حکیم مهر - سازمان شیلات ایران از جمله سازمان‌هایی است که در چند سال اخیر تحولات مدیریتی زیادی تجربه کرده و هم اکنون نیز چندین ماه است با سرپرست اداره می‌شود. این سازمان با ورود مهندس علی‌آبادی به این سازمان بعنوان قائم مقام وزیر و رئیس سازمان شیلات ایران مدتی کوتاه در صدر اخبار بسیاری از رسانه‌ها قرار داشت و سپس با رفتن وی از این سازمان و پذیرش مسئولیت معاونت اجرایی معاون اول رئیس جمهوری ، دکتر تقوی که از نظر تخصص کاملاً متفاوت با مهندس علی‌آبادی است سرپرستی این سازمان را بعهده گرفت.
خبرگزاری فارس با دکتر تقوی ، سرپرست سازمان شیلات ایران گفتگویی انجام داده که در ذیل می‌آید :
امین‌الله تقوی 54 ساله دارای دکترای شیلات متخصص ارزیابی ذخایر از انگلستان و کارشناسی ارشد تکثیر و پرورش از مجارستان است که سوابقی مانند عضو هیئت هفت نفره واگذاری زمین (نماینده جهاد کشاورزی)،فرماندار کهکیلویه و شورای جهاد دولت در استان کهکیلویه، فرمانده مهندسی و مسول پشتیبانی جنگ جهاد استان کهیکیلویه و بویر احمد(از سال 64 تا 67) را در کارنامه خود دارد که بعد از آن ادامه تحصیل داده است و بعد از اخذ مدرک دکترا به عنوان رئیس مرکز تحقیقات شیلات استان بوشهر، مدیر بخش ارزیابی ذخایر تحقیقات شیلات، مدیر کل امور صید شیلات، معاون برنامه ریزی و پشتیبانی موسسه تحقیقات شیلات فعالیت نموده و از اردیبهشت ماه سال جاری نیز به عنوان سرپرست سازمان شیلات فعالیت می‌کند.
*صیادان وام 4درصدی می گیرند
فارس: اخیرا با بانک کشاورزی تفاهمنامه‌ای در مورد تامین سوخت شناورها در قالب وام داشتید جزئیات این تفاهمنامه را بفرمایید؟
تقوی: هدف از این تفاهمنامه تامین نقدینگی شناور سوخت صیادان است که توسط نماینده دولت و بانک کشاورزی و شیلات انجام شد و بعد از ابلاغ زمان اجرا توسط بانک کشاورزی دراختیار آنان قرار می‌گیرد.
فارس: میزان این اعتبار چقدر است؟
تقوی: میزان اعتبار مهم نیست زیرا احتمال دارد تا زمان اجرا هم کم و زیاد شود اما مبلغ این وامها با توجه به نوع شناور متغیر خواهد بود.
فارس: حداقل بفرمایید میزان آن در چه محدوده‌ای است؟
تقوی: دقیق معلوم نیست اما از حداقل 500 هزار تومان شروع می‌شود بعد از آن به نوع شناور بستگی خواهد داشت و این تسهیلات از نوع کم بهره خواهد بود و در کنار آن سازمان شیلات هم این تسهیلات را مدیریت خواهد کرد.
فارس: وامهای بانک‌ها چارچوب خاصی دارد و محدوده سود بانکی آنها و سایر شرایط هم مشخص است، پس احتمالا شرایط این وام هم باید مشخص باشد.
تقوی: سود این نوع وامها احتمالا 4 درصد خواهد بود اما شرایط خاص هدفمندی یارانه‌ها ایجاب می‌کند که منتظر ابلاغ اجرای هدفمندی یارانه‌ها باشیم.
فارس: اما چون این قانون برای مردم است تصمیماتی که گرفته می‌شود مردم حق دارند باخبر باشند.
تقوی: به هر حال شرایط خاص صیادان به کارگروههای هدفمندی یارانه‌ها اعلام و در کنار آن مشکل نقدینگی نیز مطرح شد و تصمیم گرفتند این مشکل با ارائه وام سوخت کم‌بهره رفع شود.
فارس: آیا در کنار اعطای وام سوخت بازسازی شناورها را برای کاهش مصرف سوخت انجام خواهید داد؟
تقوی: این جزو برنامه دراز مدت این سازمان است.
