حکیم مهر - یادداشت مدیرمسئول / 25 - لمس دو نفری رکتال در گاو !
توشه رکتال (در اصطلاح فرانسوی) یا لمس مقعدی (در اصطلاح انگلیسی) در پزشکی و دامپزشکی ارزش تشخیصی بالایی دارد. پزشکان با لمس پروستات در انسان با استفاده از انگشت و از راه مقعد و دامپزشکان با استفاده از انگشت در سگ یا با استفاده از دست در اسب و گاو به منظور تشخیص آبستنی و برخی اختلالات گوارشی نظیر کولیک در اسب و غیره به تشخیص میرسند. این روش به جای خود روشی مهم ، کاربردی و مفید است.
اما سخن در اینجا بر سر آموزش این روش نیست و جنبه اخلاقی این موضوع در آموزش مدنظر است. در بسیاری از دانشکدههای دامپزشکی یکی از بخش‌های مهم درس مامایی و به میزان کمتر در درس بیماریهای داخلی دامهای بزرگ لمس رکتال است که عموماً با استقبال دانشجویان هم روبرو است!
معالاسف در بیشتر مواقع به دلیل تعداد زیاد دانشجو و تعداد کم گاو برای لمس رکتال در طول یک جلسه آموزشی و در فاصله کوتاهی نظیر (15 دقیقه) به دفعات یک رأس گاو تحت لمس رکتال قرار میگیرد و حال آنکه اگر دانشجویان (بویژه دختران) ناخن بلندی داشته باشند خونریزی از دیواره راست روده و تخریش آن و درد گاو معمولاً به چشم میآید. تأسفانگیزتر آنکه همان گاوی که دچار خونریزی و تخریش شده پس از چند دقیقه توسط دانشجویی دیگر مجدداً تحت لمس رکتال قرار میگیرد و حالا بگذریم که در این بین برای مقید کردن گاو چه لگد‌هایی که به این حیوان زده نمیشود و چه دردی گاو از این جلسات آموزشی متحمل میگردد!
نکته عجیب آنکه برخی مواقع دانشجویانی که اصولاً یا توانمندی کار و فعالیت در زمینه دامهای بزرگ را ندارند و یا اصلاً تمایلی به این کار ندارند یا در رقابت با سایر دوستانشان به این تجربه هیجانانگیز مبادرت می‌ورزند و یا به اجبار اساتید تحت آموزش قرار میگیرند و عدهای هم در این بین ظاهراً اینکار را لذت‌بخش دانسته و مکرر انجام میدهند و عجیب آنکه در پایان لمس رکتال هم نمی‌دانند چه چیزی را از طریق راست‌روده حیوان لمس کرده‌اند و نصیبی جز مدفوع و گرمای روده گاو نبردهاند!
حالا سؤال اصلی این است که آیا ما انسانها مجاز هستیم با حیوانی که زبان دفاع از خود ندارد اینچنین رفتار کنیم و بارها در عرض چند دقیقه دست خود را علیرغم دردی که به حیوان تحمیل میکنیم در راست روده فرو برده و حتی اینکار را سرگرمی هم بدانیم!
در دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران به یاد دارم که بسیاری از دختران دانشجو که اصلاً تمایلی به کار در زمینه دامهای بزرگ نداشتند به دلیل امتحانی که باید برگزار میشد و به اجبار نمره بارها گاوی را تحت لمس مقعدی قرار میدادند و بعضاً موفق به تشخیص و یا حتی لمس تخمدان گاو نمیشدند و با کمال تأسف مجبور بودند برای آمادگی و کسب نمره اینکار را بارها انجام دهند و حتی یکی از رزیدنت‌های محترم آن زمان – که اکنون یکی از بهترین متخصصین مامایی دامپزشکی است – در اقدامی عجیب و ابتکاری و صدالبته تأسف‌بار برای آموزش به آنان دست خود را با دست دانشجو توأمان در مقعد گاو میبرد تا به آنان آموزش دهد. (البته در مورد دانشجویان دختر هر دو نفر دستکش داشتند!!!) در این بین حقوق حیوان تنها چیزی بود و هست که مغفول واقع می‌شود.
آیا انسانی میشناسید که حاضر باشد در عرض چند دقیقه در معرض این عمل قرار گیرد و دم برنیاورد و علیرغم خونریزی و درد مجدداً هم متحمل درد و رنجی اینچنین شود؟ آیا نباید آنچه برای خود نمیپسندیم برای دیگران هم نپسندیم؟!
به نظر می‌رسد باید در کشورمان در زمینه رفاه و حقوق حیوانات اقدامات مؤثری در دانشکدهها انجام شود و با ساخت ماکتهای شبیهسازی شده و امکانات تصویری سه بعدی و مجازی ابتدا به دانشجو آموزش داد و سپس تمرین با تعداد کمی برای افراد داوطلب فعالیت در زمینه دامهای بزرگ بر روی گاو تدارک دید و اینجاست که ایجاد گرایش در دو سال آخر تحصیل در رشته دکترای دامپزشکی که مورد تأکید فرهنگستان علوم (گروه دامپزشکی) و اساتید بزرگ و چهرههای ماندگارمان هم هست اهمیت خود را به خوبی نشان میدهد.
daghighan haminjooore.man khodam sare darse oosool moaiene bekhater daram ke baseie lamse ie kabed cheghad in daste bache ha too raft va base khoshhalie in amr ,,,,,che karha anjam nemishod هیچ یک از نمونه های موجود مانند ماکت ها، اطلس ها، نرم افزارها و... به کاملی حیوان حقیقی نیستند و به هیچ وجه جنبه آموزش علمی به صورت مستقیم ندارند و فقط در صورت استفاده از نمونه های حقیقی به عنوان نمونه های کمک آموزشی کاربرد دارند ............ 
| سلام صحبتهاتون کاملا صحیح هست.. اما بنظرم اول بایداموزش کافی وکار کردن رو موکت رو تمرین کنن... که وقتی گاو واقعی رو دیدن بدونن چی به چیه ومبتدی نباشن... پدر حیون زبون بسته در میاد از حکیم مهر و به خصوص جناب آقای دکتر لطفی زاده ، مدیریت محترم این سایت خبری ، به خاطر انتشار این مطالب صحیح و دقیق و به خاطر طرفداری از حقوق حیوانات بی گناه ، بسیار سپاسگزارم و باید عرض کنم ، درج چنین مطالبی اگر مورد توجه اساتید و دانشجویان هم قرار بگیرد -که میگرد- نه تنها موجب ارتقا سطح کیفی آموزش های دامپزشکی در کشور می گردد بلکه حیوانات هم از این همه ظلم و رنج در امان خواهند ماند و همچنین اینکه ،انشاالله با توجه به چنین مطالب ارزشمند و نکات دقیق، دامپزشکانی تربیت خواهند شد که جان حیوانات برایشان ارزشمند و مهم است و به حیوان به چشم کالا نمی نگرند . به هر حال مجددا برای درج این مطلب ارزشمند سپاسگزارم و برای شما آرزوی بهترین ها را دارم .-دانشجوی دامپزشکی آیا وقت آن نشده است که مبحث کامل استفاده آموزشی در طول یک ترم از عملیات توش رکتال در مامایی گاو به طور گرایشی فقط و فقط برای دانشجویان علاقمندی که می واقعا خواهند در زمینه تولیدمثل گاو کار بالینی در گاوداری ها فعالیت کنند، و پایان نامه دکترای عمومی آنها نیز در این زمینه است، ارایه شود؟ با سلام 
فقط دانشگاه ها بايد براي خريد آن اقدام كنند