آزمایشگاه تخصصی دامپزشکی استان خراسان جنوبی که کلنگش در سال 91 به زمین خورد امسال در آستانه 6 سالگی هنوز نتوانسته به آن ابهت نامش برسد.
به گزارش حکیم مهر به نقل از روزنامه امروز بیرجند، داستان اهمیت دامپزشکی مثل هیچ داستانی نیست حتی شروع آن با یکی بود یکی نبود آغاز نمی شود، چرا که امروز در تمام جهان می دانند این دامپزشکی یک کشور است که می تواند حرف اول را در همه زمینه های اقتصادی و تجاری و حتی سلامت آن جامعه بزند، اما افسوس که در کشوری مانند ایران این مهم هنوز در صندوق های بایگانی ذهن مسئولانمان جای گرفته، همه آنهایی که دستی بر آتش سلامت دارند می دانند که این سازمان در تمام کشورهای توسعه یافته سازمانی مستقل است که توانسته تاکنون آن کشور ها را در سطح های کلان اقتصادی به پیش ببرد.
باید به این موضوع مهم اشاره شود که با تخصیص به موقع بودجه لازم در حوزه مبارزه با بیماری های مشترک از جمله بروسلوز، هاری، کیست هیداتیک و لیشمانیوز، می توان از بار هزینه های هنگفتی که همه ساله صرف دارو و درمان در جمعیت انسانی می شود، کاست. هر کدام از بیماری های مشترک علاوه بر تحمیل هزینه های گزاف درمانی، از طریق غیر فعال کردن و خانه نشین کردن نیروی کار، خسارت جبران ناپذیری به اقتصاد جامعه وارد می کند. بنابراین باید به این باور رسید که صرف هزینه در بخش دامپزشکی نوعی سرمایه گذاری و سبب صرفه جویی در هزینه های زیاد بخش پزشکی خواهد بود.
سلامت و بهداشت شهروندان در همه کشورها یکی از دغدغه های اصلی بوده و سهم عمده ای از هزینه های دولت ها را به خود اختصاص می دهد. بنابراین مدیریت بهینه سلامت از راه مقدم داشتن پیشگیری بر درمان، قادر است هزینه های میلیاردی بخش درمان را به نوعی صرف پیشرفت جامعه و رفاه شهروندان نماید. گذشته از این صرفه جویی، آنچه حائز اهمیت است تامین شادابی افراد جامعه است زیرا درگیری با بیماری علاوه بر هدر دادن سرمایه های کشور، بازدهی افراد را از طریق کاهش سرزندگی و شادابی آنها پایین می آورد که خود در دراز مدت بر اقتصاد کلان کشور اثر منفی خواهد گذاشت. علم دامپزشکی از سه راه در تأمین سلامت جامعه نقش دارد:
1- کنترل بیماری های دامی
2- کنترل بیماری های مشترک بین انسان و حیوان
3- نظارت بهداشتی بر مواد غذایی خام با منشأ دامی
ایفای نقش دامپزشکی در هر سه زمینه بالا می تواند سبب رونق اقتصاد کشور و جلوگیری از هدر دادن سرمایه های ملی شود. در این نوشتار به تأثیر مثبت کنترل برخی بیماری های مشترک بین انسان و حیوان در اقتصاد جامعه پرداخته می شود.
اواخر سده قبل میلادی، پژوهشگران و صاحب نظران متعددی در مورد موج جدید شیوع بیماری های مشترک در قرن 21 هشدار داده بودند که در این میان بروسلوز، هاری و کیست هیداتیک جایگاه ویژه ای دارند و هزینه های درمانی سنگینی را به جامعه تحمیل می کنند. بهترین راه پیشگیری از رخداد چنین فجایعی با تبعات زیانبار اجتماعی-اقتصادی تقویت برنامه های دامپزشکی جهت کنترل این بیماری هاست.
خراسان جنوبی یک نمونه
این که یک استان مانند خراسان جنوبی با تمام مشکلات و هم مرزی با کشوری که مدام درتلاطم بحران های مختلف قرار دارد بتواند 4 سال عاری از بیماری های خطرناک مشترک بین انسان و دام باشد، آن هم بیماری ویروسی مانند تب برفکی خود نشان دهنده اوج همت کارکنان دامپزشکی خراسان جنوبی است.
