تعداد دانشکده های دامپزشکی ایران و جهان
دکتر پویا علی محمدزاده
متاسفانه در کشور ما در بخش آموزش دامپزشکی کیفیت فدای کمیت شده است. با نگاهی به تعداد دانشکده های دامپزشکی در جهان، جمعیت و وسعت آن کشورها و مقایسه آن با ایران کاملاً واضح و مشخص است که چه فاجعه ای در حال رخ دادن است و اگر تدابیر خاص و به موقع اتخاذ نشود، با ادامه این روند شاهد از بین رفتن سرمایه های مادی و معنوی مردم و کشور عزیزمان خواهیم بود.
تعداد دانشکده های دامپزشکی در ایران 25، استرالیا 7، آمریکا 30، هلند 1، فرانسه 4، آلمان 5، کانادا 5، چین 30 می باشد که اگر به جمعیت، وسعت کشور، میزان تولید در بخش دامی و مقدار نیاز مردم آن کشور به پروتئین حیوانی بنگریم، متوجه خواهیم شد که این کشورها با چشم انداز به آینده و با برنامه صحیح و اصولی درحال مدیریت این مسائل نسبت به وضعیت اقتصادی و تغییرات اجتماعی هستند، در حالی که در کشور ما ملاک فقط افزایش تعداد دانشجو و صدور مدرک است.
متاسفانه یکی دیگر از عیب های سیستم آموزشی ما این است که بیشتر کارمند تربیت می کند تا کارآفرین! و افراد باسواد و با مدرک دانشگاهی گاهاً برای کسانی کار می کنند که حتی سواد آکادمیک ندارند و غالبا دیده می شود که حتی به دلیل تعدد دامپزشک برخی به دامپزشک به عنوان کالا نگاه می کنند و به دنبال کسانی هستند که با کمترین قیمت و تعرفه با آنها قرارداد ببندند. متاسفانه اخلاق حرفه ای نیز به واسطه این میزان بالای فارغ التحصیل رعایت نمی شود و عده ای فقط به دنبال پیدا کردن کار هستند، نه حفظ شأن و جایگاه رشته و خودشان.
بحث دیگر نیز عدم رعایت تعرفه ها از سوی برخی از همکاران است که یکی از دلایل آن بالا بودن تعداد دامپزشک است که حتی فضای رقابتی نیز به همین دلیل از بین رفته است.
کشورهای دیگر با برنامه ریزی اصولی و بلند مدت در حال درآمدزایی هستند، آنوقت در کشور ما عدم برنامه ریزی صحیح فقط سرمایه های مردم و کشور را نشانه گرفته است. بعضی از دانشگاهها با افزایش پذیرش دانشجو در رشته دامپزشکی فقط به فکر درآمدزایی و رفع مشکلات مالی شان از طریق بودجه دانشکده های دامپزشکی هستند.
برای مثال، کشور هلند که از نظر وسعت برابر با دو استان مازندران و گیلان است، در سال 2017 میزان صادرات محصولات کشاورزی ان 7 درصد افزایش داشته و به 92 میلیارد یورو افزایش یافته و باعث گردیده کشور هلند بعد از آمریکا بزرگترین صادر کننده محصولات کشاورزی در جهان باشد. طبق گزارش مقایسه آماری وضعیت کشاورزی هلند با استان های گیلان و مازندران که در تاریخ 5/10/95 منتشر گردید، میزان تولید گوشت قرمز در استان های گیلان و مازندران به ترتیب 25.04 و 44.64 هزار تن و کشور هلند 688 هزار تن است. تولید شیر گاو در استان های گیلان و مازندران به ترتیب 172 و 456 هزار تن و در کشور هلند 11641 هزار تن است. تولید گوشت مرغ در استان های گیلان و مازندران به ترتیب 80.77 و 154.8 هزار تن و در کشور هلند 1747 هزار تن است. این کشور در زمینه تحقق و توسعه فناوریهای کشاورزی در جهان رتبه نخست را دارد و به وسیله دانش و فناوری خود میتواند ماشین آلات پردازش و برداشت مناسبی تولید نماید، در حالی که ما فقط به دنبال تولید مدرک هستیم!
در کشور هند با جمعیت 1354051854 و وسعت 3287590 کیلومتر مربع، 42 دانشکده دامپزشکی در حال فعالیت است. در مقاله ای با عنوان Improvement of veterinary services delivery in India که در دسامبر 2015 منتشر گردید، پیشنهاد گردیده که جهت جبران کمبود تعداد پذیرش دانشجو به 100 نفر در هر 42 دانشکده افزایش یابد، در حالی که در بعضی دانشکده های دامپزشکی ایران شنیده شده که 200 تا 300 نفر پذیرش داشته اند. همچنین در این مقاله اشاره شده که در سطح جهانی بیشتر از نیمی از 180 کشور عضو OIE کمتر از 135 دامپزشک شاغل، چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی، به ازای هر یک میلیون نفر ساکن آن کشور وجود دارد.
آیا کسانی که وضع موجود را ایجاد کرده اند پاسخگوی آیندگان خواهند بود؟
در جدول ذیل نیز به تعداد دانشکده دامپزشکی کشورهای مختلف اشاره شده است (تعداد دانشکده های دامپزشکی در این جدول بر اساس سایت http://www.worldvet.org/education.php ، ویکی پدیا و لیست AVMA می باشد.
در حقیقت در کشورهای پیشرفته عمده فعالیت دامپزشکان در بخش حیوانات خانگی و بعد اسب می باشد، برای مثال در استرالیا با آن جمعیت دامی بالا جدود ۶۰ تا ۷۰ درصد فعالیت دامپزشکان در بخشهای مذکور در بالا است، اگر آمار جمعیت سگ و گربه و اسب رو داشتیم مطمئنم که در مقایسه با کشورهای پیشرفته بسیار پایین تر است و در حقیقت معیار جمعیت سگ گربه و اسب معیار بهتری نسبت به جمعیت انسان ها در کشورهای مختلف است و در این صورت نیاز ایران به دانشکده های دامپزشکی بسیار بسیار پایین تر خواهد بود