نفس نفس زدن بیش از حد؛ آیا سگ من مشکلی دارد؟ - مصطفی قلاوند، مارال صالحی وربادی

نفس نفس زدن بیش از حد؛ آیا سگ من مشکلی دارد؟

مصطفی قلاوند

مارال صالحی وربادی

با توجه به گرم شدن هوا و افزایش کیس های ارجاعی به بیمارستان ها و کلینیک ها، بر آن شدیم تا در خصوص تفاوت له له زدن های طبیعی و غیر طبیعی سگ ها صحبت کنیم.

هر زمان که اطراف سگ های خود باشید، می دانید که نفس نفس می زنند. در واقع بسیاری از سگ ها زیاد له له می زنند.

نفس نفس زدن توصیف یک نوع تنفس تند و سطحی است که آب به سرعت از زبان، دهان و دستگاه تنفسی فوقانی سگ شما تبخیر می شود. تبخیر آب کمک می کند که درجه حرارت بدن او تنظیم شود.

هنگامی که درجه حرارت بدن او افزایش می یابد این کار ضروری است، پوست سگ مثل انسان عرق نمی کند. او قادر به عرق کمی از طریق لای پنجه های خود است، اما نفس نفس زدن کمک می کند تا گردش هوا از طریق بدن او به اندازه کافی انجام شود.

میزان تنفس طبیعی (نه نفس نفس) برای سگ ها از 30 تا 40 دم و بازدم در دقیقه است، ولی در یک سگ با نفس نفس زدن این میزان به ده برابر می رسد، یعنی 300 تا 400 تنفس در دقیقه. توجه کنید که نفس نفس زدن نیاز به انرژی بالایی دارد، اما در واقع به دلیل کشش طبیعی از ریه ها و مجرای تنفسی نیاز به تلاش بیشتر ندارد.

نفس نفس زدن طبیعی و غیر طبیعی

دو نوع نفس نفس زدن^[1] وجود دارد: طبیعی و غیر طبیعی.

نفس زدن طبیعی معمولاً زمانی اتفاق می افتد که دمای بدن سگ شما بالا رفته است و این یک پاسخ طبیعی بدن است. از طرف دیگر نفس زدن غیر طبیعی ممکن است علامت این باشد که سگ شما یک مسئله فیزیکی یا هیجانی و نیاز به بررسی بیشتر دارد.

شما می توانید اختلاف بین دو نوع از نفس زدن را با دیدن این علائم مشخص کنید:

- نفس زدن غیرطبیعی در مقایسه با سگی که رفتار طبیعی دارد بیش از انداره است.

 - این زمانی اتفاق می افتد که دمای بدن سگ بالا نیست و نیازی به خنک کردن خود ندارد.

-  این صدای نفس نفس زدن کاملاً عادی نیست – ممکن است بلندتر یا شدیدتر باشد.

 - سگ شما تلاشی بیش از حد طبیعی برای نفس زدن نشان می دهد.

اگر سگ شما به طور ناراحت کننده ای در ساعات نامناسب شروع به نفس نفس زدن کند یا به نظر نفس زدن سنگین تر از معمول است، شما باید نگران شوید ولی وحشت نکنید. برای توضیح علائم سگ و معاینه او یک وقت ملاقات از دامپزشک بگیرید.

علل نفس زدن غیر طبیعی

- بالا رفتن دمای بدن که منجر به گرمازدگی می شود:

در بیشتر سگ هایی که دمای بدنشان بالا می رود نفس نفس زدنشان سنگین تر می شود. علائم دیگر افزایش دما، شامل افزایش تشنگی، بالا رفتن درجه حرارت بدن، چشم براق، زبان و لثه های قرمز پررنگ و روشن و نبض و ضربان قلب بالا می باشد.

اگر دمای بدن سگتان به -40 درجه سانتیگراد - یا بیشتر رسید، دچار گرمازدگی می شود. سلول های بدن به سرعت شروع به مردن می کنند. امواج مغزی باعث تشنج می شوند. فقدان جریان خون در دستگاه گوارش باعث زخم معده می شود. کم آبی منجر به آسیب برگشت ناپذیر کلیه می شود و همه این حوادث ناگوار در چند دقیقه اتفاق می افتد. برای صاحبان حیوانات خانگی مهم است که در مورد گرمازدگی احتیاط لازم را به عمل آورند.

