همه چیز درباره سگ‌های موادیاب گمرک/ سگ‌هایی که تجارت ایران را پاک‌تر می‌کنند

مانور نشان می دهد آمادگی سگ ها در چه میزان است. مربی می خواهد موادی را جاسازی کند تا سگ را برای ما بیازماید. هر کجا که می گذارد، در گام اول سگ مواد را می یابد و سر و صدا به پا می کند. می خواهند داستان کمی کشدار باشد، پس نقاطی را انتخاب می کنند که در دسترس نباشد اما سگ بلافاصله بالای سر مواد حاضر می شود. اینجا گمرک است، گمرک جنوب تهران که دو قلاده سگ مواد یاب دارد و گاهی این سگ ها را به ماموریت هایی اعزام می کند. به گمرک امانات پستی و ...

به گزارش حکیم مهر به نقل از خبرآنلاین، داستان سگ ها داستان چندان طولانی در گمرک نیست، اما از همان روزها که آمده اند، حوالی سال 1389 تا امروز چنان کارنامه خوبی از عملکردشان باقی گذاشته اند که برنامه ها بر افزایش تعدادشان دلالت دارد. می خواهند تا یک سال پیش رو تعداد سگ های موادیاب را از 18 قلاده به 78 قلاده افزایش دهند. این سگ ها ابزاری دیگر هستند برای سالم سازی محموله هایی که از ایران می رود یا به ایران می آید.

وجود مواد مخدر در میان کالاهای وارداتی به ایران، یا کالاهای صادراتی از ایران می تواند زمینه ساز بروز مشکلات فراوانی شود. وقتی حجم کشفیات مواد مخدر در گمرک های طرف معامله با ایران زیاد باشد، سختگیری ها بر کالای ایرانی افزایش می یابد و این امر روند تجارت را با کندی روبرو کرده و موجبات افزایش هزینه کالاهای صادراتی از ایران را فراهم می آورد. از این رو تجهیز هر چه بیشتر گمرک به ابزارهایی برای مقابله با مواد مخدر را می توان جزئی از برنامه کاهش قیمت تمام شده کالا ارزیابی کرد.

«یوسفی» مسئول آموزش سگ ها در گمرک جنوب، درباره نحوه اداره سگ ها و مربیانشان سخن می گوید.

***********

هر سگ موادیاب چقدر قیمت دارد؟

قیمت ها اندکی متفاوت هستند اما بررسی ها نشان می دهد در اروپا حدود 14 هزار يورو قیمت دارند .

این قیمت متعلق به قبل از آموزش است یا بعد از آموزش؟

14 هزار یورو قیمت قبل از آموزش این سگ هاست. بعد از آموزش با توجه به مهارت و تخصص سگ ها ارزششان بیشتر هم می شود.

کمی درباره فرآیند انتخاب این سگ ها توضیح می دهید؟

غالباً سگ ها بر اساس معیارهایی از قبیل هوش و ذکاوت و آناتومی و ... از دو سه ماهگی توسط مربیان انتخاب می شوند . ابتدا با آموزش های کلی تحت کنترل و تربیت در می آیند و تربیت می شود و بعد اگر قابلیت های لازم را داشتند وارد آموزش های تخصصی می شوند .به عبارت دیگر وارد مرحله "گرین داگ" می شوند ، در این دوره متخصصین انتخاب می کنند که سگ ها در چه حوزه یا اموزش لازم را ببینند . زنده یاب، مواد منفجره یاب یا مواد مخدر یاب و ... می شوند. در حقیقت این مربی است که از استعداد سگ ها متوجه می شود در کدام حوزه تبحر دارند نژادهاي ژرمن فيشر و برژن مالينوز قابل توجه هستند. از اين دو نژاد براي قابليت های خاص استفاده مي شود. البته لازم به ذکر استهر سگي از اين نژاد موادياب نمی شود بلکه از هر 40 يا 50 قلاده، یک سگ ممکن است موادياب يا مواد منفجره یاب شود.

