عقیم‌سازی و کشتن سگ‌ها، مغلطه‌ها و واقعیات - دکتر محمدرضا سالاری

عقیم‌سازی و کشتن سگ‌ها، مغلطه‌ها و واقعیات

دکتر محمدرضا سالاری

مقدمه:

با توجه به بحث های جنجالی كه درباره اتلاف سگها مجدد بر سر زبانها افتاده، بر آن شدم تا به عنوان فردی متخصص در این زمینه، بصورت مختصر راجع به سگ كشی مطالبی را ارایه نمایم. به امید آنكه گوش مسوولان و افرادی كه به نوعی در مسند تصمیم گیری هستند شنوا باشد.

 البته تمایل داشتم در همین مقاله نحوه فجیع معدوم سازی طیور صنعتی در هنگام مبارزه با آنفلوآنزا را هم مورد نقد و بررسی قرار دهم و در یک قالب کلی چگونگی اتلاف بحث نمایم، اما خود این مقوله نیازمند تشریح فراوانی است که در آینده نزدیک به آن می پردازم.

همچنین از افراد فرشته صفتی  كه حامی حیوانات هستند خواهش میكنم كه با مرور كردن چند باره این مقاله بتوانند در مواجهه با مسوولان مطالب مفید را عنوان نمایند و اسیر مغالطه ها نگردند.

از مسوولان و ارگانهایی كه به نوعی با این مساله درگیر هستند می خواهم كه این مطالب را به دقت مطالعه نمایند و با دید باز و احترام به نظر متخصصان و شرع و حساسیت های به حق موجود تصمیم گیری كنند.

در این نوشتار سعی دارم بیشتر بر مواردی كه از سوی متولیان امور و یا افراد حامی حیوانات بیان می شود تمركز كنم و در آخر استنباط و نتیجه گیری نمایم.

معمولا موارد زیر به كرات بیان می گردد كه به تفصیل در مورد هركدام بحث می گردد:

1- تعداد سگها زیاد شده است

 2- سگها نباید در شهر تردد نمایند

 3- گزارشات گزش زیاد است

 4- اكثر سگها به هاری مبتلا هستند

 5- مردم از سگها می ترسند

 6- عقیم سازی و آزادسازی بهترین روش است

 7- عقیم سازی و اسكان سگها بهترین روش است

 8- لزوم ایجاد پناهگاه های حیوانات

 9- اتلاف سگهای بی نژاد بهترین گام است و سگهای نژاد دار را نخواهیم كشت

 10- مرگ آرام یا مرگ انسانی یا مرگ یوتانایز هیچ منعی ندارد

 11- هزینه ها برای عقیم سازی بالاست

 12- هزینه های واكسیناسیون و انگل زدایی بالاست

 13- در مباحث اتلاف سگها بحث بهداشتی ارجح است

14- فلان كودك یا فلان نفر توسط سگها دریده شدند و حساسیت اجتماعی بالاست و باید كاری كرد...

تمامی این موارد مطرح شده یا مشابه این موارد بر لبان حامیان حیوانات مهر سكوت خواهد زد بخصوص وقتی مطرح شود آیا اگر سگی به بچه شما حمله كردآیا باز هم مواضع قبلی خود را حفظ خواهید كرد؟

در كمال احترام تمام موارد مطرح شده و پیش فرض های آن غلط هستند كه در اینجا به تك تك موارد جواب خواهم داد:

1- تعداد سگها زیاد شده است:

خب طبق كدام آمار این فرض مطرح می شود یا بر فرض محال در صورت شمارش تعداد سگها طبق چه استانداردی زیاد شده است؟

در برابر هر چند آدم باید یك سگ وجود داشته باشد كه حالا این نسبت بر هم خورده است؟

اگر ملاك تعداد سگها، وجود گله های سگ در حاشیه شهر یا داخل شهر یا روستاست باز هم با چه استدلالی این مورد مطرح می شود؟

معیار ازدیاد جمعیت گونه ای از جانوران گذشته از بحث علمی آمار، به دیدن منطقه ای هم ارتباط دارد. یعنی جمعیت بقدری زیاد باشد که صفت زیاد را افراد غیر متخصص بتوانند به آن اطلاق نمایند. مثل حمله ملخها در چند سال پیش به تعدادی از شهرستانها و مزارع. تعداد ملخ ها بقدری زیاد بودند که هنگام پرواز آسمان سیاه می شد. واقع نگری می تواند ما را از بسیاری مشکلات نجات دهد.