- تب:

گرمازدگی به علت عوامل محیطی است در حالی که تب پاسخ سیستم ایمنی است. سگ شما ممکن است در پاسخ به عفونت و عوامل بیماری زا دمای بدنش بالا رود و تب کند، لذا تب می تواند با از دست دادن اشتها، بی حالی و تغییرات رفتاری نیز همراه باشد.

- چاقی:

چاقی یکی از علل له له زدن سگ ها می باشد. به دلیل افزایش سرعت بالا رفتن دمای بدنشان فعالیت برای سگ های چاق بسیار خسته کننده تر خواهد بود و به سرعت گرمازده خواهند شد. توجه داشته باشید که چاقی می تواند مشکلاتی از جمله اختلالات قلبی و عروقی، پانکراتیت، بیماری های مفصلی، کبدی و دیگر بیماری ها منجر شود.

- استعداد نژادی:

نژادهای Brachycephalic ، سگهایی هستند با پوزه و بینی کوتاه یا "صورت فشرده به داخل" (مثل، pugها، بوستنتریر^[2]، Boxers ، Bulldogs ،Pekingese  و Shi Tzu) که به دلیل داشتن بسیاری از مشکلات تنفسی مادام العمر تمایل به نفس نفس زدن زیاد دارند. این سگ ها از مشکلات مجرای تنفسی فوقانی رنج می برند. آنها اغلب به طور موثر نفس نمی زنند و به طور قابل توجهی در معرض خطر ابتلا به گرمازدگی هستند.

اگر سگ خود را که از نژاد براکی^[3] است و می خواهید آن را با هواپیما یا حتی با اتومبیل به مسافرت ببرید، باید اقدامات احتیاطی انجام دهید. این نژاد در وسایل نقلیه ی گرم بیشتر از سایر حیوانات خانگی دچار مشکل می شوند.

اگر شما یک سگ نژاد براکی دارید، مهم است که با الگوهای تنفس طبیعی او آشنا شوید تا به محض تغییر در عمل تنفس، اقدام سریع انجام دهید. طبیعی بودن برای او مثل سگ هایی نیست که پوزه ی بلندتر دارند.

اگر شما به یک افزایش، تشدید یا برخی تغییرات دیگر در صدای تنفس سگ خود توجه داشته باشید، یادداشت کردن آنها اهمیت دارد.

- درد :

اگر سگ شما احساس ناراحتی کند و یا در یک وضعیت دردناک، نفس نفس زدن های سنگین و یا مکرر است، می تواند یکی از اولین نشانه های وجود مشکل باشد. اگر سگ شما بدون دلیل و در زمان های عجیب و غریب مثل شب که در حال استراحت است نفس نفس می زند، شما باید یک قرار ملاقات با دامپزشک ترتیب دهید.

به خاطر داشته باشید سگ شما نمی تواند در مورد ناراحتی خود به شما چیزی بگوید، به طوری که به شما بستگی دارد که به تغییرات رفتاری او که می تواند علائم درد باشد توجه کنید.

- بیماری های قلب و ریه:

یکی از علائم قلبی مثل بزرگ شدن قلب و عدم پمپاژ کافی در سگ نفس نفس زدن را افزایش می دهد.

دیگر علایم شامل بی میلی یا کاهش توانایی در فعالیت،خسته شدن سریع، افزایش تنفس و سرفه است. ممکن است غش یا ضعف هم اتفاق بیافتد. بعضی از سگ ها با بیماری قلبی به دلیل تجمع آب، شکم بزرگ و تنفس سنگین دارند.

قلب بیمار نمی تواند به درستی خون را در اندام ها پمپ کند، به طوری که بافت ها از اکسیژن محروم می شوند. بدن سگ شما میزان تنفس را برای جبران کمبود اکسیژن افزایش می دهد و نتیجه ی آن نفس نفس زدن است.

از آنجایی که قدرت قلب برای پمپاژ کم می شود، فشارخون در سیاهرگ های پشت قلب افزایش می یابد. گرفتگی ریه ها و تجمع مایع شایع است، و هنگامی که ریه ها دیگر نمی توانند اکسیژن را به جریان خون انتقال دهند، فقدان اکسیژن باعث می شود که سگ سریعتر و با نیروی بیشتر نفس بکشد و نتیجه ی آن افزایش نفس نفس زدن است.