معمولا ضریب خطای سگ هایی که در یک حوزه فعالیت می کنند چقدر است؟

خیلی پایین. اصلاً وقتی گمرکی به سگ مواد یاب مجهز می شود در خط قرمز قاچاقچیان قرار می گیرد و دیگر قاچاقچیان این مسیر را کمتر استفاده می کنند. کشفیات این سگ ها در برخی موارد واقعا خارق العاده است. در بسیاری از موارد اصلا امکان حدس زدن جاسازی ها وجود ندارد. قاچاقچیان البته شگردهایی را به کار می برند تا سگ ها را گمراه کنند اما موفق نمی شوند . در برخی موارد روی مواد جاسازی شده فویل کشیده اند، بعد هم از کاربن و فلفل و ادویه و ... استفاده کرده اند تا حس بویایی سگ ها را گمراه کنند اما باز هم سگ ها موفق به کشف مواد در کف بسته یا نقطه دیگری شده اند. همین چند وقت پیش بود که در فرودگاه اما خمینی کشف عجیبی داشتیم. توانستیم از یک قطع جرثقیل سقفی 23 كيلو ترياك كشف كنیم. اين جاسازي خيلي حرفه اي بود. قطر استوانه 4 سانت از فولاد بود، این بدان معناست که حتی اشعه ایکس هم نمی توانست از این استوانه عبور کند. این بار که به مقصد الماتی می رفت، پس از کنترل سگ های موادیاب مشکوک تشخیص داده شد و وقتی این استوانه را برش زدند جاسازی 23 کیلو تریاک معلوم شد.

در گمرك سرو در آذربايجان غربي هم همكاران كشفي كردند كه عالي بود. فرد خاطی داخل باك بنزين كه دارای بویی تند و آزاردهنده است و امکان نفوذ هم ندارد، 6 كيلو ترياك جاسازی کرده بودند . اين جاسازی ها بسيار پيچيده و سخت است و حضور سگ ها ضریب ریسک را برای قاچاقچیان بالا برده و برای تاجران ایرانی پایین آورده است.

گمرک چه مدتی است مجهز به سگ های موادیاب شده است؟

اواخر سال 1388 بود که 6 تن از همکاران بنده مستقر شدند و کار تقریبا آغاز شد. 4 خرداد سال 1389 نیز اولین اكيپ سگ هاي موادياب در سرخس و آستارا و بازرگان مستقر شدند . این مناطق به دلیل خطرات بالای عبور مواد مخدر مورد انتخاب قرار گرفتند و کار این گونه کلید خورد.

حجم کشفیات مواد در این دوران چطور بوده است؟

سال گذشته در حدود 314 كيلوگرم مواد مخدر كشف کردیم اما لازم است اشاره کنم که حجم کشفیات ما در سال 1392 در حدود 15 کیلو بود .سنوات قبل نیز همین وضعیت وجود داشت. حجم کشفیات بین 10 تا 15 کیلو بود. انواع مواد مخدر بوده است در سال 93. سال 92 حدود 15 كيلو بود.

علت افزایش قابل توجه کشفیات چیست؟ سگ ها آموزش دیده تر از قبل شده اند؟

نوع كار مربی با سگ در این پروسه بسیار تاثیر گذار است، اگر مربي بي انگیزه باشد و حرفه ای گری لازم را نداشته باشد، نمی تواند سگ را به درستی تحت فرمان خود درآورد. ما با برنامه ريزي و سياست گذاري درست توانستيم به اين حجم كشفيات برسيم و پيش بيني بنده اين است در سال جاری بيشتر از سال 93 كشفيات داشته باشيم. در نیمه اول سال جاری نیز حجم کشفیات ما به بیش از صد و اندی کیلو مواد مخدر رسیده است.

بر اساس تجربیاتی که در این دوره به دست آورده اید، حجم قاچاق مواد مخدر در چه مقطع زمانی از سال بیشتر از ایام عادی است؟ به عبارت دیگر ایام قرمز برای شما بر اساس چه مولفه هایی تعیین می شود؟

ايام خاصي مثل جشن ها ، نوروز و ...تردد مسافر و كالا بيشتر است و در نتیجه به همان میزان احتمال قاچاق مواد مخدر نیز بالاتر می رود . در واقع همین ایام خاص سبب می شود امکان اراده میانگین مشخصی از کشفیات مواد مخدر در هر ماه فراهم نباشد .

