آلودگی غذاهای حیوانات خانگی
مصطفی قلاوند
مارال صالحی وربادی
اگر شما نیز مانند بسیاری از دارندگان حیوانات خانگی باشید، احتمالاً در ارتباط با نوع غذایی که به حیوان خود می‌دهید بسیار فکر کرده‌اید. به نظر می رسد این روزها ارجاع غذاهای تجاری حیوانات خانگی به صورت هفتگی رخ می دهند، بنابراین تعجبی نیست که بسیاری از دارندگان سگ و گربه نگران این موضوع هستند که غذایی را که برای اعضای خزدار خانواده خود تهیه می‌کنند، در آن‌ها ایجاد بیماری می کنند یا خیر. با این وجود بسیاری از بیماریهای مربوط به غذای حیوانات خانگی (به عنوان مثال بیماری و یا اختلالات مربوط و یا ایجادشده به وسیله غذای حیوانات) می‌توانند کشنده باشند. زمانی که غذای حیوانات خانگی باعث ایجاد بیماری ناگهانی در سگ و یا گربه می‌شود اغلب عفونتی باکتریایی و یا توکسیکوزیس دخیل هستند. دو عامل شایع آن هم آلفاتوکسین و سالمونلا می‌باشند.
آفلاتوکسین‌ها[1]
آلودگی به آفلاتوکسین عامل ارجاع بسیاری از غذاهای حیوانات خانگی در جهان و همچنین عامل چندین شیوع عمده بیماری در 20 سال گذشته بوده است.
آفلاتوکسین‌ها متابولیت‌های مضر تولیدشده توسط قارچ‌های آسپرژیلوس فلاووس [2]و آسپرژیلوس پارازیتیکوس [3]هستند که در بین مایکوتوکسین‌های[4] تحقیقات گسترده‌ای در رابطه با آن‌ها صورت گرفته است.
آلفاتوکسین‌ها عامل بیماریهای شدید سمی و همچنین سرطان در حیوانات و انسان‌ها هستند و از سرطان‌زاترین مواد دنیا محسوب می‌شوند. گربه‌ها و سگ‌ها نسبت به حیوانات دیگر بیشترین حساسیت را در ارتباط با آفلاتوکسین نشان می‌دهند. آفلاتوکسین‌ها قادرند محصولات کشاورزی را قبل از برداشت آلوده کنند شرایطی که باعث آلودگی می‌شوند شامل دمای بالا، دوره‌های طولانی مدت خشکسالی و همچنین فعالیت حشرات می‌باشند. آفلاتوکسین‌ها علاوه بر این می‌توانند بعد از برداشت نیز مسئله‌ساز باشند به ویژه اگر محصولات به مدت طولانی مرطوب باقی بمانند این آفلاتوکسین‌ها قادرند اگر سطح رطوبت بالا باشد و کپک ایجاد شود، بر روی محصولات ذخیره شده نیز رشد کنند.
سه گیاه که بیشترین میزان آلودگی آفلاتوکسین را دارند عبارتند از ذرت، بادام زمینی و دانه پنبه. دیگر محصولات کشاورزی که غالبا آلوده می‌شوند عبارتند از:
ذرت، سورگون، ارزن مروارید، برنج و غلات گندم، بادام زمینی، سویا و دانه‌های روغنی آفتابگردان، فلفل چیلی، فلفل سیاه، گیشنیز، زردچوبه و زنجبیل، بادام، پسته، گردو، نارگیل و جوز
غذاهای فراوری شده حاوی ذرت، احتمال آلودگی به آفلاتوکسین بالایی دارند. غذاهای حاوی ذرت و دانه پنبه آلوده که به گاوهای شیرده داده می‌شود باعث آلودگی آفلاتوکسینی شیر و سایر محصولات لبنی از قبیل پنیر و ماست شده است.
آفلاتوکسین‌ها در غذای حیوانات خانگی
در آمریکا آلودگی آفلاتوکسین در مقایسه با غذای گربه بیشتر در غذاهای فرآوری شده سگ شایع است زیرا در فرمول غذایی تجاری سگ اغلب محصولات ذرت مشاهده می‌شود، همان‌گونه که یک بررسی از سال 2016 از غذاهای حیوانات خانگی ممتاز و فوق ممتاز نشان داد مشکل آلودگی به مایکوتوکسین‌ها بسیار جدی‌ست. بر اساس نتایج این بررسی اعتقاد عمومی این است که غذای حیوانات خانگی حاوی غلات نباید برای گربه‌ها و سگ‌ها در برزیل بهداشتی شناخته شوند. غلات و محصولات آن مانند ذرت، گلوتن ذرت، گندم، سویا و غیره مهمترین منبع مایکوتوکسین در غذاهای حیوانات خانگی محسوب می‌شوند. این مطالعه 14 غذای خشک ممتاز و فوق ممتاز سگ را که به صورت تجاری موجود بودند را به همراه نمونه‌های غذایی گربه‌ها تهیه شده از فروشگاه‌های حیوانات خانگی در برزیل را مورد بررسی قرار داد و تقریبا چیزی در حدود 100 تست برای بررسی وجود مایکوتوکسین در محصولات کشاورزی مورد استفاده برای تولید غذای حیوانات خانگی انجام شد.