همتی که توانست نیروهای فنی سازمان دامپزشکی کشور را مجاب کند تا خراسان جنوبی را برای احداث آزمایشگاه تخصصی شرق کشور انتخاب کنند، انتخابی که قرار نبود نتیجه اش این قدر تاریخ پایان تکراری داشته باشد.
در استانی قرار داریم که مباحث دامپزشکی مسئولیت بزرگی بر دوش ما گذاشته است چرا که اقتصاد خراسان جنوبی بر پایه دام، طیور و کشاورزی است، این جمله مدیرکل دامپزشکی خراسان جنوبی اهمیت مرزی بودن این استان را یادآور می شود و نشان می دهد مباحث دامپزشکی در خراسان جنوبی چقدر مهم و استراتژیک است.
ضرورت آزمایشگاه تخصصی
نبود یک آزمایشگاه تخصصی در خراسان به خصوص بیرجند به عنوان مرکز استان با شرایطی که نیروهای دامپزشکی در حال کار هستند زحمت زیادی را برای نیروها و دردسرهای فراوانی را برای دامداران به وجود آورده است. نمونه اش کنترل بیماری مشترک بین انسان و شتر است به نام مرس که امروز تمام این آزمایش ها از خراسان جنوبی یا به تهران ارسال می شود یا زاهدان و کرمان این در حالی است که حمل این دام بدون مجوز دامپزشکی مطلقا نباید انجام شود.
حال تصور کنید در این مدتی که دامدار آماده می شود دامش را جابه جا کند باید چند روز منتظر بماند تا پاسخ آزمایشگاه به بیرجند ارسال شود!!!
این تنها بخش کوچکی از مشکلات نبود آزمایشگاه تخصصی بیرجند است چرا که مشکلات مهم تری نیز در این مسیر برای اقدامات شبانه روزی دامپزشکان استان به وجود می آید.چرا که امروز بخش زیادی از ازمایش های سرولوژی و بافت شناسی نیز در استان انجام نمی شود.
جالب است بدانید خراسان جنوبی به دلیل نزدیکی با مرز در حوزه دامپزشکی حافظ منافع ملی است و حتی امنیت کشور در بحث های بیوتروریسم را بر عهده دارد به همین دلیل وجود یک آزمایشگاه تخصصی نه تنها لازم بلکه ضروری است.
افزایش صنعت طیور در استان، رشد شتر داری و نیز ظهور رشته های جدید دامی در استان مانند شترمرغ و نیز زنبور عسل ایجاب می کرد که ما در استان یک ازمایشگاه تخصصی داشته باشیم به همین دلیل در سال 91 این طرح مورد قبول و مقرر شد ازمایشگاه در مرکز استان احداث شود.
نیاز ضروری استان شایان این بود که این آزمایشگاه بلافاصله بعد از تصویب اعتباراتش را دریافت و ساختمان ظرف مدت حداکثر 12 ماه تحویل شود اما حقیقت های تلخ در راه ایجاد این پروژه استراتژیک از همان آغاز ظاهر شد.
بهمن سال 93 بود که خبری در این باره به این شرح منتشر شد: تجهیزات آزمایشگاه تخصصی شرق کشور خریداری شده و به زودی این آزمایشگاه در استان خراسان جنوبی احداث می شود.
مدیر کل دامپزشکی استان خراسان جنوبی با اشاره به این که در بحث تولید فرآورده های دامی مهم ترین موضوع تجهیز و تکمیل آزمایشگاه ها است گفت: در این زمینه 11 آزمایشگاه در تمام شهرستان ها و آزمایشگاه تخصصی شرق کشور به منظور کاهش هزینه های تولید در استان راه اندازی می شود.
وی اظهار کرد: از حدود یک‌سال ونیم گذشته عملیات اجرایی این طرح در زمینی به مساحت حدود 4 هزار مترمربع در سایت اداری بیرجند آغاز شده است.
وی با بیان این که تجهیز این آزمایشگاه بر عهده دامپزشکی کشور است افزود: برای تجهیز این آزمایشگاه به حدود 6 میلیارد تومان اعتبار نیاز است که قرار است با اختصاص اعتبارات لازم در بخش ساختمانی و تجهیز این پروژه در اوایل سال 94 به بهره برداری برسد.
وی گفت: این آزمایشگاه به عنوان یک مرکز آزمایشگاهی مجهز و مرجع علاوه بر ارائه خدمات آزمایشگاهی در شرق کشور می تواند به کشور افغانستان نیز خدمات دهی کند.