بیشترین کشفیات شما در محموله های وارداتی است یا صادراتی؟

بيشترين کشفیات متعلق به محموله های صادراتي است.

در حال حاضر چند قلاده سگ موادیاب در گمرکات مشغول به کار هستند؟

18 قلاده .

طبیعتا این تعداد کم امکان پوشش تمام محموله های ورودی و خروجی از کشور را ندارند، بر اساس چه معیارهایی محموله ای را برای بازبینی سگ های موادیاب انتخاب می کنید؟

مبدا و مقصد كالا خيلي مهم است . ما در کنترل محموله های صادراتی به برخی کشورهایی که کشفیات بالایی از محموله های ایرانی دارند ، دقت بیشتری به خرج می دهیم . از سوی دیگر محموله هايي كه از غرب و جنوب به اسياي ميانه ترانزيت مي شوند مورد دقت بیشتری قرار می گیرند. حجم قاچاق در محموله های مرزهای آبی و شرقی نیز بالاست و طبیعتا با وسواس بیشتری مجوز عبور برایشان صادر می شود .

وضعیت در حوزه ترانزیت چگونه است؟

دقت ما روی محموله های ترانزیتی بسیار بالاست .وقتی کالایی تحت پوشش پلمب گمرک قرار می گیرد از موقعیت خاصی برخوردار می شود . پلمب گمرك این اطمينان خاطر را می دهد که این کالا به همراه اسناد نظارتي ، تحت پوشش گمرك حمل مي شود . ممکن است فرد خاطی بخواهد از این موقعیت استفاده کند . البته لازم به ذکر است که در این حوزه نیز بیشتر مواد مخدر را در وسیله نقلیه پیدا کرده ایم نه در میان کالاها .

بیشترین کشفیات در چه مناطقی رخ می دهد ؟

بیشترین کشفیات در امانات پستی است . به هر حال افراد خاطی وسوسه می شوند از این موقعیت استفاده کنند که مواد مخدری را با پوشش گمرک از ایران خارج کنند اما هم همکاران ما کشفیات خوبی داشته اند و هم هر گاه سگ های موادیاب را به این گمرک برده ایم کشفیات خوبی داشته ایم .

چند درصد محموله های ورودی و خروجی از ایران توسط سگ های موادیاب کنترل می شود؟

از لحاظ تعداد سال قبل 235 هزار محموله كه شامل كاميون و سواري و محموله پستي بود توسط سگ های موادیاب كنترل شد . البته باید اشاره کنم که این تعداد کنترل توسط 18قلاده سگ موادياب آمار قابل توجهي است .

بیشتر در چه مرزهایی حساسیت روی محموله های ورودی به ایران بالاست ؟

محموله هاي وارداتي از افغانستان و پاكستان ضریب ریسک بالا دارد . در ضمن ورود و خروج از لطف آباد، آستارا، بازرگان، سرو ، رازي ، دوغارون، سرخس نیز همین وضعیت را دارند.

كل محموله های عبوری از گمرک در این دوره زمانی، یعنی سال 1393 چقدر بود؟

آمار دقيق ندارم اما مي توانم عرض كنم در گمركات ما روزانه حدود 500 كاميون وارد يا خارج مي شود.از این تعداد در گمرکاتی که مجهز به سگ موادیاب هستند، 200 كاميون توسط سگ ها چك ميشه .به عنوان مثال در بازرگان سه قلاده سگ داريم و عملیات چک توسط آنها گزینشی صورت می گیرد . در این میان تجربه و مهارت مربیان ما ینز بسیار موثر است چون شاخص های خطر را آنها تشخیص می دهند و سگ ها را وارد عملیات می کنند.

بیشترین مواد مخدر وارداتی جاسازی شده در محموله های صادراتی چه موادی هستند؟

بيشتر ترياك . شايد بالغ بر 90 درصد مواد كشفي ما ترياك است . هرويين با فاصله بالا رتبه دوم و شيشه رتبه سوم را دارد. اگر بخواهم درصد بدهم باید بگویم معمولا 90درصد ترياك و 8 درصد هرويين و بقيه شيشه .

