روش‎‏ها و ابزار جایگزین آزمایش روی حیوانات

حکیم مهر -  یادداشت وارده : روش‎ها و ابزار جایگزین آزمایش روی حیوانات -  دکتر رامک روشنایی مقدم

به نام آنکه هستی می‎بخشد

با توجه به پیشرفت‎ها و نوآوری‌های بسیاری که در زمینه آموزش پزشکی ایجاد شده اکثر دانشکده‌های پزشکی مطرح جهان مانند ییل، استنفورد و هاروارد استفاده از حیوانات زنده در فیزیولوژی، فارماکولوژی و تمرین‌های آموزش جراحی را با روش‎های آموزشی مؤثر غیرحیوانی جایگزین کرده‌اند که شامل مشاهده جراحی بای‌پس قلب واقعی انسان، شبیه‌سازهای بیماران، استفاده از اجساد انسانها، برنامه‌های کامپیوتری پیچیده و سطح بالا و غیره می‌باشند.

بسیاری از دانشکده‌های دامپزشکی نیز مانند دانشکده دامپزشکی لندن Royal Veterinary College و دانشکده دامپزشکی UC Davis   کالیفرنیا از جایگزین‌های آموزشی استفاده می‌کنند و به این طریق جان تعداد بی‌شماری حیوان را که در گذشته باید به خاطر تشریح یا آموزشهای دیگر کشته می‌شدند و یا طی جراحی‌های غیرضروری رنج می‌کشیدند، نجات داده‎اند، به طوری که در اکثر دانشکده‌های معتبر جهان بیش از بیست سال است که روشهای سنتی را کنار گذاشته و از  روش‌های نوین استفاده می‎کنند.

در بسیاری از دانشکده‌های دامپزشکی برای آموزش کالبدشناسی، جانورشناسی، فارماکولوژی، فیریولوژی و بعضی از جراحی‌ها نظیر لاپاراسکوپی و سزارین استفاده از حیوان به طور کلی کنار گذاشته شده و به جای آن از نرم افزارها، شبیه‌سازها و مانکن‌ها استفاده می‌شود.

در حقیقت Dry labs جایگزینWet labs  شده‌اند و کشتار حیوانات و تخریب وجدان دانشجو و استاد در کلاس‌های عملی جای خود را به محیطی سالم در جهت آموزش و درمان بیماران داده است. می‎دانید که هدف اصلی علم دامپزشکی درمان بیماران و نه صدمه رساندن و کشتار حیوانات سالم است که این کار به روح و روان دامپزشک در آینده صدمه زیادی رسانده و حساسیت او را نسبت به رنج و درد بیمار از بین می‌برد.

ابزارهای آموزشی غیرحیوانی علاوه بر آنکه انسانی‌تر هستند، از لحاظ اقتصادی هم به صرفه‌تر از آموزش سنتی وابسته به حیوان می‌باشند.

روش سنتی شامل تهیه و خریداری و دور ریختن مداوم لاشه حیوانات می‌باشد، اما با خریداری یک سری نرم‌افزار و مانکن، فقط یک بار هزینه برای محصولی پرداخت می‌شود که برای سالها بطور مکرر قابل استفاده است.

در ضمن کیفیت و دقت یادگیری نیز به میزان زیادی بالا می‎رود، دانشجو می‌تواند تشریح و آزمایشات دیگر را بارها تکرار کند تا اعتماد به نفس لازم را به دست آورد.

در مطالعه‌ای روی دانشجویان سال اول زیست‏شناسی نشان داده شده که نتایج امتحانات دانشجویانی که از مدل مصنوعی Rat استفاده کردند، معادل نتایج امتحانات دانشویانی بود که خود حیوان را تشریح کرده بودند.

نتیجه مطالعه مشابهی هم نشان داده که اطلاعات زیست‎شناختی دانشجویانی که توسط کامپیوتر آموزش دیدند بطور قابل توجهی نسبت به گروهی که از آزمایشهای سنتی Hands on استفاده کردند، افزایش یافته است.

مطالعه روی دانشجویانی که آناتومی را از طرق بسیار ساده‌ای مانند ساختن مجسمه گلی سیستم‌های مختلف بدن یاد گرفتند، نشان داده که نمرات آنها بطور واضح بالاتر از همکلاسی‌هایشان بوده که حیوان را تشریح کرده بودند.

وب سایتهای متعددی اطلاعات کامل در مورد هزاران مواد و ابزارهای جایگزین را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند که آدرسهای زیر نمونه‌هایی از این مراکز هستند:

Humane Society Veterinary Medical Association

interNICHE

Norwegian Inventory of Audiovisuals(NORINA)

تعدادی از سازمان‌های حمایت کننده از حیوانات سیستم قرض دادن ابزارهای آموزشی را بوجود آورده‌اند تا دانشجویات متحمل بار مالی برای خرید محصولات نشوند:

Ethical Science Education coalition

617 367 9143

Humane Society of United states

301 258 3041

National Anti-Vivisection Society

1 800 888- NAVS

از سوی پروفسور النادی استاد دانشکده دامپزشکی قاهره مصر هم چندین برنامه کامپیوتری در زمینه آموزش کامل آناتومی اسب و سیتی اسکن بز و... به کشور ایران اهدا شده است.

در بعضی دانشکده‌ها هم برنامه اهدای جسد اجرا می‎شود، یعنی درمانگاه‌های دامپزشکی اجساد حیواناتی را که به مرگ طبیعی از دنیا رفته‌اند به دانشکده‌ها اهدا می‌کنند.

دانشجویانی که قرار است در انجام تشریح شرکت کنند یا مشاهده‌گر آن باشند، می‌توانند با اساتید خود در مورد راه‌های جایگزین صحبت کنند.

برای اطلاعات بیشتر به آدرس زیر مراجعه نمایید:

www.NoAnimalTesting.ir

منابع :

www.stopanimaltests.com
 Jonothan Balcombe, Ph.D., The Use of Animals in Higher Education. Problems, Alternatives, and Recommendations,  Washington, D.C.: Humane Society Press, 2000

Balcombe

خبر مرتبط :