2- سگ ها نباید در شهر تردد نمایند

در كجا دیده یا شنیده شد در شهرها و روستاها نباید حیوانات آزاد حضور داشته باشند؟ بر طبق كدام قانون یا اصول شهری یا زیست محیطی؟ آیا باید همه پرنده ها ی آزاد مثل كبوتر و گنجشك را از بین برد؟ چون در شهر زندگی می كنند؟

این که سگها ممکن است به لحاظ مسایل بهداشتی برای شهروندان خطراتی را به همراه آورند و باید از تردد آنها جلوگیری نمایند امکان پذیر نیست.

3- گزارشات گزش زیاد شده است

باز هم بر چه اساس این گفته مطرح می شود؟ چرا كار علمی صورت نگرفته حرف اشتباه به خورد ملت داده می شود؟ آیا خردسالان بیشتر گزیده می شوند؟ یا بزرگسالان؟ علت گزش چه بوده است؟

بدون آمار و اطلاعات و کار علمی به هیچ نتیجه مثبتی نخواهیم رسید. بصورت منطقی معمولا بچه ها و آن هم پسربچه ها بیشتر دچار گاز گرفتگی می شوند، آن هم بخاطر شیطنت و کمی فرهنگ مؤانست با حیوانات.

بارها دیده و شنیده اید همین خردسالان و کودکان به هنگام تعطیلی از مدرسه و حین مراچعه به خانه چه بلاهایی بر سر حیوانات و بخصوص سگها أورده اند، یا با برداشتن توله ها خشم مادر این توله ها را برانگیخته اند و ...

سطح تحصیلات و نوع زندگی هم د آمار نقش خواهد داشت؛ بطور مثال در شمال ایران که انواع حیوانات زیاد است و مردم به وجود آنها عادت دارند اذیت آزار حیوانات و به تبع آن گزارش گزش کمتر خواهد بود تا در مرکز ایران یا تهران .

شاغل بودن یا نبودن هم مولفه دیگریست که باید به ان توجه نمود.

 اینکه گزارشات گزش زیاد است باید آنالیز گردد که اولا نسبت به چه موقعی زیادتر شده است و علت آن چیست؟ آیا صرف گاز گرفتن مجوزی برای قتل عام حیوانات است؟ طیف گسترده ای از افرادی که به دچار گزش شده اند حیوانات را آزرده اند و متعاقبا دچار گزش شدند.

این سخن به معنای نادیده گرفتن بیماری نیست، اما بدان معنا هست که چرایی یک واقعه بررسی گردد.

4- اكثر سگها به هاری مبتلا هستند

در اینكه ممكن است تعدادی از سگها مبتلا به هاری باشند تردیدی نیست اما اگر همه سگها به هاری مبتلا بودند كه بعد از مدتی با توجه به دوره كمون بیماری و تلفات بالای بیماری باید همه سگها یا اكثر سگها تلف می شدند! پس چه نیازی به کنترل زاد و ولد؟ هاری در سگها و پستانداران كشنده است و در صورت ابتلا سگها از بین خواهند رفت.

پس فرض اول مغلطه است اما فرض دوم که ممکن تعدادی سگ و نه کل سگها هار باشند منطقی و درست است. حال با توجه به احتمال هاری در تعدادی سگ، باید كل سگها را از بین برد؟

چون برخی پرندگان وحشی نیوكاسل دارند یا حامل ویروس هستند باید كل آنها را کشت؟ پرندگان شهری را باید از بین برد، چون خسارات عظیم به صنعت مرغداری وارد می كنند؟ در اینجا نفی به بحث بهداشتی ماجرا وارد نیست؛ باید از انتقال بیماری هاری به انسان جلوگیری شود چون سلامت انسان مقدم است، اما آیا همه سگها را باید تلف كرد؟

این یك بحث است و بحث دیگر این است كه انسان تا چه اندازه باید در اكوسیستم و چرخه های غذایی دخالت كند؟

با از بین بردن یك گونه جانوری خطرات بسیاری ما را تهدید خواهد كرد.