کشفیات مواد در ترانزیت چه آماری را نشان می دهد؟

ترانزيت هم همين سه قلم است . البته موارد خاص ممکن است رخ دهد . مثلا دو سال پیش در فرودگاه اما خمینی (ره) از یک مسافر ورودی به ایران کوکایین کشف شد . او اهل کنیا بود ، از آفریقا آمده بود و می خواست عبور کند . یک کیلو و هشتصد گرم کوکایین داشت. کوکایین در منطقه ما کمیاب است و ارزش بسیار بالایی دارد . مثلا همین مقدار کوکایین حدود یک میلیارد تومان قیمت دارد.

گفتید قرار است 60 قلاده سگ به تعداد سگ های تحت پوشش گمرک اضافه شود . در چه دوره زمانی این عملیات صورت می گیرد؟

تا پایان سال اینده .

فکر می کنید ضریب امنیت کالاهای عبوری و صادراتی از ایران چقدر افزایش یابد؟

ببینید سیاست امروز گمرک تسریع فرآیند ترخیص کالاست خصوصا در بخش صادرات . ما باید ضریب امنیت را همزمان با کاهش زمان ترخیص بالا ببریم . لازم است کنترل ها و بازرسی ها در کمترین زمان ممکن صورت گیرد . سگ هاي موادياب كامیون و كانتينر را 2 تا 3 دقيقه كنترل مي كنند . طبیعتا می بینید که این ابزار دقیق و پر سرعتی است .

هزينه خرید و تملک این 60 قلاده چقدر براورد شده است؟

بروارد اين است براي استقرار 60 قلاده ، حدود 8.5 ميليارد تومان اعتبار نياز داشته باشد .

هزینه نگهداری سگ ها بعد از آموزش و در حیث فعالیت چقدر است؟

هزينه نگهداري سگ در دو بخش بهداشت و تغذيه است. اين دو مولفه قابل پيش بيني نيست. شايد حادثه رخ بدهد . اما به طور معمول هر قلاده سگ با در نظر گرفتن همه جهات روزی 10 هزار تومان هزینه دارد .

تا به حال اتفاق غیر منتظره ای برای سگ های تحت پوشش شما رخ داده است؟

بله. در برخی موارد تلفات بهداشتي داشتيم. بالاخره سگ در محيط هاي مختلف، لابلاي كاميون ها و كانتينرها حال کار است. شاید شايد شكافي و زخمي ايجاد بشود. اگر بهداشت مورد توجه قرار نگیرد همین می تواند به حادثه ای منجر شود.

به طور معمول سگ موادیاب چند سال می تواند فعالیت کند؟

از یک سالگی تا دوازرده سالگی که وارد سن کهولت می شود می تواند کار کند . بالاخره ما در دوره اول تجهیز به سگ های موادیاب ، سگ جوان نداشتیم . بيشتر اين سگ ها اهدايي مبارزه با مواد مخدر است. البته تعدادی از سگ های اهدایی را برگرداندیم چون کارایی لازم را نداشتند . وقتی عدم کارایی شان ثابت شد آنها را از چرخه عملیات حذف کردیم .

عملکرد سگ های شما در مقایسه با سگ های تحت پوشش ناجا چگونه است؟

من به طور قطع نمي توانم در مورد عملکرد سگ هاي ناجا نظر بدم . آن ها سيستم های پیشرفته امنیتي دارند .در ضمن آنها از سال از سال 78 استفاده از سگ ها را آغاز کردند .همان طور که گفتم ما کار را در سال 89 شروع کردیم . در ضمن آنها بالغ بر 200 قلاده سگ دارند.

