهید 3 جفت از این کبوتر را تهیه کنید برایتان حدود 450 هزار تومان هزینه دارد». بعد از آن، نوبت به محل نگهداری کبوترهایتان می رسد. برای این کار نیاز به یک قفس با طول 50، عرض 35 و ارتفاع 40 سانتیمتر دارید. داخل قفسی با این ابعاد 3 جفت کن می توانید بگذارید که بین 50 تا 80 هزار تومان برایتان آب می خورد.
«قیمت قفس و جفت کن های آن، بستگی به جنس و ماده سازنده آن دارد. یعنی ممکن است بعضی از آنها چوبی و بعضی دیگر فلزی باشند که باعث بالا و پایی رفتن قیمت می شوند.» قیمت هر کیلوگرم گندم 1500 تومان متغیر است. «قیمت آجیل کبوتر با توجه به دانه های آن متغیر است. با این حال فرقی نمی کند که به کبوترهایتان گندم بدهید یا آجیل کبوتر چرا که در هر صورت غذای این کبوترها روزی یک فنجان دانه و یک کاسه کوچک آب است». شاید این سوال برایتان پیش بیاید که اگر کبوترمان مریض شد، چکار باید بکنیم و هزینه دامپزشک برای درمان کبوتر چقدر است؟ علی آقا در این باره می گوید: «بعد از چند ماه متوجه می شوید که کبوترتان دچار چه عارضه ای شده و نیاز به چه دارو یا مولتی ویتامینی دارد. با این حال مراجعه به دامپزشک هزینه زیادی ندارد.»
چگونه کار را گسترش دهیم؟
«وقتی شما کارتان را با 3 جفت چین دان شرقی شروع می کنید بعد از مدت این 3 جفت تان می شود مثلا 10 جفت. حالا شما می توانید همین 3 جفت را نگه دارید و بقیه را بفروشید تا بتوانید تجربه پرورش گونه های دیگر را هم به دست آورید.»قیمت جوجه کبوترها هم یک سوم کبوترهای مولد است. مثلا قیمت جوجه چین دان شرقی 50 هزار تومان است. یعنی مقدار سود کارتان به غیر از کبوترهای مولد از طریق جوجه کبوترها هم تامین می شود چرا که قرار نیست همه جوجه را تا مولد شدنشان نگهداری کنید. «بعد از این که کارتان گرفت و تعداد کبوترهایتان بیشتر شد باید از کبوترهای حمال استفاده کنید. به ازای ثلث تعداد پرندگانی که دارید باید کبوتر حمال داشته باشید.»
کبوترهای حمال قیمت زیادی ندارند و با 10 هزار تومان می توانید یک جفت کبوتر حمال بخرید. البته باید توجه داشته باشید که حمال ها هم باید جفت باشند. «وقتی کارتان گرفت و مثلا 20 جفت کبوتر زینتی داشتید باید 10 جفت کبوتر حمال داشته باشید تا بتوانید سود بیشتری کسب کنید.
خیلی جالب بود! 