فارس: ارزیابی کردید که چقدر برای بازسازی و اصلاح سوخت این شناورها نیاز است؟
تقوی: البته ارزیابی این شناورها سخت است زیرا میزان مصرف آنها با توجه به طرح و اندازه آنها کاملا متفاوت است اما اخیرا شورای عالی صنایع دریایی تاسیس شده که با ریاست وزیر صنایع و معادن فعالیت می‌کند و در این شورا یکی از بحث‌ها نوسازی ناوگان دریایی است که منتظرند بعد از جذب اعتبار به نوسازی ناوگان دریایی اقدام کنند. اما در همین زمینه از روش‌های دیگری نیز استفاده می‌شود از جمله با به کارگیری ناوگان‌های پشتیبان تلاش می‌شود با کاهش مسیر ترددهای دریایی در مصرف سوخت صرفه‌جویی شود.
فارس: آیا فکر نمی‌کنید که این وامها مشکل صاحبان شناورها را بیشتر کند به دلیل اینکه اولا این وامها بلاعوض نیست از سوی دیگر به صورت بهره‌بانکی و احتمالا با جرایم دیرکرد هم گرفته خواهد شد.
تقوی: معمولا وامهای با ارقام بالا مشکل‌ساز است اما این وامها به اندازه‌ای نیست که جرایم و سود بانکی آنها از توان پرداخت شناور داران خارج باشد.
فارس: میزان سرمایه‌گذاری در این بخش چقدر است؟
تقوی: 3 تا 4 هزار میلیارد تومان در سال است و 17 درصد اشتغال در این بخش افزایش یافته و 3.47 درصد پروتئین روزانه یک فرد از طریق این بخش تامین می‌شود.
*دلایل عدم اجرای مصوبه دولت برای میگو
فارس: در سفر استانی ریاست جمهوری به استان هرمزگان مصوبه‌ای به تصویب رسید که بر اساس آن قرار شده جرایم وامهای پرورش‌دهندگان میگو بخشیده شود اما این مصوبه عملی نشده است، چرا؟
تقوی: بله در چهار استان کشور مانند سیستان و بلوچستان، بوشهر، بندرعباس و خوزستان این مشکل را داریم این مصوبه بعد از این بود که پرورش دهندگان میگو با مشکلات متعدد مواجه شدند،و نتوانستند بدهی‌شان را پرداخت کنند، مصوبه‌ای در خوزستان دولت تصویت کرد و در هرمزگان تصویب شد که تسری پیدا کند، متاسفانه به رغم پیگیری‌های مکرر عملیاتی نشده است.
فارس: چرا عملیاتی نشده است؟
تقوی:به دلیل اینکه 114 میلیارد تومان اعتبار لازم است که تامین نشده و در مصوبه هرمزگان تاکید شده است که محل پرداخت این وام از اعتبارات وزارت کار و امور اجتماعی است. چندین جلسه که با وزیر کار و سایر بخش‌ها داشتیم فعلا به نتیجه نرسیده است و این اعتبار تامین نشده است. البته این مشکل در پرورش ماهی در قفس و کیلکا هم وجود دارد و برای همه اینها 160 میلیارد تومان نیاز است، اما وزیر کار و امور اجتماعی قول داده به محض اینکه اعتبار تامین شد این مصوبه اجرایی شود. ما بیشتر از میگوکارن نگران هستیم زیرا وظیفه این سازمان توسعه کشت میگو است و در کنار آن دغدغه تامین اعتبار پرورش دهندگان میگو را هم داریم.
فارس: اما مشکلات دیگری هم در این بخش وجود دارد مثلا در کنار پرورش دهندگان 20 هکتاری میگو مزارع 200 و 400 هکتاری نیز وجود دارد که اولا صادرات و بازار میگو را قبضه کرده‌اند و ثانیا ریالی هم قسط به بانک نمی‌دهند، در حالی که پرورش دهندگان خردتر را برای پرداخت وام لای منگنه قرار داده‌اند
تقوی: من مسول گرفتن وام بانک‌ها نیستم وظیفه ما توسعه تولید است.
*مافیای میگو نداریم
فارس: دقیقا این سوال را به این دلیل طرح کردم که تولید را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
تقوی:در میگو مافیا مفهومی ندارد این زمانی اتفاق می افتد که تولید کننده همه چیز را مونوپل کند و به دیگران اجازه ورود ندهد.
فارس: اما گفته می‌شود همین مسئله اتفاق افتاده است.
تقوی: چون مصرف در داخل کشور زیاد نیست و بیشتر به صورت صادراتی است بنابراین مافیا در میگو مفهومی ندارد.
فارس: آیا در این زمینه کاری انجام داده‌اید تا به زعم شما مافیا وجود نداشته باشد؟
تقوی: کارگزاری‌های خرید راه‌اندازی کردیم تا با تولید کنندگان قرارداد ببندند و به قیمت تهران خریداری کنند. به این کارگزاری ها کد رهگیری داده می‌شود و امسال توانسته‌اند از تولیدکنندگان به قیمت مناسبی خریداری کنند.