اما اعتبارات استانی نتوانست این وعده را عملیاتی کند و دوباره این پروژه مهم رفت تا پایان ساخت ساختمان به اسفند دیگری سپرده شود.
سال 94 هم تمام شد، اوضاع اعتبارات برای دامپزشکی بد نبود حتی برای اتمام این پروژه 2 میلیارد تومان در نظر گرفته شد اما از آنجایی که بحث های بودجه ای همیشه از معلولیت های مادرزادی بی بهره نیست این بار هم رفت تا در گوشه ای به صفحه های عدم تخصیص بپیوندد و دوباره ازمایشگاه تخصصی شرق کشور در حد 50 درصد باقی ماند.
امید در سال 95
یک سال بعد در بهمن 95 مدیرکل پر امید دامپزشکی خراسان جنوبی با اعتماد به بحثی که درباره پروژه های بالای 60 درصد پیشرفت فیزیکی بود دوباره اطلاعاتی به رسانه ها داد: علیرضا رفیعی پور، گفت : تاکنون آزمایشگاه تخصصی دامپزشکی شرق کشور 50 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. وی افزود: این آزمایشگاه از اواسط سال 90 کلنگ زنی شده و هدف از راه اندازی آزمایشگاه، تسریع در انجام برخی آزمایشات و صرفه جویی در هزینه ها بوده است؛ گاها برخی آزمایشات را باید به تهران بفرستیم و تا گرفتن جواب، زمان و هزینه زیادی صرف می‌شود. رفیعی پور بیان کرد: براساس دستور کار در دولت آقای روحانی و اتمام پروژه های بالای 60 درصد و کنار گذاشتن پروژهایی که پیشرفت فیزیکی کمتری داشته و به دلیل کمبود بودجه و نرسیدن اعتبارات استانی این آزمایشگاه در وسط راه مانده و تاکنون بعد از گذشت چهار سال هنوز به بهره برداری نرسیده است.
مدیر کل دامپزشکی استان خراسان جنوبی تاکید کرد: از محل اعتبارات ملی قول بیش از چهار میلیارد هزینه برای تجهیزات، اقلام و دستگاههای آزمایشگاه را داده اند. وی تصریح کرد: برای گرفتن بودجه از سوی استانداری پیگیر هستیم و قول هایی هم داده شده است که در صورت رسیدن بودجه به استان درصدی را به آزمایشگاه تخصصی دامپزشکی شرق کشور اختصاص خواهند داد.
نقطه سر خط
با این حال عملکرد دامپزشکی خراسان جنوبی طوری بود که تمامی مسئولان کشوری به این نتیجه رسیدند که نیروهای مستقر در این استان همان طور که با دست خالی توانسته اند جلوی بسیاری از بیماری ها را بگیرند و 4 سال همچون دژی مستحکم ایستادگی کنند پس توانایی این را دارند که بتوان وظیفه سنگین مبارزه با بیماری هاری در شرق و جنوب شرق کشور را نیز به آنها سپرد.
همین هفته بود که دکتر جهان پیما، مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری های دامی سازمان دامپزشکی کشور با بیان این مطلب که خراسان جنوبی برای 4 سال متوالی عاری از هرگونه بیماری مشترک بین انسان و دام است، تصریح کرد: با توجه به توانایی های نیروهای این استان تصمیمی گرفته شده مرکز تخصصی کنترل و پایش بیماری هاری شرق و جنوب شرقی کشور ، در صورت هماهنگی های لازم در خراسان جنوبی احداث شود.
تمام این امتیازات که تهران نشین ها برای این استان قائل می شوند حالا در گرو اعتباری است که در این 6 سال مشمول تورم شده است و نیاز 3 میلیارد تومانی را به همراه داشته است.
امسال دیگر دکتر رفیعی پور درباره زمان اتمام این پروژه زمانی را پیش بینی نمی کند و فقط به این موضوع می پردازد که امروز صادرات استان، توسعه اقتصادی و سلامت و بهداشت مردم در گرو راه اندازی این آزمایشگاه است چنانکه با راه اندازی این پروژه در هر کدام از این موارد چندین پله رشد خواهیم کرد و در یک جمله به نفع استان و مردم خواهد بود .
حال باید منتظر شد و دید آیا امسال اعتبارات لازم برای مرکز استراتژیک دامپزشکی خراسان جنوبی تخصیص خواهد یافت در حالی که نمره قبولی برای مبارزه با بیماری هاری را در شرق و جنوب شرق کشور را نیز کسب کرده ایم؟
