هزینه‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه دامپزشکی را تامین و اگر احیاناً شکست بخورند، آن را تضمین می‌کنیم

حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: «تولیدکنندگان عرصه دام، طیور و آبزیان اطمینان خاطر داشته باشند که ضرر مالی نمی‌کنند.» این را دبیر ستاد توسعه زیست فناوری علمی و فنی ریاست جمهوری به حکیم مهر می‌گوید. «دکتر مصطفی قانعی» ادعا می‌کند که معاونت زیست فناوری ریاست جمهوری، تمام خسارت تولیدکنندگان را در صورت عدم نتیجه‌گیری مالی، پرداخت می‌کند. او چند روز پیش به سازمان دامپزشکی آمد تا تفاهم‌نامه‌ای را در این زمینه به شکل رسمی با سازمان امضا کند.

حکیم مهر: آقای دکتر، جایگاه زیست فناوری در اقتصاد کشور کجاست؟

طبق مصوبه دولت، می‌باید ۳ درصد اقتصاد کشور، از طریق زیست فناوری محقق شود. اتفاقی که در کل دنیا نیز رخ داده و رقم آن چیزی در حدود ۳۰ میلیارد دلار است.

حکیم مهر: در حال حاضر چه حجمی از این ۳ درصد محقق شده است؟

حدود شش دهم درصد محقق شده است.

حکیم مهر‌: نقش دامپزشکی در دست‌یابی به این هدف چیست؟

اگر دقت کنیم یکی از حوزه‌های بزرگ اقتصادی کشور، حوزه دام، طیور و آبزیان است. ما باید بخشی از اقتصاد کشور را در این حوزه محقق کنیم. بنابراین یکی از کشش‌های طرح زیست فناوری، حوزه واکسن است که قطعا می‌تواند فروش بالایی داشته و محصولات را نیز تضمین کند. کیت‌های تشخیصی نیز یکی از مقوله‌های مهم زیست فناوری است، چراکه می‌دانیم اگر بیماری را زود تشخیص دهیم، قابل درمان بوده و به شکل مصری ظهور نخواهد کرد.

حکیم مهر: سایر حوزه‌های دامپزشکی چطور؟

زیست فناوری در حوزه مربوط به افزایش گوشت، شیر و برخی محصولات نظیر عسل با کیفیت و ابریشم، راه حل ارائه می‌دهد و باعث می شود اقتصاد کشور شکوفا شود، مثلا در بحث آنفلوانزا، سال گذشته یک آنتی‌ژن در ایران گردش کرد که حتی واکسن‌های موجود پاسخ‌گو نبود. وظیفه دانش‌بنیان این است که آنتی‌ژن را پیدا کرده و واکسن مناسب برای آن را طراحی کند و اجازه ندهد خسارت در این حجم به کشور وارد شود. از امروز کار ما این است که بنا به نیازهایی که وجود دارد و بر اساس رشد اقتصادی کشور، محصولات دانش بنیان را بیاوریم.

حکیم مهر: آیا پتانسیل و زیرساخت آن در کشور وجود دارد؟

 خوشبختانه ۳۰۰ شرکت هستند و ما فقط باید برای این شرکت‌ها ایجاد کار و تامین محصول کنیم.

حکیم مهر: آیا ابزاری هم دارید تا در اختیار آنها قرار دهید و رغبت‌ این شرکت‌ها را بیشتر کنید؟

تا جایی که شرکت‌ها احساس خطر می‌کنند، خودمان هزینه‌ها را تامین و اگر احیانا شکست بخورند، ما آن را تضمین می‌کنیم. اگر هم موفق شدند که باید هزینه ما را برگردانند. بنابراین صندوقی را برای این کار در نظر گرفته و اعتباری را برای آن پیش‌بینی کردیم و آماده هستیم که پوشش ریسک را داشته باشیم. یکی از کارهای بسیار خوب دولت این است که حوزه مربوط به واکسن را جزء وام‌های کشاورزی ۶ درصدی قرار داده است و با این طرح به زودی اقتصاد واکسن شکل خواهد گرفت.

حکیم مهر: تجربه نشان داده درصد پایینی از شرکت‌های دانش‌بنیان در کار خود موفق می‌شوند. شاید از این ۳۰۰ شرکت دانش‌بنیان که می‌فرمایید، ۲۹۰ شرکت شکست خوردند. آیا سازوکاری برای پوشش ریسک در نظر گرفته‌اید؟

ما قریب به ۳ سال است که در این حوزه کار کردیم و در این مدت حداکثر شکست ما ۳۰ درصد بوده است. سبد ۷۰ درصد ما آن‌قدر منعفت دارد که در این حوزه مشکل پیدا نکنیم، لذا پوشش ریسک ما اقتصادی است. به اضافه اینکه اعتباری که دولت به ما داده، اعتبار خطرپذیر بوده و برای کارهای اقتصادی و یک طرفه نیست. یعنی ما پول تحقیقات به کسی نمی‌دهیم و فقط اعتبارات را صرف توسعه تحقیقات خواهیم کرد تا تبدیل به فناوری شود و برای این کار قانونی داریم که اگر کل آن از بین رفت، شرکت مقصر نباشد. این قانون در کشور نبود و به همین دلیل خیلی از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌ترسیدند وارد این حوزه شوند. با اختصاص وام نمی‌توان شرکت‌ها را تا مرحله خطر پیش برد، اما در مرحله‌ای که به فرم رسیدند، خودشان حاضر هستند که وام بگیرند یا حتی خانه خود را بفروشند و تولید کنند.

حکیم مهر: سهم سازمان دامپزشکی در پوشش این ریسک‌پذیری کجاست؟

اگر یک محصول را تولید کنیم، سازمان دامپزشکی باید تایید کند که آن محصول قابل استفاده است. تا جایی که شرکت‌های دانش بنیان این مجوز را بگیرند، پوشش ریسک داده می‌شود. اما وقتی می‌خواهند کارخانه تاسیس کنند، دیگر این با ما نیست و باید وام بگیرند.

حکیم مهر:‌ فکر می‌کنید که چه زمانی به اهداف خود خواهید رسید؟

ما کار را در حوزه داروها شروع کردیم و تاکنون ۱۲ دارو را پوشش ریسک دادیم. خوشخبتانه ۳ قلم از این داروها در بازار است و ۹ قلم دیگر هم به احتمال زیاد خواهد آمد. بنابراین ما در زمینه داروهای انسانی که بسیار گران‌تر و پرریسک‌تر است، تجربه کافی داریم.

حکیم مهر: ممنون از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.