متاسفانه ما حتی حاضر نیستیم یک تحقیق ساده انجام دهیم و ببینیم در کشورهای دیگر چه اقداماتی برای چنین مواردی انجام می دهند.

5- مردم از سگها می ترسند

این هم عذر بدتر از گناه است. آیا به واسطه ترس و وحشت باید یك گونه جانوری توسط انسان تلف گردد؟ آنهم جانوری كه بالذات موذی نیست؟

خیلی از خانم ها از مارمولك می ترسند؛ آیا باید مارمولكها را از بین برد؟ مارمولك ها از حشرات استفاده می كنند و بسیار كمك حال ما انسانها هستند. آیا به واسطه اینكه به زعم خیلی ها قیافه زشتی دارد، باید این موجود مفید را از بین برد؟

اتفاقاً مثال مارمولك و داستان هایی كه برای آن ساخته شده، بهترین مثال است، چرا که وقتی تعدادی از افراد از گونه جانوری خاصی خوششان نمی آید، داستانسرایی و منطق گرایی می كنند تا كشتن آن حیوان را موجه جلوه دهند. كشندگان مارمولك به صراحت اعتراف نمی كنند كه از مارمولك بدشان می آید، بلكه می گویند دم مارمولك سمی است و اگر در برنج بیفتد سم مهلكی دارد و انسان را از بین می برد! اکثرا این داستان یا مشابه آن را شنیده اید و با این توجیه به ظاهر علمی و بهداشتی مارمولكها را قتل عام می كنند. اگر اینها می دانستند كه اگر تعداد همین مارمولك ها زیاد بود، جمعیت سوسک ها، پشه ها و مگس ها كه عامل انتقال بیماری هستند به شدت كاهش پیدا می كرد و به تبع آن نیاز به سم كاهش پیدا می كرد و...، به نگهداری مارمولكها علاقه مند می شدند.

6- عقیم سازی و آزادسازی عقیم سازی و اسكان اتلاف سگهای بی نژاد و ... كدام روش بهتر است؟

تا آمار دقیقی نداشته باشیم هیچ كدام از موارد بالا ارزش علمی ندارد و فقط آب در هاون كوفتن است.

اولین گام آمار گرفتن میدانی از تعداد سگها و بررسی افزایش زاد و ولد آنهاست. تازه بعد از این مدت باید استانداردی تهیه كرد كه تعداد آنها بر چه اساسی رو به افزایش یا رو به كاهش است و بعد از آن استراتژی كنترل جمعیت تهیه كرد.

اگر قرار است هیچ سگ ولگردی در حاشیه شهر ها نباشد، باید اقدام هماهنگ در همه شهر ها و روستاها در سطح كشور صورت پذیرد كه با توجه به گستردگی كشور و عدم توانایی مسوولان در انجام چنین كارهایی عملاً امكان پذیر نیست.

هنچنین عقیم سازی در صورت لزوم باید به گونه ای باشد كه در زمان مشخص حدود 70 تا 80 درصد جمعیت سگها را در بر بگیرد تا این كار معنادار شود، وگرنه با داشتن جمعیت بالا و عقیم سازی در حد 5 تا 10 درصد كاری عبث و بیهوده است. عقیم سازی هم زمانی معنا دارد كه جمعیت حیوانی مورد بحث را بدانیم و گرنه عقیم سازی بی هدف همانطور که گفته شد اتلاف پول و سرمایه است.

7- لزوم ایجاد پناهگاه ها برای حیوانات

بسیاری بر این باورند كه ایجاد پناه گاه و كمك ها به شدت احساس می شود اما واقعیت این است كه این تصور زمانی شكل گرفت كه شهرداری ها با وحشیانه ترین شكل ممكن اقدام به کشتن حیوانات زبان بسته می كردند و افراد خیر و رقیق القلب ساخت پناه گاهها را برای نجات جان حیوانات ضروری دانستند.