خلاصه نتایج آزمایشات:
93 درصد از نمونه‌های غذایی حیوانات خانگی آلوده به مایکوتوکسین فومونیزین بی 1 بودند.
85 درصد آلوده فومونیزین بی 2 بودند
43 درصد حاوی مایکوتوکسین زن
22درصد حاوی آلفاتوکسین بی1
بیشتر مایکوتوکسین‌های یافت شده در نمونه‌ها با غلظت‌هایی یافت شدند که متوسط محسوب می شدند.
اگر شما به حیوان خود کیبل می‌دهید فهرست مواد تشکیل‌دهنده را به دقت مطالعه کنید و به هیچ وجه از برند های حاوی ذرت به هر شکل آن شامل ذرت گلوتن، ذرت غلات تمام و همچنین آرد ذرت و غیره استفاده نکنید. علاوه بر خطر بالای آلودگی به آفلاتوکسین ذرت به شکل خطرناکی غذایی حساسیت‌زاست و هضم آن برای بسیاری از حیوانات دشوار است.
همچنین از غذای حاوی غلاتی مانند ذرت، سورگون، ارزن مروارید، برنج و گندم استفاده نکنید. برنج می‌تواندحاوی مقادیر سمی آرسنیک باشد. بسیاری از غذاهای حیوانات خانگی بی‌کیفیت و ارزان همانند Friskies به شدت به این ترکیبات وابسته هستند. بسیاری از شیرینی‌ها نیز حاوی این مواد هستند از جمله آن‌ها می‌توان به بیسکوئیت‌های ارگانیک اشاره کرد (تولید شده از گندم کامل و یا برنج) که منبع بالقوه توکسیکوزی‌ست که کمتر به آن پرداخته شده است.
علائم آلفاتوکسیکوزیس در حیوانات خانگی
بیماری ایجاد شده توسط آلفاتوکسین‌ها، آلفاتوکسینوزیس نامیده می‌شود در حیوانات در درجه اول کبد را درگیر می‌کند. علائم بالینی مشکل کبدی شامل اختلالات دستگاه گوارش، مشکلات تولید مثل و همچنین زردیست.
انواع خاصی از آلفاتوکسین با ایجاد سرطان در حیوانات در ارتباط هستند. اگر حیوان شما از مصرف غذای آلوده به آلفاتوکسین‌ها بیمار شد شما یک یا چند مورد از علائم زیر را مشاهده خواهید کرد:
- تهوع، استفراغ شدید و دائم همراه با اسهال خونی
- از دست دادن اشتها و تب و ضعف
- ادرار بی‌رنگ
- زردی (زرد شدن سفیدی چشم و لثه و شکم)
اگر شما فکر می‌کنید که حیوان خانگی‌تان آفلاتوکسین مصرف کرده (و یا اینکه حیوان شما بعد از مصرف یک غذای جدید حاوی غلات بیمار شد) اگر حتی به نظر نرمال است، بلافاصله او را نزد دامپزشک و یا کلینیک اورژانس حیوانات ببرید زیرا میزان مرگ و میر زمانی که حیوان علائم را بروز دهد، بسیار بالاست.
غذای حیوان خود را در صورت امکان برای انجام آزمایشات به همراه ببرید.همچنین شما بایستی نظر متخصص دمپزشک را در ارتباط با توصیههای مورد نیاز در مورد عوامل طبیعی سم‌زدایی کبد مانند ان ـ ای ـ سی، گلوتاتیون شیر تیغک، اس ـ ای ـ ام ـ ای و کلوروفیل بپرسید.