فارس: با چند کارگزار قرار داد بستید و پیشرفت کار چطور بوده؟
تقوی: به سه کارگزار کد رهگیری داده شده که امسال 930 تن میگو خریداری کرده‌اند، میگوی میکس به قیمت 3هزار و 900 تا 4 هزار و 700 تومان خریداری شده و قیمت تمام شده میگو 2 هزار و 900 تا 3 هزار و 200 تومان است اما تولید در واحد سطح میگو باید افزایش یابد و امسال دو بار در سال برداشت داشتیم.
فارس: قیمت تمام شده میگو چقدر است؟ پرورش دهندگان می‌گویند 5 هزار تومان است، در حالی که شما کمتر از آن خرید می‌کنید.
تقوی: غیرممکن است اگر اینطور باشد که همه‌اشان باید کار را تعطیل کنند.
فارس:امسال چقدر درتولید میگو رشد داشتید؟ متوسط تولید چقدر بود؟
تقوی: امسال 6000 تن تولید بود و نسبت به سال قبل رشد داشته است.
فارس: قبلا گفته بودید که برای تولید 900 هزار تن میگو برای 8 سال برنامه‌ریزی کرده‌اید چگونه به این اهداف می‌رسید در حالی که تولید 6 هزار تن در سال است.
تقوی: گفته بودم ظرفیت تولید میگوی کشور یک میلیون تن در سال است که باید بسترسازی شود اگر بخش شیلات قرار است توسعه یابد نیاز به حمایت‌های خاصی دارد اگر دولت یارانه مصرف بدهد و از تولید کنندگان حمایت کند به واسطه ارزش افزوده‌ای که ایجاد می کند در مدت کوتاهی جبران خواهد شد.
فارس: میگوکاران گله دارند که میگو بازار مناسبی ندارد.
تقوی: با کارهای فرهنگی به دنبال افزایش مصرف در داخل کشور هستیم و در بحث صادرات هم نیازمند حمایت دولت حمایت هستیم، دولت به مصرف میگو هم باید یارانه بدهد.
*تسهیلات بخش شیلات کفاف نمی‌دهد
فارس: آیا شما با بانک کشاورزی تفاهمنامه‌ای برای حمایت از تولید کنندگان بخش شیلات داشتید؟
تقوی: کل اعتبار تسهیلاتی شیلات محدود و حدود سه میلیارد و 800 میلیون تومان است و با حمایت بانک به حدود 19 الی 20 میلیارد تومان می‌رسد که کم است و کفاف سرمایه‌گذاری های این بخش را نمی کند به طوری که الان در مازندران مجوزهای آماده نیاز به 40 میلیارد تومان اعتبار دارد که برای تامین آنها با مشکل مواجه هستیم.
فارس: آیا بانک شما فقط کشاورزی است یا از طریق بانک‌های دیگر هم تسهیلات می‌دهید؟
تقوی: عمدتا بانک کشاورزی است.
فارس: آیا برای استفاده درست وامها نظارت می‌کنید زیرا بخشی از این وامها در اهداف تعیین شده هزینه نمی‌شود؟
تقوی: بانک باید نظارت کند.
فارس: اما اگر بانک نظارت نکند جلوتر از بانک، بخش تولید متضرر می‌شود.
تقوی: وامهای این بخش کلان نیست اما با این حال سعی می‌کنیم که تا حد امکان کنترل بیشتری داشته باشیم.
*توقف 5 ساله برداشت ماهیان خاویاری
فارس: آخرین مصوبات اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر چه بود؟
تقوی: در مورد خاویار تصمیم گرفتند که تا 5 سال ماهیان خاویاری برداشت نکنند.
فارس: آیا خاویار در اقتصاد کشور تاثیر دارد؟ برداشت شما چقدر بوده است؟
تقوی: فعلا آمار ندارم زیرا از سال 83 به شرکت مادر تخصصی واگذار شده است و وظیفه ما بازسازی ذخایر، حفاظت و مدیریت ماهیان خاویاری است، اما در حال حاضر تمام برداشت ماهیان خاویاری برای تولید و تکثیر استفاده می‌شود.
فارس: سال 51 حدود 21 تن خاویار برداشت می‌شده است اما الان این رقم خیلی ناچیز است.
تقوی: به هرحال ماهیان خاویاری در حال انقراض است و دلایل مختلفی دارد که عمده دلیل آنها خصوصیات بیولوژیکی این گونه ماهی ها است و دیگر اینکه بعد از فروپاشی شوروی نظم و مدیریت کشورها تجزیه شده در مدیریت حفظ ذخایر ماهیان خاویاری دریای خزر به هم ریخت.