اما پناه گاه ها به معنای واقعی مكانی است كه حیوانی آسیب دیده مورد تیمار قرار گرفته و سپس به محیط خود باز گردد، ولیكن اكثر پناه گاه های كنونی همگی به قتلگاه سگهای ولگرد بدل شدند. این نقد به برخی پناهگاهها وارد است؛ سگها را اسیر می كنند؛ آنها را عقیم می سازند و عقیم سازی باعث كاهش خوی درندگی و شكار می شود و بعد آنها را غذا دهی و دستی می كنند؛ در ادامه راه با مشكلات مالی مواجه می شوند و نمی توانند غذا دهی كنند؛ خوی شكار آنها را هم سركوب كردند اگر رهایشان كنند برای كسب غذا به انسان ها نزدیك می شوند، چون دیگر دستی شدند؛ تعدادشان هم زیاد است؛ به واسطه عقیم سازی و كم تحركی اكثر سگها اضافه وزن پیدا كردند و چالاكی خود را از دست دادند؛ از سوی دیگر نزدیكی آنها به انسانها باعث افزایش تنش بین سگها و جامعه شهری می شوند؛ خوردن مواد مسموم استقرار در جاده ها باعث افزایش تصادفات می شود و در نهایت سگی كه می توانست در محیط طبیعی چند سال بیشتر عمر كند، با شكل  رقت انگیزی از بین می رود.

8- اتلاف سگ های بی نژاد و نگهداری سگ های نژاد دار

قبل از آنكه به بحث اتلاف وارد شویم، مختصری راجع به نژاد صحبت كنیم. در این مورد باید گفت در ایران كدام مرجع برای سگ های نژاد دار رفرنس تهیه كرده است كه بر اساس آن سگ به اصطلاح نژاد دار و احیاناً بی نژاد تشخیص داده شود؟ آیا منظور از نژاد دار بودن بحث اصلاح نژاد است؟ خب، این اصلاح نژاد برای چه منظوری است؟ سگ های ایرانی و اصطلاحا همین سگ های بی صاحب در طبیعت كه به سگ ولگرد معروف شدند، بهترین نژاد سگ در ایران می باشند، چون توقعات غذایی آنها پایین است و با همان غذای اندك بهترین راندمان را دارند و در مقایسه با سگهای باهوشی چون ژرمن، چیزی از آنها كم ندارند كه گاهاً با هوشتر از آنها هم هستند.

علاوه بر آن چه مرجعی باید اصالت سگها را تشخیص دهد؟ ما دامپزشكان؟ خیر، اصالت شناسی و نژاد شناسی خود تخصصی دیگر است كه فردی كه می خواهد وارد این حوزه شود، باید آشنایی كامل با سگ داشته باشد و ملزم به تحصیل در این زمینه است. خب، در این زمینه ما چند متخصص نژاد شناس داریم؟

9- اتلاف

و اما در بحث اتلاف سگها مطالب زیادی را می بایست عنوان كنم. نخست بحث شرعی قضیه اتلاف است؛ تمامی فقیهان شیعه سگ را نجس می دانند، اما طبق استفتائات صورت گرفته از مراجع و فقهای شیعه با متن واضح زیر:

بسمه تعالی، محضر مبارك عالم گرانقدر سلام علیكم، اخیرا افرادی تحت تاثیر موارد معدود گزارش بیماری حیوانات شهری اقدام به تحریك ارگان هایی نظیر شهرداری نموده اند كه باید برای مقابله با بیماری یا جلوگیری از خطر حیوانات شهری (نظیر سگ و گربه) آنها را معدوم نمود. آیا كشتن یك گونه حیوان شهری با هدف «امحا» آن هم به چنین بهانه ای را مجاز می دانید؟ آیا حذف فیزیكی با تله سم گلوله و كلا اتلاف را روا می دارید؟

مراجع تقلید شامل آیت الله حسین مظاهری، آیت الله علوی گرگانی، آیت الله بیات زنجانی، آیت الله نوری همدانی، آیت الله موسوی اردبیلی، آیت الله روحانی، آیت الله مكارم شیرازی، آیت الله صانعی و آیت الله حسینی شیرازی در پاسخ به سوال آقای امیری شریفی در مهر ماه 1388 در سایت تابناك متفق القول گفته اند:

«چنین كاری جایز نیست. تلف نمودن حیوان غیر موذی جایز نیست. كشتن گربه حرام است. كشتن آنها به هر نحو جایز نیست.»

