تأملی بر موضوع نیترات و آب تهران!

حکیم مهر -  مسئله وجود نیترات در آب تهران و چالشهایی که طرح این موضوع از سوی وزیر بهداشت ایجاد کرد ما را بر آن داشت در گزارشی به تعریف نیترات و استانداردهای جهانی آبهای آشامیدنی و در نهایت مشکلات ناشی از غیراستاندارد بودن آن بپردازیم.
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی صراحتا تاکید کرد که میزان نیترات آب تهران در برخی نقاط بالاتر از حد استاندارد است و به همین دلیل به زنان باردار و کودکان شیرخوار توصیه می‌کنیم از آب بطری استفاده کنند و آب لوله کشی نخورند.
دکتر مرضیه وحید دستجردی در پاسخ به سئوال مهر در مورد گزارش وزیر نیرو از وضعیت آب تهران گفت: گزارش وزیر نیرو در مورد آب تهران را از طریق رسانه‌ها شنیده‌ام. میزان نیترات آب در برخی از نقاط تهران بالاتر از استاندارد است که وزارت نیرو تلاش می کند این آب را با آبهایی که نیترات کمتری دارند رقیق کند.
وزیر بهداشت اضافه کرد: برای جلوگیری از عوارض مصرف آب شرب با نیترات بالا به خانمهای باردار و کودکان شیرخوار توصیه می‌کنیم از آب بطری استفاده کنند و آب لوله کشی نخورند.
 دستجردی تاکید کرد: ‌گزارش وزارت نیرو در مورد آب تهران قبلاً به وزارت بهداشت اعلام شده بود.
 موضوع آبهای آلوده با تکذیب استاندار تهران و وزیر نیرو به یک مسئله چالش برانگیز تبدیل شد اما وزیر بهداشت روز گذشته در اظهار نظر متفاوتی اعلام کرد که آب تهران اصلا آلودگی ندارد!
 با توجه به تاثیر قابل توجه آب آشامیدنی بر سلامت شهروندان در گزارشی ابتدا به تعریف نیترات، سپس به اهمیت آن در مواد غذایی، سطح استاندارد برای جلوگیری از بروز مشکلات در آبهای معدنی و آشامیدنی معمولی و مشکلاتی که غیر استاندارد بودن آب می تواند داشته باشد می پردازیم.
 
نیترات چیست؟
 
نیترات ترکیبی از نیتروژن (N) و اکسیژن (O) است. گیاهان از نیتروژن برای سنتز پروتیئنهای لازم برای رشد خود استفاده می کنند و این ماده را با جذب مستقیم از زمین و به شکل نیترات یا در ترکیب با سایر مواد به دست می آورند.
نیتراتی که در زمینهای کشاورزی به عنوان کود ریخته می شود سبب افزایش این ماده در خاک و آبهای جاری می شود. از طریق آبهای جاری و غذاها، نیترات به بدن انسان وارد می شود. این ماده به طور کلی بی ضرر است اما افزایش سطح آن در مواد غذایی و آب آشامیدنی موجب می شود که به ترکیبات دیگری چون نیتریت و نیتروسامین تبدیل شود که این ترکیبات سمی برای سلامت بدن خطرناکند.

نیترات در گیاهان
 
تمرکز این ماده در گیاهان به فاکتورهای متنوعی بستگی دارند. به طوری که گیاهانی در زمینهای کشاورزی کشت می شوند نسبت به گیاهان گلخانه ای نیترات کمتری دارند.
 همچنین میزان نیترات در سبزیجات تابستانی کمتر از سبزیجات زمستانی است. گیاهانی که پس از غروب آفتاب جمع آوری می شوند نسبت به گیاهانی که در صبح برداشت می شوند نیترات کمتری دارند.
 گیاهان نیترات را در اندازه های مختلف جمع آوری می کنند و بنابراین گیاهان با میزان کم، متوسط و بالای نیترات وجود دارند.

گیاهان با نتیرات بالا: کاهو، شاهی، کلم قرمز، اسفناج، کاهو پیچ، ریشه خردل و ریواس