بیماری های واگیر دامی به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تهدید کننده تنوع زیستی شناخته می شوند. در بین بیماری های واگیر دامی در حیات وحش، بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR) از اهمیت زیادی برخوردار بوده و در طی سال های اخیرصدمات زیادی به حیات وحش و تنوع زیستی کشور وارد کرده است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از سازمان حفاظت محیط زیست، «دکتر مجید خرازیان مقدم» مدیر کل دفتر حیات وحش وآبزیان آبهای داخلی با بیان اینکه بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR) یک بیماری ویروسی با واگیری شدید است گفت: این بیماری انتشاری سریع دارد و قابل انتقال از بز و گوسفند اهلی به کل و بز و قوچ و میش وحشی است ولی قابل سرایت به انسان نیست و در اوایل دهه هفتاد هجری شمسی از طریق دام اهلی غیر مجاز وارد کشور شد.
به گفته خرازیان مقدم، این بیماری در آفریقا و آسیا بخصوص در کشورهای عراق ،پاکستان، بنگلادش، هند و افغانستان شایع است.
وی ادامه داد: طی بررسیها و تحقیقاتی که با همکاری موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی صورت گرفته نشان داد که ویروس عامل بیماری در حیات وحش با ویروس عامل بیماری در کشور چین قرابت ژنتیکی دارد که نشان دهنده ورود عامل بیماری PPR طی سالهای اخیر از مرزهای شرقی بواسطه ورود دام اهلی غیر مجاز است.
خرازیان مقدم با اشاره به سابقه شیوع بیماری مذکور درحیات وحش و افزایش جابجایی دام های اهلی بخصوص دام های کوچ رو در هنگام تغییر فصول افزود: در نتیجه افزایش احتمال شیوع و بروز بیماری های واگیر دامی نظیر طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR ) و تب برفکی در حیات وحش، اقدامات لازم پیشگیرانه بر اساس دستورالعمل های ابلاغی به ادارات کل حفاظت محیط زیست از جمله افزایش پایش مناطق و تشدید مراقبت و بررسی وضعیت حیات وحش بویژه علفخواران وحشی در مناطق تحت حفاظت، پیگیری واکسیناسیون دام های اهلی که از داخل و یا حاشیه مناطق تردد می کنند از طریق اداره کل دامپزشکی استان و ضد عفونی آبشخورها و جداسازی آبشخورهای مورد استفاده حیات وحش از دام اهلی بطور مستمر انجام و هرگونه مورد مشکوک به بیماری PPR نیز در حیات وحش به دامپزشکی استان اطلاع داده می شود.
وی ادامه داد: متاسفانه جابجایی دام اهلی بدون مجوز دامپزشکی، قاچاق دام اهلی و تردد دام های غیر واکسینه در حیات وحش که احتمال آلوده بودن آنها به بیماری هایی نظیر تب برفکی و طاعون نشخوارکنندگان کوچک و سایر بیماری های واگیر دامی وجود دارد، از دلایل مهم شیوع و گسترش بیماری های واگیر دامی در حیات وحش است.
خرازیان مقدم اظهار داشت: طی مکاتبات با سازمان دامپزشکی درخواست شده تا واکسیناسیون دام های اهلی بخصوص در مجاور مناطق تحت حفاظت و بطور کلی در مناطقی که بیشترین جمعیت علفخواران وحشی را دارند، در اولویت برنامه های واکسیناسیون سازمان دامپزشکی قرار گیرند که خوشبختانه تا کنون صورت گرفته است و مسلما برای کاهش موارد شیوع بیماری و تلفات ناشی از PPR در حیات وحش ضروری است برنامه واکسیناسیون دام اهلی و اجرای ضوابط و مقررات قرنطینه دامی بدون وقفه ادامه یابند.
وی خاطر نشان کرد: شیوع این بیماری در حیات وحش در صورت واکسیناسیون مستمر و فراگیر دام های اهلی، ساماندهی حضور دام اهلی در مراتع ،رعایت اصول قرنطینه ای و بهداشتی در زمان جابجایی دام اهلی، جلوگیری از قاچاق و جابجایی دام های اهلی بدون مجوز بهداشتی دامپزشکی بهخصوص دام بیمار و غیر واکسینه همچنین بیماریابی دام اهلی قبل از ورود به مراتع صورت گیرد قابل پیشگیری است.
خرازیان مقدم در خصوص اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان گفت: هرساله صدها هزار پرندة مهاجر آبزی در فصول پاییز و زمستان جهت زمستان گذرانی به كشورمان مهاجرت می کنند که می توانند حامل ویروسهای جدید آنفلوانزا باشند لذا با توجه به سابقه شیوع بیماری مذکور در حیات وحش ،اقدامات لازم پیشگیرانه بر اساس مصوبات کارگروه ستادی و دستورالعمل مربوطه تحت عنوان افزایش پایش وضعیت پرندگان مهاجر ،تشدید بازدیدها و حفاظت فیزیكی از زیستگاه های تالابی و مراكز مهم تجمع پرندگان آبزی در زمان مهاجرت پرندگان مهاجر به کشور، جمع آوری و امحاء بهداشتی لاشه پرندگان مشکوک به بیماری و اطلاع رسانی به موقع توسط ادارات کل حفاظت محیط زیست استان ها با همکاری دامپزشکی استان صورت می گیرد.
وی ادامه داد: در صورت ضرورت موضوع و در خواست سازمان دامپزشکی نیز نسبت به ممنوعیت صید و شکار پرندگان تاکنون اقدام شده و در صورت لزوم مجدد انجام می گیرد.
لازم به توضیح است که بعضی از سویه های ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در کشور بومی شده اند لذا رعایت اصول بهداشتی و ایمنی زیستی (Biosecurity) در مرغداری ها و سایر اقدامات بهداشتی و قرنطینه ای در کشور در زمان جابجایی طیور اهلی، از مهمترین اقداماتی است كه برای پیشگیری از گسترش بیماری آنفلوانزا در بین واحدهای تولید و پرورش طیور باید انجام گیرد.