سالمونلا
آلودگی سالمونلا دلیل اصلی ارجاع غذای حیوانات خانگی (و انسانی) محسوب می‌شود. علی‌رغم آن‌چه جامعه سنتی دامپزشکی از شما می‌خواهند تا باور کنید اکثریت قریب به اتفاق این ارجاعات برای غذاهای فرآوری شده صورت می‌گیرد و نه غذاهای خام. مهمترین مطلبی که درباره عفونت سالمونلا غذای حیوانات خانگی باید در نظر داشت این است که خطر اول در درجه اول متوجه اعضاء انسانی خانواده است و نه اعضای خانواده 4 پای ما. این مسئله به این خاطر است که سگ‌ها و گربه‌ها به صورت طبیعی مقداری سالمونلا را در دستگاه گوارش خود حمل می‌کنند. سالمونلا یک مهاجم خارجی شناخته نشده نیست بلکه باکتری‌ست که بدن حیوانات شما با آن آشناست شایع‌ترین سویه یافت شده در سگ‌ها و گربه‌ها سالمونلا تیفیموریوم است. بدن سگ‌ها و گربه‌ها به گونه‌ایست که قادرند مقدار باکتری‌هایی را که ممکن است در انسان بیماریهای شدیدی ایجاد کنند را کنترل کنند. بدن حیوان حیوان خانگی شما از تجهیزات لازم برای مقابله با دوزهای بالایی از باکتری‌های آشنا و خارجی برخوردار هستند بدن آن‌ها به گونه‌ای تکامل یافته است تا طعمه خود را گرفته کشته و مصرف کنند معده حیوان خانگی شما به شدت اسیدیست و طیف پی اچ آن بین 1 تا 5/2 است کمتر موجود زنده‌ای قادر است در چنین محیطی دوام بیاورد این شرایط به این خاطر است تا سگ‌ها و گربه‌ها بتوانند گوشت‌های خام بالقوه آلوده و دیگر غذاها را مصرف کنند علاوه بر اسید سگ‌ها و گربه‌ها به صورت طبیعی مقادیر قابل‌توجهی از صفرا را تولید می‌کنند صفرا ماده ضدانگلی و ضد پاتوژن است و اگر یک جسم بالقوه مضر توسط اسید معده از بین نرفت صفرا به عنوان یک دفاع ثانویه عمل می‌کند با این حال نمی‌توان گفت که هیج سگ و یا گربه‌ای در اثر سالمونلا دچار بیماری نمی‌شوند اما برای حیوانات سالم اغلب این اتفاق رخ نمی‌دهد.
فاکتورهای خطر برای این بیماری عبارتند از سن حیوان، شرایط تغذیه آن، وجود سرطان و یا یک بیماری همزمان، سطح استرس و یا اینکه برای حیوان آنتی‌بیوتیک استروئید و کموتراپی داده شده است یا خیر.
چگونه حیوان خانگی خود را از عفونت سالمونلا در امان نگه دارید
- غذای متعادل و کامل و تازه و مناسب برای گونه و فاقد مواد اصلاح ژنتیکی شده به حیوان خود بدهید.
- اگر شما به حیوان خانگی خود غذای خام می‌دهید گوشت را فریز کرده و یا مخلوط گوشت را در بسته‌های منفرد به مدت حداقل سه ساعت قبل از سرو تقسیم کنید و طی شبانه‌روز در یخچال یخ آن را باز کنید.
- از تکنیک‌های ایمن جابجایی غذا استفاده کنید
- تمام ظروف کاسه‌ها و تجهیزات را بعد از هر بار استفاده کاملا تمیز و استریل کنید. غذاهای خورده نشده را بعد از 30 دقیقه دور بریزید.
- روده حیوان را بعد از درمان با آنتی‌بیوتیک با دادن پروبیوتیک دوباره فعال کنید. به طور کلی خوب است تا به سگ و گربه خود را به صورت روزانه پروبیوتیک بدهید تا نسبت باکتری‌های خوب و بد (فلور روده) در آن به تعادل برسد.
- با دادن آنزیم گوارشی با کیفیت کمک کنید تا بدن حیوان شما تمام مواد مورد نیازش را از غذا به دست آورد.
جابه‌جایی بهداشتی غذاهای فرآوری شده
- دستان خود را بعد از جابجایی غذای حیوان کاملا بشویید به بچه‌های کوچک و سالمندان و افرادی با نقص ایمنی اجازه جابه‌جایی غذای حیوان را ندهید.
- تمام غذاها و شیرینی حیوان خود را از غذای خانواده جدا کنید.
- غذای حیوان خود را در همان محل و با همان تجهیزاتی که برای آماده کردن غذای حیوان به کار می‌برید تهیه نکنید.
- بعد از هر وعده ظروف غذای حیوان خود را بشویید.
- به حیوان خود اجازه ندهید به روی پیشخوان و یا جاهایی که غذای انسان آماده می‌شود برود.
