زرد شدن سفیدی و ملتحمه چشم در گوسفند که به مسمومیت مزمن مس دچار شده است
آزمایشگاه های موسسه خوراک کشاورزی و علوم زیستی (Agri-Food and Biosciences Institute) در ایرلند شمالی بیشترین تعداد مسمومیت مزمن در گوسفندان را در طول تابستان سال 2015 گزارش کرده است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ITPNews ، باوجود این که مس بخش اصلی آنزیم ها است و عملکردهای زیستی فراوانی را کنترل می کند، اما گوسفندها نسبت به اثرات سمی میزان بالای این عنصر آسیب پذیرند.
مسمومیت بیشتر در نژادهای شاروله، تکسل و سافولک دیده شده است و کمتر در نژادهای کوهستان مشاهده شده است. این بیماری بعد از مصرف طولانی مدت مس و زمانی اتفاق می افتد که ظرفیت کبد برای ذخیره مس پر شده است و کبد به طور ناگهانی مس آزاد می کند. این بیماری هفته ها و ماه ها بعد از انباشته شدن مس اتفاق می افتد و حیوان دچار استرس دوره ای می شود. آزاد شدن ناگهانی مس از کبد موجب همولیز می شود و به کلیه و مغز آسیب جدی وارد می آورد. مسمومیت ناشی از مس خیلی کند پیشرفت می کند اما خیلی سریع حیوان را از پا در می آورد.
علائم مسمومیت با مس
چشم ها و پوست گوسفند زرد می شود و کالبدشکافی بعد از مرگ نشان می دهد که کبد نارنجی، کلیه ها سیاه و اوره قرمز و قهوه ای می شود.
نتایج زیست شیمی نشان می دهد که مس در کبد و کلیه به سطح سمی رسیده است. سطح مس موجود در خون نشانی قابل اعتماد بر مسمومیت نیست. آزمایش خون در مورد آنزیم های کبد می تواند میزان آسیب به کبد را نشان دهد اما نمی تواند تعیین کند که مسمومیت با مس بوده است؛ ممکن است آسیب کبد ناشی از شرایط دیگری مانند وجود انگل ها باشد و آزمایش خون علت آسیب را مشخص نمی کند.
پیشگیری از مسمومیت
بیشتر توجه باید به گوسفندان نر باشد زیرا گوسفند نر به طور منظم تر و در دوره های طولانی تر غذا می خورد و از آنجا که مس یک سم جمع شدنی است، اگر طولانی مدت و به طور منظم در غذا وجود داشته باشد در بدن گوسفند ایجاد سم می کند. بهترین راه برای مدیریت این شرایط کم کردن زمان مصرف یک نوع خوراک است. استفاده طولانی مدت از خوراک دارای مس موجب مسمومیت می شود.
راه های درمان متفاوت است اما فقط در مراحل اولیه بیماری کارآمد است و همیشه موثر نیست. موسسه خوراک کشاورزی و علوم زیستی توصیه کرده است که در صورت مشاهده موردی مشکوک به مسمومیت، به دامپزشک منطقه مراجعه کنید.
راه دوري رفته ايد ..در كرمان در سالهاي گذشته مسموميت با مس تقريبا تمام حيوانات اهلي و وحشي را كشت .. و كسي توجه نكرد . اين روند با كاهش نسبي تقريبا ادامه دارد . 