- بیماری کوشینگ^[4]:

در یک سگ با بیماری کوشینگ، یا دارای بیماری وابسته به آدرنال، غدد آدرنال بیش از حد کورتیزول ترشح می کنند. کورتیزول هورمونی متنوع است که در مقادیر بیش از حد می تواند علائم گسترده ایجاد کند و یکی از اولین علائم افزایش نفس نفس زدن است.

علائم دیگر شامل تشنگی و ادرار زیاد، افزایش وزن (اغلب به رغم کاهش کالری)، نازک شدن پوست و تغییر در رنگ پوست از صورتی تا خاکستری و حتی تا سیاه، کبودی، ریزش مو، و تحریک پذیری یا بی قراری است.

- کم خونی^[5]:

وقتی یک سگ مقدار گلبول قرمز کم دارد و هموگلوبین آن برای انتقال اکسیژن به بافت های بدن کافی نباشد، او کمبود اکسیژن را تجربه می کند. در موارد بیماری قلبی و ریه، یکی از علائم کمبود اکسیژن نفس نفس زدن است.

علائم دیگر کم خونی شامل ضعف، بی حالی، عدم تحمل فعالیت، سرعت بالای قلب، غشاهای مخاطی رنگ پریده (معمولاً در دهان، لثه ها و زبان قابل توجه است که صورتی کمرنگ تا سفید می شود)، گیجی، از دست دادن اشتها، تنفس سریع، و غش کردن است. اگر از دستگاه گوارش حیوان مقدار زیادی خون عبور کند، مدفوع قیری سیاه خواهد بود.

- فلج حنجره:

این یک اختلال در ماهیچه ها و غضروف هایی است که حنجره را باز و بسته می کند. وقتی یک سگ در حالت تنفس است غضروف های حنجره به درستی باز نمی شوند و مشکل تنفسی ایجاد می شود. جریان هوا محدود شده و نتیجه ی آن صدای بلند و گوشخراش نفس نفس زدن است.

- اضطراب، استرس، ترس و ترس از آب:

سگ هایی که مضطرب و با استرس هستند و یا از صدا ترسیده اند، اغلب نفس نفس می زنند. این نفس نفس زدن رفتاری است و معمولاً علائم دیگر مثل، خمیازه کشیدن مکرر، قدم زدن، ناله یا گریه، لیسیدن لب، لرزش، پنهان شدن، و در موارد شدید، از دست دادن کنترل مثانه و روده وجود دارد.

واکنش کوتاه مدت به حوادث استرس زا و یا ناآشنا اجازه می دهد سگ شما خود را برای مبارزه یا پریدن در صورت لزوم آماده کند، و این ها کاملا طبیعی هستند. هر چند یک واکنش ترس طولانی و مزمن می تواند باعث اختلالات فیزیکی و عاطفی شود، می تواند طول عمر سگ را کوتاه کند و بر کیفیت زندگی او نیز تأثیر بگذارد.

اگر شما به نفس نفس زدن غیر طبیعی در سگ خود توجه کنید، حتی اگر او به نظر هم خوب بیاید، این مهم است که از دامپزشک وقت بگیرید. با وجود وضعیت سلامتی، هر چه زودتر مشکل تشخیص داده می شود و در صورت لزوم درمان می شود و برای همراه چهار پای شما نتیجه بهتری خواهد داشت.

حال چه زمانی می بایست به صورت اورژانسی به دامپزشک مراجعه کرد:

- احتمال می دهید که سگ شما درد دارد.

 - سگ شما ناگهانی شروع به نفس نفس زدن کند.

 - نفس نفس زدن ثابت، بلند و شدید است.

 - دمای بدن سگ شما 40 درجه سانتیگراد یا بیشتر است.

 - تغییر رنگ زبان یا لثه سگ شما به آبی یا سفید که نشانه کمبود اکسیژن در بدن سگ شما است. (نژادهای Chow Chow  و Shar-Peis  به صورت مادرزادی زبانی آبی تیره یا بنفش تیره دارند)

به امید فرهنگ سازی نگهداری از حیوانات خانگی

[1] - Panting

[2] - Boston terrier

[3] - Brachy

[4]-Cushing's disease