البته برخی از مراجع، داستانهایی را هم در مذمت كشتن حیوانات در پاسخشان ذكر كرده اند كه با جستجوی اینترنتی می توان آنها را مطالعه نمود.

احكام دیگر شرع:

- دادن غذا و آب به همه حیوانات از جمله انواع سگ مستحب و صدقه محسوب می گردد (تهذیب الاحكام)

- كشتن هر حیوانی كه گوشتش خوردنی باشد یا نه به شرط آنكه موذی نباشد، جایز نیست (وسایل الشیعه)

- كشتن سگ در صورتی كه هار بودن آن مسجل باشد جایز است، لكن صرف صدمه زدن به آن حرمت شرعی دارد.

- كشتن سگی كه بیماری ندارد حرام بلكه در صورت داشتن صاحب مستوجب ضمان و پرداخت خسارت به مالك آن است (تهذیب الاحكام ج 9 139 باب الصید)

- اگر مقداری آب برای رفع تشنگی یكی از حیوان سگ و گوسفند وجود داشته باشد كه هر دو در آستانه مرگ هستند، آب را باید به سگ داد و گوسفند را ذبح كرد، بدان جهت كه پایان دادن به حیات گوسفند با ذبح شرعی امری قانونی است ولی مردن سگ از تشنگی خلاف قانون است، لذا آب به سگ داده می شود تا بدون علت هلاك نشود (مسالك از شهید دوم)

بنابراین کسانی که خود را متشرع می دانند، با توجه به احکام بالا حجت شرعی بر آنها تمام گشت و دیگر برای اتلاف بی دلیل نباید برنامه ریزی نمایند.

حال به بحث اتلاف می پردازیم:

در برخی موارد دامپزشكان این اجازه را دارند كه با یوتانایز كردن حیوان، مرگ بدون درد را در حیوانات انجام دهند. اینكه با تفنگ ساچمه زنی (گلوله زنی) یا تزریق سم یا تزریق موادی كه باعث ایست قلبی حیوانات می گردد، در هیچ قاموس انسانی پسندیده نیست.

اگر قرار بر اتلاف سگ یا گربه یا هر حیوان دیگر باشد، باید اولاً دامپزشك این قضیه را تایید كند و بعد با روش های علمی حیوانی را كه می خواهند بكشند، بدون درد راحت كنند.

باز در بحث شرعی حجت بر متشرعین تمام است حتی ذبح گوسفند كه عمل حلال و مباح است باید با كارد تیز صورت پذیرد تا حیوان كمترین درد را متحمل شود (تهذیب الاحكام). حتی بریدن سر حیوان در مقابل چشمان حیوان دیگر بسیار مذمت شده است.

هیچ دستورالعملی در مورد اینكه سگ‌ها را در خیابان ببینند و بكشند، نداریم. یك دستورالعمل در قانون داریم؛ آن هم اینكه سگ‌های ولگرد را باید با سلاح بیهوش‌كننده بیهوش كنند، سپس آنها را به مراكز درمانی مخصوص منتقل كنند، توسط دامپزشك بررسی و معاینه شوند، آنهایی كه بیماری ندارند را باید قلاده ببندند و به اشخاص متقاضی تحویل بدهند، آنهایی را هم كه بیمارند بصورت یوتانایز یعنی مرگ بی درد از بین ببرند.

قوانین مربوط به حیوانات

در مورد قوانین مربوط به حیوانات باید متذکر گردم که کمیسیون لوایح طی چند جلسه با دعوت از سازمان‌های مردم‌نهاد، دستگاه‌های مرتبط و حقوقدانان، پیش‌نویس لایحه را نهایی کرد اما به دلیل آنکه لایحه بار قضایی داشت و هر لایحه‌ای با بار قضایی که در آن مجازات‌هایی نیز تعیین شده بود باید هماهنگ با نظر و تصمیم قوه قضائیه باشد، لایحه از ریاست جمهوری به قوه قضائیه ارسال شد.

