نگاه ویژه سازمان نظام دامپزشکی ج.ا.ا. به مقوله‌ی آموزش - دکتر حسام‌الدین اکبرین

به بهانه ۲۸ آبان سالروز تاسیس سازمان نظام دامپزشکی

نگاه ویژه سازمان نظام دامپزشکی ج.ا.ا. به مقوله‌ی آموزش- بخش نخست

دکتر حسام‌الدین اکبرین

مشاور رییس سازمان نظام دامپزشکی ج.ا.ا. در آموزش، پژوهش و ترویج

سازمان نظام دامپزشکی ج.ا.ا. در چهارمین دوره فعالیت خود، نگاه ویژه‌ای به مقوله‌ی آموزش دامپزشکی داشته است. هم‌سو با ابلاغ سیاست‌های علم و فن‌آوری توسط مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) سازمان نظام دامپزشکی آمادگی خود را در خصوص تحقق مفاد این سیاست‌ها به‌ویژه در حوزه‌ی ساماندهی و تقویت نظام نظارت، ارزیابی، اعتبار سنجی و رتبه‌بندی در حوزه‌های علم و فناوری، ساماندهی نظام ملی آمار و اطلاعات علمی، پژوهشی، و فناوری جامع و کارآمد و شناسایی نخبگان اعلام نموده است.

ارتباط و تعامل همه‌جانبه با گروه تخصصی دامپزشکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و حضور منظم و فعال در جلسات گروه به عنوان عضو حقوقی این گروه و عضویت و شرکت در جلسات کمیته‌ی آموزش این گروه از رویکردهای جدی سازمان نظام دامپزشکی بوده است.

پیگیری مجدانه تک‌تک مواد قانون مترقی افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی از اولویت‌های سازمان بوده است، در حوزه آموزش نگاه و توجه ویژه‌ای به ماده 21 این قانون شد که بر نیازسنجی تعداد، رشته و ترکیب جنسیتی دانشجویان رشته‌های تحصیلی دانشگاه‌ها، مراكز و مؤسسات آموزش عالی مرتبط با كشاورزی، منابع طبیعی و دامپزشكی توسط وزارت جهاد کشاورزی تأکید می‌کند. مکاتبه‌های لازم در خصوص تشکیل جلسات شورای راهبری موضوع آیین‌نامه اجرایی این ماده 21 توسط این سازمان صورت پذیرفت که منجر به تشکیل جلسات شورای راهبری، کمیته‌های علمی و تخصصی آن شد.

در بحث گسترش واحدهای دانشگاهی، همسو با سیاست‌های گروه تخصصی دامپزشکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بر عدم نیاز به تأسیس دانشکده‌های دامپزشکی تأکید شد و جایگزینی «ارتقای کیفیت» بر «افزایش کمیت» مورد توجه قرار گرفت. پیگیری‌های مجدانه سازمان نظام دامپزشکی ج.ا.ا. بر کاهش ظرفیت پذیرش دانشجوی دکترای عمومی دامپزشکی از طریق شورای راهبری ماده‌ی 21 قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی در سال تحصیلی 96-95 در خصوص دانشگاه‌های دولتی به وقوع پیوست و پیگیری‌ها در این زمینه هم‌چنان ادامه دارد.

در خصوص اعلام فراخوان عمومی ثبت‌نام آزمون دکترای تخصصی سال 1395 (بیش از 500 نفر در 34 رشته واحد دانشگاهی) نامه کارشناسی در خصوص تناقض این اقدام دانشگاه آزاد اسلامی با سیاست‌های علم و فن‌آوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)، ماده 21 قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی، و ضوابط حداقل‌های مورد نیاز تأسیس دانشکده‌های دامپزشکی مصوب شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعلام نمود و به محدودیت‌های سازمان نظام دامپزشکی در خصوص اعطای شماره عضویت به دانش‌آموختگان یاد شده اشاره نمود ، که به استناد همین نامه، معاون محترم آموزشی وزارت علوم طی مکاتبه‌ای با معاونت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی بر غیر معتبر بودن مدارک دانش‌آموختگان رشته محل‌های بدون مجوز تأکید نمود.

