«روزنامه جام جم» نوشت:
احتمالاً برای شما هم پیش آمده است در جمعهای دوستانه، در تاکسی یا مهمانی، حرف و حدیثهایی از مرغهای هورمونی شنیده باشید. از جمله این شایعه که در فضای مجازی بسیار دیده میشود. متن شایعه از این قرار است:
دانشمندان در جدیدترین تحقیقات خود دریافتند زیادهروی در مصرف مرغ منجر به بروز سرطان میشود. در تحقیقات جدید پزشکان دریافتند بال مرغ به تنهایی تهدیدکننده سلامت نیست، اما به دلیل تزریق آمپولهای استروئیدی که محرک رشد هستند، خوردن آن برای سلامت انسان مضر است. از عوارض تزریق این هورمون میتوان به اختلالات هورمونی، کیست رحمی و سرطان سینه اشاره کرد و زیادهروی در مصرف مرغ میتواند تبعات جبرانناپذیری بخصوص برای خانمها داشته باشد.
اصل ماجرا چیست؟
ماجرای مرغهای هورمونی کمی متفاوت از چیزی است که در خبر مربوط به سرطانزا بودن مرغها آمده است. حدود 60 سال است از فرآوردههای موثر در افزایش سرعت رشد دامهای اهلی استفاده میشود. این فرآوردهها به دو دسته عوامل محرک ضدباکتریایی (آنتیبیوتیکها و پروبیوتیکها) و مواد آنابولیک (استروژن، اندروژن و هورمون رشد) تقسیم میشوند. از دهه 40 میلادی افزودن این ترکیبات مصنوعی به دام و طیور آغاز شد تا زمان رشد آنها کوتاهتر شود، اما این ترکیبات هورمونهای رشد نیستند، بلکه مواد افزودنی و مکملهایی است که برای تغذیه دام و طیور از آنها استفاده میشود.
استفاده از هورمونهای پروتئینی به صورت خوراکی باعث تجزیه آن در دستگاه گوارش میشود و به همین دلیل این هورمونها به دام تزریق میشوند و بیشترین میزان آنها زیر پوست حیوان انباشته میشود، اما این هورمونها در حالت عادی به دام تزریق نمیشوند و گاهی در تحقیقات و آزمایشهای اثرات فیزیولوژیک از آنها استفاده میشود. تزریق هورمون در بافتهای خوراکی دامها بسیار ناچیز است و بسیار کمتر از مقداری است که روزانه در بدن انسان تولید میشود. یکی از مهمترین دلایل این موضوع هزینه بسیار بالای هورمونهای رشد است و در صورت استفاده از این هورمونهای گرانقیمت، گوشت مرغها بسیار قیمت بالایی خواهد داشت که در این صورت تولیدشان اقتصادی نخواهد بود. در واقع استفاده از هورمونهای رشد فقط به مواقعی مثل زمان زایمان گاوها و دوران شیردهی محدود میشود و هورمونی در حالت عادی به مرغ و سایر دامها و طیور تزریق نمیشود.
اتفاقی که در رشد سریع دام و طیور رخ میدهد، اجرای برنامههای اصلاح نژادی و استفاده از مواد افزودنی مجاز تغذیهای برای پرورش آنهاست. در روشهای بهگزینی مولدان، حیواناتی که زودتر از بقیه به مرحله رشد میرسند در چند مرحله گزیده میشوند و بعد از چند نسل با اعمال اصول مهندسی ژنتیک رشد دامها سریعتر میشود.
در این میان موضوعی که باید به آن توجه شود تزریق آنتیبیوتیکها زیر پوست این حیوانات است. مرغها و سایر حیوانات پرورشی بعضا در شرایط نامناسب و در فضایی متراکم نگهداری میشوند و امکان شیوع بیماری میان آنها بسیار زیاد است. استفاده از آنتیبیوتیکها برای مقاومسازی مرغها و جلوگیری از بیماری آنها در برخی مرغداریها گاهی دیده میشود. در این شرایط گاهی فاصله میان مصرف آنتیبیوتیک و ورود آنها به بازار به قدری کم است که گفته میشود به علت تجمع آنتیبیوتیکها زیر پوست بهتر است پوست مرغ مصرف نشود.