با بررسی‌های صورت گرفته، اعلام شد که برنامه‌ها و چارچوب کاری قوه قضائیه در دوره کنونی با ارسال لایحه‌ای به مجلس که در آن مجازاتی جدا از قانون مجازات عمومی تعیین شده باشد، همسو نیست ولی قوه قضائیه از هر پیشنهادی در چارچوب و قالب قانون مجازات اسلامی استقبال می‌کند.

محتوای زیست محیطی لایحه حمایت از حیوانات در اختیار قوه قضائیه قرار گرفته است و مجازات‌ها نیز پیشنهاد شده تا در قالب الحاق مواد یا تبصره‌هایی به قانون مجازات اسلامی که قوه قضائیه در حال تنظیم و تدوین آن است، این مواد نیز قرار گیرد. در نتیجه حیوان آزاری ذیل قانون مجازات اسلامی قرار گرفته است.

قوه قضائیه پیشنهادها و مجازات‌ها را پذیرفته ولی مقرر شده که این موارد نه به صورت قانونی مجزا بلکه در قالب قانون مجازات اسلامی مطرح شود، بنابراین آنچه از طریق کمیسیون لوایح دولت به قوه قضائیه ارسال شد در قالب اصلاحیه قانون مجازات اسلامی و الحاق ۵ تبصره به ماده ۶۷۹ قانون مجازات اسلامی است.

در ماده ۶۷۹ قانون مجازات اسلامی، مجازات هرکسی که حیواناتی را که شکار آن‌ها ممنوع شده یا حیوانات حلال گوشت یا حیوانات متعلق به دیگری را تلف کند، تعیین شده است. در تبصره‌های این ماده آمده است که هر کس بدون عمد و بدون ضرورت سایر حیوانات (منظور حیواناتی همچون سگ و گربه یا حیواناتی به جز حیوانات وحشی است که قانون و تکلیف مجازات آن ها مشخص است) را بکشد یا مسموم یا تلف کند یا ناقص کند، به جزای نقدی تا ۱۰ میلیون ریال و خدمات رایگان به حیوانات تا شش ماه محکوم می‌شود.

در تبصره بعدی این ماده تاکید شده است که تنها مرگ با شفقت به منظور کنترل بیماری و پیشگیری از رنج حیوانات با رعایت قوانین و مقررات و با نظر سازمان دامپزشکی کشور از مصادیق این تبصره جدا است؛ این بدان معناست که مرگ با شفقت حیوان هم نیازمند مجوز سازمان دامپزشکی است.

حتی اگر کسی بخواهد مرگ با شفقت به طور نمونه برای پیشگیری از شیوع بیماری برای حیوان ایجاد کند، باید مقررات را رعایت و مجوز سازمان دامپزشکی را برای مورد به مورد حیوانات اخذ کند و تنها در این صورت از شمول این قانون مستثنی است.

به‌طور کلی قانون مجازات اسلامی هیچ وقت مستثنی ندارد و اگر بخواهد مستثنی کند باید مورد را بگوید.

در ذیل همین ماده آمده است، هرگونه آزار نسبت به حیوانات موضوع این ماده و قانون و تبصره های آن از قبیل شکنجه، ضرب و شتم، مثله کردن، زندانی کردن، جنگ انداختن، بهره کشی که منجر به تحمیل درد و رنج برای حیوان باشد جرم است و مجازات آن نیز در حد مجازات کشتن است.

همچنین تاکید شده است که عدم رعایت قوانین و مقررات مربوط به نگهداری (یعنی هیچ گونه آزار و شکنجه‌ای برای حیوان نباشد ولی از آن در قفس نامناسب نگهداری شود)، تکثیر و پرورش مصنوعی، نقل و انتقال حیوانات این ماده قانونی و نیز رها کردن حیوانات صاحب دار در محدوده‌های شهرها نیز در صورتی که باعث آزار حیوان شود مشمول همین مجازات خواهد بود.