در خصوص اعلام پذیرش 6 واحد دانشگاه آزاد اسلامی (واحدهای قم، قائم‌شهر، چالوس، سبزوار، میانه و بافت) در سال گذشته، هماهنگی‌های لازم انجام و جلسه مشترکی با حضور رئیس محترم سازمان نظام دامپزشکی ج.ا.ا. و رییس محترم هیأت مدیره جامعه دامپزشکان ایران در تاریخ 17/11/94 در دفتر معاون محترم آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار و مقرر شد کارگروه ممیزی با حضور نمایندگان دانشگاه آزاد اسلامی، سازمان نظام دامپزشکی  ج.ا.ا. و جامعه دامپزشکان ایران از 6 واحد یاد شده بازدید نمایند که این بازدیدها در تاریخ 20/12/94 از واحد قم، 19/01/95 از واحدهای چالوس و قائم‌شهر، 26/01/95 از واحد سبزوار، و 23/02/95 از واحد میانه انجام شد. بازدید از واحد بافت به دلیل عدم انجام هماهنگی از سوی واحد یاد شده و اخذ مجوز این واحد از وزارت علوم- در خارج از مسیر بررسی توسط گروه تخصصی دامپزشکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری- میسر نشد که پیگیری‌های لازم در خصوص این واحد به‌طور ویژه ادامه دارد. در ارزیابی کارگروه ممیزی از 5 واحد یاد شده، هیچ‌کدام شرایط لازم برای تأسیس دانشکده دامپزشکی را احراز ننمودند و موضوع پذیرش دانشجو برای این واحدهای دانشگاهی منتفی شد.

در خصوص مصوبه سازمان نظام پزشکی کشور در خصوص عدم تخصیص شماره نظام پزشکی به دانش‌آموختگان دامپزشکی که اجازه تحصیل در مقطع PhD برخی رشته‌های بالینی مانند علوم تغذیه، ایمنی‌شناسی، بیوشیمی بالینی و ... دارند، ضمن برگزاری جلسه حضوری رییس محترم سازمان نظام دامپزشکی با دکتر زالی، رییس کل محترم سازمان نظام پزشکی کشور، ضمن تأکید بر مقوله‌ی سلامت واحد و از بین رفتن مرز بین رشته‌های تحصیلی، خواستار تجدیدنظر در خصوص مصوبه شد که پیگیری‌ها در این خصوص ادامه دارد.

یکی از مطالبه‌های جدی سازمان نظام دامپزشکی ج.ا.ا.، تجدید نظر جدی در آموزش دامپزشکی و افزایش مهارت دانش‌آموختگان دامپزشکی بود که با جدیت ستودنی رییس محترم گروه تخصصی دامپزشکی وزارت‌ علوم، تحقیقات و فناوری این مهم در حال انجام است و این سازمان از هیچ گونه کمکی در این راستا دریغ ننموده است. در راستای اجرای بند 8 ماده 9 قانون تأسیس سازمان نظام دامپزشکی، و به درخواست سازمان نظام دامپزشکی ج.ا.ا.یکی از مسیرهای 7 گانه در برنامه بازنگری آموزش دامپزشکی به علوم آزمایشگاهی با عنوان «علوم پاراکلینیکال و دارویی» اختصاص داده شد. سازمان نظام دامپزشکی ج.ا.ا. با بهره‌گیری از نظرات کارشناسی اعضای محترم کمیته‌های تخصصی خود، عنوان و سرفصل دروس «حقوق حیوانات و اخلاق دامپزشکی»، «قوانین ملی و بین‌المللی دامپزشکی»، «اقتصاد دامپزشکی»، «مديريت پدافند غيرعامل و مقابله با بلايا در دامپزشكي»، و «طب بلايا و فوريت ها در دامپزشكي» را تنظیم و به گروه یاد شده ارسال نمود.