وضعیت ما در مقایسه با کشورهای همسایه چطور است؟

سگ موادياب به دليل دقت و سرعت در كار و خطاي كم به صورت يك ابزار حرفه اي درآمده اند و قابليت خودشان را نشان داده اند در همه دنيا بحث استفاده از سگ هاي زنده ياب و موادياب و ... پررنگ شده . در ایران هم بسیاری از سازمان ها ضرورت استفاده ار این سگ ها را دریافته اند . به عنوان مثال سازمان زندان ها در حال تجهیز به این سگ هاست ، هلال احمر و ستاد بحران براي استفاده از سگ های زنده یاب آماده شده اند .سازمان های امنیتی استفاده از سگ های منفجره یاب را در دستور کار قرار داده اند .همین نشان می دهد استفاده از این ابزار در ایران نیز رو به توسعه است . سگ هاي موادياب صرفه اقتصادي دارند . عامل بازدارنده مهمي محسوب می شوند . امروزه استفاده از آنها رو به گسترش است . بالاخره از زمانی که این مرکز تاسیس شده است ما مشکلات کمتری در رابطه با کشورهای همسایه داشته ایم . دیگر برای چند گرم مواد مخدر جوف یک کالا ما در محدوده قرمز قرار نگرفته ایم . حجم کشفیات مواد مخدر در گمرکات مقابل ما به شدت کاهش یافته و صراحتا می توانم بگویم محموله های صادراتی ما امنیت بالاتری یافته اند . وقتی مواد مخدر در محموله های ایرانی یافت می شد، سختگیری گمرکات همسایه به دشت افزایش می یافت ، بالاخره همین روند را کند می کرد و خواب کالا در مرزهای ما به شدت بالا می رفت و سبب می شد هزینه های صادراتی ما بیشتر شود. از سوی دیگر در برخی کشورهعا تبلیغات سوئی علیه ما راه می انداختند و این تبلیغات به اعتبار تجار و بازرگانان ما خدشه وارد می کرد . الان در بسیاری از مرزهای مشکلی وجود ندارد و تجارت ما به صورت عادی در حال انجام است . قاچاقچیان وقتی دیدند که سگ های موادیاب در این مراکز هستند کمتر به این گمرکات مراجعه می کنند . در مرزهايي مثل سرخس ، باجگيران ، بازرگان سرو، رازي و آستارا همكاران مابه صورت ثابت مستقر هستند . قبل از سال 89آن طرف خيلي آمار مي داد كه اين تعداد راننده خروجی از ایران مواد داشتند . الان آمار به شدت كاهش يافته و اوضاع بسيار بهتر شده است . پیش از اینکه ما سگ موادیاب داشته باشیم، در مرز مقابلي يك تن مواد مخدر در بدنه خالي كاميون کشف شد . اتفاقا این کشف توسط سگ های موادیاب مرز مقابل صورت گرفت . شما درباره وضعیت کشورهای اطراف پرسیدید، باید بگویم كشورهاي مقابل ما مخصوصا شمالي ها از ما خیلی جلوتر هستند . البته افغانستان و عراق هم در حال تجهیز به سگ های موادیاب هستند . بالاخره ما مرزبان اقتصادي هستيم و باید وظایفمان را انجام دهیم.

حالا درباره مربیان کمی توضیح بدهید، بالاخره مهمترین نقش را این گروه بر عهده دارند.

مربيان ما از میان همكاران رسمي انتخاب مي شوند و همكاران هم بايد علاقمند به این کار باشند . اگر كسي علاقمند نباشد نمی تواند سگ را تابع خود کند. به هر روی همكاران رسمي چون پوشش استخدامي مطمئنی دارند، انگيزه بيشتري نیز نسبت به سایر کارکنان دارند . اين را هم بگويم كه همكاران بنده خيلي ها ليسانس و فوق ليسانس دارند.

مرزها قرمز مجهز به سگ های موادیاب هستند؟

بله .سگ هاي آذربايجان شرقي و غربي مهم هستند . غربي بازرگان ، سرو و رازي را پوشش داديم . در همان مرز حتی در تردد قطار كشفيات ريلي خوبي داشتيم . يكي از كشفيات چند ماه پيش يك كيلو حشيش در هواكش كابين قطار بود .

پوشش دادن قطاري با آن وسعت بسیار سخت است . تجهیز سگ های موادیاب در مرزهای آذربایجان شرقی نیز جزو برنامه امسال است . مرزهای ميلك و ميجاوه را 50 درصد پوشش داديم . پیش بینی اسن است دو سال ديگر پوشش این مراکز تكميل شود .