هر کس که حیوانات را در باغ وحش‌ها و خارج از باغ وحش‌ها همچنین سیرک‌ها در شرایط نامناسب نگهداری کند یا نقل و انتقال حیوانات را به نحو نامناسب انجام دهد، با کسی که حیوان را به شکنجه کرده، برابر این ماده قانونی از یک مجازات برخوردار خواهد شد.

همچنین انتشار فیلم های حیوان آزاری با هدف تشویش اذهان عمومی جرم است و دارای مجازات است.

تمامی این موارد در قالب متمم قانون مجازات اسلامی که در حال حاضر در دست تهیه است، به مجلس شورای اسلامی ارائه می شود.

11 و 12- هزینه های عقیم سازی بالاست/ هزینه های واكسیناسیون و انگل زدایی بالاست.

بسیاری از مسوولان با استناد به صحبتهای بالا، صرفه و صلاح را در اتلاف می دانند.

اگر در بحث آمار به شكل علمی مسجل گشت كه جمعیت حیوانی بالاست و برای كنترل جمعیت زاد و ولد را كنترل كرد، باید هزینه آن را پرداخت و اینگونه معاذیر توجیهی ندارد.

البته واكسیناسیون و انگل زدایی به شرط آنكه بتوان در مدت زمان مشخصی صورت پذیرد هیچ مشكلی ندارد، اما كارهای مقطعی فقط اتلاف وقت و پول است چرا كه واكسیناسون و انگل تراپی زمانی معنا پیدا خواهد كرد كه در یك مقطع زمانی خاص و در مورد همه یك گونه حیوان حاص صورت پذیرد و گرنه انگل تراپی یك حیوان مادامی كه حیوان دیگر انگل دارد، اصولاً بی معناست.

13- در مباحث اتلاف سگها بحث بهداشتی ارحج است

در بحث شرعی هم آمده اگر حیوانی مشكل خاصی داشته باشد، اتلاف آن جایز است. همانطور كه در اوایل مقاله آمد، در بحث بهداشتی چنانچه خطر بیماری مسجل باشد، می توانند با حفظ شرایطی نسبت به اتلاف اقدام نمایند.

اگر صرفاً برای پیشگیری بخواهند سگها را از بین ببرند، هم خلاف شرع عمل می كنند، هم خلاف موازین بهداشتی و هم خلاف موازین محیط زیستی.

همانطور كه ذكر شد بیماری های مشترك در همه حیوانات مشاهده می گردد و فقط محدود به سگ ها نمی شود. آیا آنفلوانزا كشنده نیست؟ پس چرا كل اردك ها و غازهای مهاجر را از بین نمی برند تا خطر آنفلوانزا از بین برود؟ همه اینها در نهایت به تعادل می رسد و جمعیت حیوانی خود بخود كنترل می گردد. تمامی این مصیبتها اتفاقاً به خاطر دخالت انسانی و دستكاری در جمعیت حیوانی است كه باعث بروز مشكلات می گردد.

14- فلان كودك یا فلان نفر توسط سگ ها دریده شدند و حساسیت اجتماعی بالاست و باید كاری كرد...

باز هم به این نكته تاكید می گردد كه همیشه تقابل بین انسان و حیوان وجود داشته است؛ در مانیل هند كه جمعیت میمون ها بسیار زیاد است، گاهاً حوادث تلخی به وقوع پیوسته و بعنوان مثال میمون ها كودكی را كشته اند؛ آیا رویكرد محلی ها از بین بردن كل میمون ها بود؟ شاید فردی بگوید اگر برای فرزند خودت هم همین مساله پیش می آمد همین تفكر و احساسی را داشتی؟ مسلماً خیر، بسیار ناراحت و خشمگین هم می شدم، اما بحث فردی مطرح نیست، بلكه بحث یك گونه جانوری و روش های كنترل و همزیستی با آنها مطرح است.

اگر گربه ای كسی را چنگ بزند یا گاز بگیرد، آنقدر حساسیت ایجاد نمی كند كه سگی این كار را انجام دهد. علت فرهنگ نادرست و حیوان آزاری است كه در بین ما ایرانیان بسیار زیاد شده است. خیلی ها به واسطه اینكه شرع سگ را نجس می داند خود را توجیه می كنند كه با سگ هر رفتاری را انجام دهند، در حالیكه متشرعان می توانند بدون آنكه به حیوان نجس آسیب برسانند به او كمك هم بنمایند و حیوان دوستی را سرلوحه زندگی خود قرار دهند. در اینكه باید اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از حمله سگها صورت پذیرد شكی نیست، اما بحث این است كه این اقدامات صورت پذیرد، اما اتلاف راه كار نیست.