در راستای ارتقای سطح مهارتی دانش‌آموختگان دامپزشکی و به استناد بند 6 ماده 3 و بند 10 ماده 9 قانون تأسیس سازمان نظام دامپزشکی، بند ط ماده 1 و ماده 12 آیین‌نامه نظارت بهداشتی دامپزشکی، بند 3 ماده 1 آیین‌نامه اجرایی ماده 3 قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی، و تبصره یک ماده 12 آیین‌نامه اجرایی بند ز ماده 3، و مواد 7، 8 و 9 قانون سازمان دامپزشکی کشور، سازمان نظام دامپزشکی درصدد برگزاری امتحان جامع صلاحیت حرفه‌ای در آینده‌ای بسیار نزدیک است که مقدمات کار فراهم شده است و کارگروهی مسؤولیت تدوین روند اجرایی آن را بر عهده دارند.

در بعد فعالیت‌های ترویجی، سازمان نظام دامپزشکی ج.ا.ا. از ظرفیت‌های قانونی ماده 18 قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی در استفاده از ظرفیت رسانه ملی در معرفی هر چه بیشتر رشته دامپزشکی بهره فراوانی برده است. 60 عنوان برای برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی از سوی سازمان نظام دامپزشکی به هسته تخصصی محتوایی دام، طیور و دامپزشکی شبکه بازار ارایه شد.

استفاده از ظرفیت شبکه بازار کشاورزی و پخش برنامه‌های کارشناسی و آموزشی «معرفی رشته دامپزشکی»، «کیفیت شیر»، «مدیریت پیشگیری از بیماری‌های طیور گوشتی»، «سالم‌سازی حرارتی شیر»، «مدیریت خدمات درمانی در دامپزشکی»، «کیفیت بهداشتی شیرخام»، «بهداشت مواد غذایی در تعطیلات نوروز» در طی 3 برنامه در طول یک هفته منهی به تعطیلات عید نوروز، «بهداشت و بیماری‌های پرندگان خانگی» و ویژه‌برنامه «معرفی رشته دامپزشکی برای داوطلبان کنکور سراسری» در آستانه انتخاب رشته آزمون سراسری در سال 1394 و استفاده از دیگر تریبون‌های صدا و سیما با حضور رییس محترم سازمان (شبکه 1، شبکه سلامت و رادیو گفت‌وگو) از مهم‌ترین اقدامات در این حوزه بوده است.

معرفی همه‌جانبه رشته دامپزشکی به آحاد جامعه یکی از رویکردهای جدی ترویجی سازمان بوده است. آشنایی دانش‌آموزان مقاطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان و حتی حضور در مهدکودک‌ها و برنامه‌ریزی برگزاری مسابقه‌های نقاشی با موضوع دامپزشکی و با دو رویکرد طب دامپزشکی و بهداشت و سلامت مواد غذایی و هماهنگی‌های لازم با وزارت آموزش و پرورش در این خصوص جزء دستور کارهای آتی سازمان است.

به دلیل تأثیر بلامنازع آموزش بر ساختارها و رخدادهای آینده، سازمان نظام دامپزشکی ج.ا.ا. در این برهه‌ی حساس تاریخی دامپزشکی کشور که افزایش تعداد دانشکده‌ها و ظرفیت نسبتاً بالای پذیرش دانشجوی دامپزشکی از یک طرف و کاهش سطح مهارت دانش‌آموختگان دامپزشکی از سویی دیگر یک تهدید جدی برای حال و آینده خانواده‌ بزرگ دامپزشکی کشور محسوب می‌شود؛ تمام تلاش و همت خود را با تعامل همه‌جانبه با تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط در عبور از این تهدید به خدمت گرفته تا در مقابل نسل آینده دامپزشکی کشور سربلند بیرون آید و آیندگان دامپزشکی از آن به نیکی یاد کنند:

بماند سال‌ها این نظم و ترتیب

زما هر ذره خاک افتاده جایی

غرض نقشی است کز ما باز ماند

که هستی را نمی‌بینم بقایی

چنین باد