خواص لبو / رنگ رخساره خبر می‎دهد از سر ضمیر!

حکیم مهر - :«لبو، لبوی داغ و تنوری» جمله‌ای است که همه ما بارها در اولین روزهای سرد پاییز و بعد از آن تا آخرین روزهای پهلو گرفته به بهار سرخیلی از چهارراه‌ها می‌شنویم. این خوراکی پاییزی ـ زمستانی نه تنها به عنوان یکی از خوردنی‌های روزهای سرد بازارش داغ است بلکه استفاده‌های دیگری هم دارد؛ مثل مصرف آن به عنوان یکی از مخلفات سالاد. اما این لبو چرا این‌قدر طرفدار دارد؟

لبو چغندر

خیلی‌ها چغندر را معادل لبو می‌دانند اما واقعیت این است که این دو با یکدیگر تفاوت دارند.

 لبو هرچند هم‌خانواده چغندر است اما از نظر طعم و ویژگی‌های تغذیه‌ای با چغندر تفاوت‌هایی دارد. اما هر دوی آنها از یک نظر کاملا شبیه هم هستند و آن اینکه هر دو جزو «ریشه‌های مغذی» بوده و از این نظر به پسرخاله نارنجی رنگشان یعنی هویج شبیه هستند.

غیر از خود لبو، برگ‌های آن هم از نظر تغذیه‌ای مفید بوده و دم کرده آن به عنوان یک شربت آرامبخش و برگ‌های پخته آن مثل اسفناج همراه با ماست مصرف می‌شود.

بتائین، برگ برنده لبو

این ترکیب شیمیایی - یعنی بتائین - یکی از عوامل موثر در جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی است. از طرفی مصرف لبو به دلیل آنکه باعث کاهش درصد هموسیستئین، عامل اصلی آسیب به رگ‌های خونی و ابتلا به بیماری‌های قلبی یا سکته قلبی می‌شود، برای همه افراد به ویژه افراد بالای 50 سال ضروری است. تاثیر بتائین زمانی چند برابر می‌شود که مصرف آن با مواد غذایی حاوی اسید فولیک، ویتامین B6  و ویتامین B12 همراه شود.

رنگ قرمز ادرار و مدفوع بعد از خوردن لبو به همین ماده یعنی بتائین مربوط است چون در بدن تجزیه نشده و دفع می‌شود.

از طرفی بتائین موجود در لبو، از کبد در مقابل ابتلا به بیماری‌های مختلف به ویژه مشکل تجمع چربی در کبد، کمبود پروتئین یا ابتلا به دیابت نوع دوم محافظت می‌کند. از سوی دیگر وجود این ترکیب مانع از کاهش غیرطبیعی ترشح اسید معده شده و نوعی نقش تنظیم‌کننده عملکرد غدد ترشح‌کننده اسید معده را به عهده دارد.

و درنهایت اینکه بتائین موجود در لبو باعث تنظیم عملکرد آنزیم‌ها، کمک به تشکیل ساختار پروتئین‌ها، تنظیم میزان آب موجود در سلول‌های بدن و ممانعت از «پلاسمولیز» (بی‌آب شدن سلول‌ها) آنها می‌شود.

از طرفی با تنظیم میزان آب درون و برون سلولی، واکنش‌های شیمیایی سلول‌ها را نیز کنترل می‌کند. وجود بتائین سلول‌ها را در مقابل استرس‌های اسموتیک محیطی و قرار گرفتن در معرض حرارت بالا کنترل کرده و سلول‌ها را از این تغییرات در امان می‌دارد.

سایر ویژگی‌ها

«رنگ رخساره خبر می‌دهد از سر ضمیر!» رنگ قرمز لبو هم نشان می‌دهد که این خوراکی سرشار از آنتی‌اکسیدان «لیکوپن» است. با آنتی‌اکسیدان‌ها و اثر آنها هم که آشنا هستید؛ همان عوامل از بین برنده رادیکال‌های آزاد، یکی از عامل‌های بروز انواع سرطان‌ها.

لبو سرشار از منیزیم، سدیم، پتاسیم و ویتامین C بوده. هر 100 گرم آن دارای 43‌کیلوکالری انرژی است. مقدار هیدرات کربن آن 96/9 گرم، فیبر رژیمی آن دو گرم، میزان چربی لبو هم نزدیک به صفر و مقدار پروتئین آن 68/1 گرم است. میزان پتاسیم موجود در 100 گرم لبو 305؛ فسفر 38؛ منیزیم 23 و کلسیم آن 16 میلی‌گرم است.

آب لبو فقط برای خوشرنگ کردن سس سالاد یا بعضی از ترشی‌ها نیست، بررسی‌های انجام شده‌ای که در مجله علمی انجمن قلب آمریکا به چاپ رسیده نشان می‌دهد نوشیدن روزانه 500 میلی‌گرم آب لبو باعث کاهش و کنترل میزان فشارخون شده و این اثر تا 24 ساعت در بدن باقی می‌ماند. لبو سرشار از فیبر رژیمی است؛ به همین دلیل هم باعث کاهش چربی خون شده و همین‌طور با پر کردن حجم معده مانع از پرخوری می‌شود.