باید به كودكان یاد داد كه از جلوی سگ ها فرار نكنند، به آنها سنگ پرت نكنند، توله سگها را اذیت و آزار ندهند و ... این اقدامات باید صورت پذیرد، نه پاك كردن صورت مساله.

در نهایت و با توجه به مطالبی كه گفته شد باید بدانیم كه:

یکم - جمعیت سگ ها زیاد نیست.

دوم - عقیم سازی و رهاسازی و اتلاف با شیوه های کنونی فقط اتلاف وقت و سرمایه است.

سوم- گونه های جانوری در طبیعت بطور طبیعی و با مصائبی كه دارند، تقریباً رشد جمعیتی ثابتی دارند (البته تقریباً)؛ گرما سرما بی غذایی و ... باعث می شود  كه تعداد بسیار زیادی از آنها تلف گردند.

چهارم- در موارد حاد می توان حیوانات مبتلا به بیماری های خطرناك را از بین برد.

پنجم- پناهگاه ها باید رویه خود را عوض نمایند و به تیمار حیوانات بپردازند و آنها را دوباره به محلشان برگردانند و از نگهداری سگها و گربه ها به شدت بپرهیزند و آنها را دستی نكنند.

چند توصیه مهم به دوستداران حیوانات:

حیوان دوستان باید برای كمك به حیوانات در گرما و سرما به نكات زیر توجه نمایند:

1- از دستی كردن یا اهلی كردن حیوانات بپرهیزند.

2- غذا دهی باید در ساعاتی صورت گیرد كه توجه افراد دیگر را جلب نكند تا افراد مریض و سودجو محل تجمع سگها را ردیابی نكنند و احیاناً میرشكارها به راحتی نتوانند به كلونی سگها و كشتن راحت آنها دست پیدا كنند.

3- دادن غذاهای پخته ذائقه سگها را به تدریج دگرگون می كند و در دراز مدت باعث تغییر رویکرد آنها از شكار و توجه آنها به غذاهای دیگر می شود.

4- غذا دادن مرتب شبانه باعث تنبل شدن و دستی شدن سگها می گردد.

5- غذا دادن هر 3 روز یكبار توصیه می گردد.

6- تعداد روزهای غذا دهی در سرما و گرمای بسیار شدید كاهش پیدا خواهد كرد.

7- بعد از غذا دادن بلافاصله محل ترك شود تا سگها به وجود انسانها و بوی آنها عادت نكنند.

8- حیوان دوستی تا جایی خوب و زیباست كه در كار طبیعت دخالت نشود، بنابراین دنبال مشكلات حیوانات نگردید. طبیعت طوری برنامه ریزی شده كه كار خود را انجام می دهد، به عنوان مثال اگر بچه گربه ای را در محل خود دیدید كه نحیف و ضعیف است، به او رسیدگی كنید اما هرگز دنبال این موارد در جای دیگر نباشید. به این جمله خوب دقت كنید: «بگذارید طبیعت كار خود را انجام دهد».

9- فقط سگها و گربه ها نیازمند توجه نیستند، بلکه سایر حیوانات و پرندگان هم نیاز به کمک و همراهی دارند.

10- از آموزش کودکان غافل نباشید؛ آنها فردا در مسندی قرار خواهند گرفت که باید تصمیم بگیرند. اکثر کودکان در آینده صاحب عنوان علمی خواهند شد ولی آیا انسان هم خواهند بود؟ پزشکان آلمان نازی بسیار دانشمند بودند اما شیطان صفت؛ آنها با انسان های اسیر کارهایی را انجام می دادند که حتی در اینجا هم شرم دارم بگویم. به کودکان بیاموزید که تحصیلات شعور نمی آورد.

دکتر محمدرضا سالاری

مهرماه 1397