فارس: به هر حال بی مدیریتی هم بوده مثلا همین دو روز پیش خبر کشته شدن 12 تن ماهی در آبهای بندرعباس به دلیل برخورد با فاضلاب را شاهد بودیم، چقدر برای مسدود کردن این فاضلابها اعتبار در نظر گرفته شده است؟
تقوی:این اعتبار دست ما نیست اما در زمان شکوفایی کشند قرمز در سال 87 قرار شد 10 میلیارد تومان برای مسدود کردن این فاضلابها منظور شود که بعد از آن پیگیری نکردیم که چقدر از کار را انجام دادند.
فارس:اخیرا خاویار مصنوعی رواج پیدا کرده آیا تهدیدی برای خاویار کشور نیست؟
تقوی: خاویار با توجه به ارزش ویژه‌ای که دارد جایگاه خودش را حفظ می‌کند و خاویار مصنوعی نمی‌تواند جایگزین شود اما در حال حاضر خاویار پرورشی را پیگیری می‌کنیم که به زودی وارد بازار شود و مردم بتوانند استفاده کنند و به گمرک اعلام کردیم که به شدت جلوی ورود خاویار قاچاق آنها را بگیرند.
*شیلات تعدیل نیرو می‌کند
فارس: برنامه خروج از تهران به کجار سید؟
تقوی:در ستاد مرکزی تعداد نیرو زیاد است و ما به دنبال چابک‌سازی ستاد مرکزی هستیم اما باید باید اعتبار لازم تامین شود تا بتوانیم حق و حقوق آنها را پرداخت کنیم.
فارس: کسانی که تعدیل می‌شوند چه کار می‌کنند؟
تقوی: ساختار شیلات شرکتی است یعنی تعداد نیروهای پشتیبان از تعداد نیروهای کارشناس بیشتر است زمانی تمام صید را خود شیلات انجام می‌داد اما از سال 61 تمام وظایف صید در جنوب واگذار شد و ساختار نیروهای خودش را اصلاح نکرد در حال حاضر در استانهای بوشهر و گیلان در هرکدام 700 نیروی ستادی وجود دارد که در حد وزارتخانه است.
در حال حاضر سازمان شیلات به دنبال تعدیل نیرو و چابک سازی است برنامه‌ای که نخست از ساختمان ستاد مرکزی شروع کرده و نیروهای جنوب و شمال را نیز با رضایت نیروها بازخرید می‌کند که در صورت تامین اعتبار این کار با سرعت بیشتری ادامه خواهد یافت، البته سازمان شیلات املاک خوبی دارد که با فروش آنها می‌تواند این اعتبار را تامین کند اما رکود املاک آنرا با مشکل مواجه کرده است.
فارس: اگر این اعتبارات تامین شد سازمان شیلات کجا می‌رود؟
تقوی: همانطوری که کارگروه هم تصویب کرده سازمان شیلات باید در بخش جنوب و شمال کشور مستقر باشد و ستاد مرکزی تهران هم چابک شود که امسال 60 نفر در ستاد مرکزی در تهران تعدیل شده است.
*دلایل انتقاد رحیمی از شیلات
فارس: آقای رحیمی (معاون اول رئیس جمهور) چرا از شیلات انتقاد می‌کند؟
تقوی: ایشان یک سری ظرفیت‌ها را می‌بیند و بخشی را هم که تحقق پیدا نکرده است آنها را هم می‌بیند.
فارس: آیا انتقادات آقای رحیمی به شما وارد نیست؟
تقوی: به هر حال این انتقاداتی که می‌شود ما هم همسو با این انتقادات پیگیری می‌کنیم که مشکلات رفع شود.
فارس: آیا مدتی که شما در این مسولیت بودید برای رفع این مشکلات کافی نبود؟
تقوی: من 8 ماه است در این مسولیت هستم اما راههای رفع این مشکلات را برنامه‌ریزی کرده‌ام.
فارس: دغدغه های اصلی شما در بخش شیلات چیست؟
استفاده دو منظوره از آب که قرار است با همکاری معاونت آب و خاک و بخش ترویج از 450 هزار حلقه آبی که در کشور وجود دارد استفاده بهینه شود و آب آنها قبل از رسیدن به مزرعه از یک استخری عبور داده شده و در آن ماهی پرورش داده شود. اگر در هر کدام از این استخرها تنها یک تن ماهی پرورش داده شود 450 هزار تن به ظرفیت تولید افزوده خواهد شد.
و دیگر اینکه برخی برخی سازمانها و نهادها مخالفت‌های بی‌مورد می‌کنند مثلا ظرفیت‌های بسیار خوبی پشت سدها برای پرورش ماهی است که وزارت نیرو اجازه نمی‌دهد و نیز مدت 5 ماه است معرفی یک گونه جدید ماهی بنام "کیلاپه " در استان یزد را پیگیری می‌کنیم و سازمان محیط زیست مخالفت می‌کند.