- غذا دادن به حیوانات در آشپزخانه می‌تواند منبع عفونت سالمونلا باشد. به حیوان خود در محیطی خارج از آشپزخانه و محل آماده‌سازی غذای انسان غذا دهید.
به امید فرهنگ سازی نگهداری حیوانات خانگی
منابع :
1. A review of class I and class II pet food recalls involving chemical contaminants from 1996 to 2008. Rumbeiha W, Morrison J. J Med Toxicol 7:60-66, 2011.
2. Carla L Barberis, Cecilia S Carranza, Stella M Chiacchiera, Carina E Magnoli. Influence of herbicide glyphosate on growth and aflatoxin B1 production by Aspergillus section Flavi strains isolated from soil on in vitro assay. J Environ Sci Health B. 2013
3. Study: Grain-containing pet food not safe in Brazil : http://www.petfoodindustry.com/articles/5631-study-grain-containing-pet-food-not-safe-in-brazil ; accessed June 2017
4. Aflatoxicosis in dogs and dealing with suspected contaminated commercial foods. Stenske KA, Smith JR, Newman SJ, Newman LB, et al. JAVMA 228:1686-1691, 2006.
5. Pacheco IT (2011) Aflatoxins: detection, measurement and control. InTech
6. Denosyl. In: Compendium of veterinary products. 9th ed. Port Huron, Mich: North American Compendiums Inc, 2006
7. Nutrient Requirements of Dogs and Cats. National Research Council—Washington, DC: National Academies Press, 2006.
8. Mycotoxin prevention and control in foodgrains. Semple RL, Frio AS, Hicks PA, Lozare JV (eds)— UNDP/FAO Regional Network Inter-Country Cooperation on Preharvest Technology and Quality Control of Foodgrains (REGNET) and the ASEAN Grain Postharvest Programme, 1991; Bangkok; p 343.
9. Action Levels for Aflatoxins in Animal Feeds. U. S. Food and Drug Administration.www.fda.gov/ICECI/ComplianceManuals/CompliancePolicyGuidanceManual/ucm074703.htm; accessed June 2017.
10. Clinical and clinicopathologic features of dogs that consumed foodborne hepatotoxic aflatoxins: 72 cases (2005-2006). Dereszynski DM, Center SA, Randolph JF, Brooks MB, et al. JAVMA 232:1329-1337, 2008.
11. Current knowledge about the risks and benefits of raw meat–based diets for dogs and cats. Freeman LM, Chandler ML, Hamper BA, Weeth LP. JAVMA 243:1549-1558, 2013.
12. Multistate outbreak of human Salmonella infantis infections linked to dry dog food (final update). Centers for Disease Control and Prevention; www.cdc.gov/salmonella/dog-food-05-12/pet-owners-info.html#whatcan; accessed June 2017.
13. Identification and characterization of toxicity of contaminants in pet food leading to an outbreak of renal toxicity in cats and dogs. Dobson RL, Motlagh S, Quijano M, Cambron RT, et al. ToxicolSci 106:251-262, 2008.
14. Bbosa GS, Kitya D, Odda J, Ogwal-Okeng J (2013) Aflatoxins metabolism, effects on epigenetic mechanisms and their role in carcinogenesis. Health 2013
15. Lizárraga-Paulín EG, Moreno-Martínez E, Miranda-Castro SP (2011) Aflatoxins and their impact on human and animal health: an emerging problem. InTech Open Access Publisher
16. Zwingmann C, Bilodeau M. Metabolic insights into the hepatoprotective role of N-acetylcysteine in mouse liver. Hepatology 2006
17. Williams JH, Phillips TD, Jolly PE, et al. Human aflatoxicosis in developing countries: a review of toxicology, exposure, potential health consequences, and interventions. Am J ClinNutr 2004
18. Lee NA, Wang S, Allan RD, et al. A rapid aflatoxin B1 ELISA: development and validation with reduced matrix effects for peanuts, corn, pistachio, and Soybeans. J Agric Food Chem 2004
19. Center SA. Metabolic, antioxidant, nutraceutical, probiotic, and herbal therapies relating to the management of hepatobiliary disorders. Vet Clin North Am Small AnimPract 2004
20. Neal GE, Eaton DL, Judah DJ, et al. Metabolism and toxicity of aflatoxins M1 and B1 in human-derived in vitro studies. ToxicolApplPharmacol 1998
21. Hughes D, King LG. The diagnosis and management of acute liver failure in dogs and cats. Vet Clin North Am Small AnimPract 1995
[1]Aflatoxins
[2] Aspergillus flavus
[3] Aspergillus parasiticus
