کارشناس مسئول اداره بهداشت و مدیریت بیماری های زنبور عسل دامپزشکی استان خراسان رضوی در گفتگوی این هفته روابط عمومی اداره کل دامپزشکی استان، فعالیت های این بخش را در حوزه زنبور عسل و کرم ابریشم تشریح نمود.
به گزارش حکیم مهر به نقل از روابط عمومیاداره کل دامپزشکی استان خراسان رضوی، «دکتر محمدرضا شریعتی» در پاسخ به سئوالات روابط عمومی دامپزشکی استان اینگونه اظهار داشت:
آقای دکتر، عناوین مهم ترین دستاوردهای آن اداره را سال های اخیر ذکر نمایید.
ارائه خدمات به زنبورداران و نوغانداران محترم در قالب برگزاری کلاس های آموزشی
ارائه خدمات به زنبورداران و نوغانداران در قالب بازدید های دوره ای و آموزش چهره به چهره در راستای کنترل و پیشگیری از بیماری های زنبورعسل و کرم ابریشم
پایش بیماری های زنبورعسل به صورت مستمر و ثبت در سامانه GIS
کنترل پیشگیری بیماری پبرین در مراکز پرورش کرم ابریشم استان
کمک به تدوین دستورالعمل مبارزه بیولوژیک با کنه واروا در زنبورعسل
کمک به تدوین دستورالعمل کنترل بیماری پبرین در کرم ابریشم
آقای دکتر لطفا محورهای عملیاتی آن اداره را طی اجرای برنامه ششم توسعه عنوان نمایید.
در راستای تامین و حفظ سلامت جمعیت زنبورعسل و کرم ابریشم استان و تدوین و اجرای دستورالعمل های که تامین کننده شرایط زیستی سالم (بیوسکیوریتی) با در نظر گرفتن جغرافیای استان و اطمینان از سلامت زنبورعسل و کرم ابریشم از اولین گام های عملیاتی محسوب می‌شود و شرح وظایف این واحد به صورت مشروح بشرح ذیل می باشد :
1 .اجرای سياستها و برنامه هاي راهبردي مبارزه با هريك از بيماريهاي زنبورعسل و كرم ابريشم و نظارت و پيگيري اجراي آنها.
2. اجرای سياستها و برنامه هاي راهبردي سيستم مراقبت از هريك از بيماريهاي زنبورعسل و كرم ابريشم و نظارت و پيگيري اجراي آن
3. اجرای سياستها و برنامه هاي بلند مدت، ميان مدت و كوتاه مدت مبارزه با بيماريهاي زنبورعسل و كرم ابريشم و نظارت و پيگيري براي اجراي آنها
4. مطالعه و بررسي براي شناسايي علل و عوامل دخيل در بروز و انتشار بيماريهاي زنبورعسل و كرم ابريشم و آناليز خطر بيماريها و نظارت و اقدام براي مقابله با آنها
5. بررسي ، ارزيابي و تحليل علمي عملكرد برنامه هاي اجرايي مبارزه با بيماريهاي زنبورعسل و كرم ابريشم شهرستانهای تابعه و ارائه راهكار هاي مناسب براي توسعه و اصلاح فرآيندها .
6. مطالعه ، ارزيابي و تحليل علمي عملكرد سيستم مراقبت بيماريهاي زنبورعسل و كرم‌ابريشم و ارائه راهكارهاي مناسب براي اصلاح فرآيندها و افزايش توان با استفاده از آخرين يافته هاي علمي و فن آوري
7. بررسي و پيش بيني تجهيزات ، لوازم ، امكانات و دارو و مواد بيولوژيك مورد نياز براي اجراي برنامه ها، طرح ها، پروژه هاي بررسي ، مبارزه و مراقبت بيماريهاي زنبور عسل و كرم ابريشم
8. جمع آوري و تنظيم گزارش ميزان بروز و شيوع بيماريهاي واگيردار زنبورعسل و كرم ابريشم جهت ارائه به سازمان دامپزشکی کشور.
9. تنظيم، تدوين و ارائه گزارش بيماريهاي زنبورعسل و كرم ابريشم استان جهت ارائه به سازمان دامپزشکی کشور
10. مشاركت و همكاري با اشخاص حقيقي و حقوقي (به ويژه اتحاديه و تعاوني‌هاي زنبورداران و نوغان داران) در راستاي اصلاح و توسعه بهداشتي سيستم پرورش زنبورعسل و كرم ابريشم
آماری از فعالیت زنبورستان های استان ، میزان تولید عسل و کرم ابریشم ارائه و بفرمایید برنامه‌های کاری شما برای سال جاری چیست ؟
زنبورعسل : در خراسان‌رضوی 221 هزار کندوی عسل داریم و تعداد 2300 نفر در این حرفه مشغول به فعالیت هستند و جزو تولیدکنندگان برتر عسل کشور محسوب می‌شوند و سالانه بیش 1850 تن عسل در استان تولید می‌شود.
در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی در صنعت زنبورداری داشته‌ایم و سهم ویژه‌ای از اقتصاد استان در بخش‌های مختلف کشاورزی به‌ویژه حوزه زنبورداری بوده و خراسان‌رضوی در رتبه دهم کشور در حوزه تولید عسل قرار گرفته است
کرم ابریشم : خراسان رضوی با پرورش بیش از 5200جعبه کرم ابریشم در سال رتبه دوم کشوری و در زمینه کارگاه های ابریشم کشی با بیش از 800کارگاه در بخش بایگ تربت حیدریه رتبه اول کشور را دارا می باشد .
لذا کنترل نظارتی در عملیات بهداشتی زنبورستان ها و ثبت تمامی بازدیدها و نمونه برداری ها در سیستم پایش GIS زنبو رعسل و بروز بودن آمار و عملیات انجام شده برای هر زنبورستان بررسی موارد گزارش شده بیماری و مراجعه به واحد های بیمار و بازرسی و نمونه برداری و ارسال به آزمایشگاه و تفسیر نتایج آن به همراه ثبت در سیستم و همچنین اجرای عملیات بهداشتی و کنترلی مورد نیاز برای آنها در جهت جلوگیری از شیوع بیماری ها در حال اجرا می باشد.
در زمینه مراکز کرم ابریشم نظارت بر انجام عملیات ضدعفونی مراکز پرورش کرم ابریشم توسط بخش خصوصی دامپزشکی فعال در حوزه کرم ابریشم نیز از امور اجرایی این اداره در زمان پرورش کرم ابریشم می باشد .
مهم ترین توصیه های شما به زنبورداران در استان کدام موارد هستند؟
رعایت نکات بهداشتی، رعایت مسائل قرنطینه‌ای و حریم بین زنبورستان ها و نسبت به درمان و ضدعفونی کندوهای آلوده اقدامات لازم را انجام دهند و در صورت بروز بیماری و یا هرگونه تلفات غیرعادی زنبوران عسل به شبکه دامپزشکی در شهرستان های استان مراجعه نمایند .
از تشکل های زنبورداری استان چه توقعی دارید؟
ارتباط بیشتر با شبکه های دامپزشکی شهرستان ها و اداره کل دامپزشکی استان
برنامه ریزی جهت برگزاری جلسات هم اندیشی با ادارات دامپزشکی و اجرای دستورالعمل های سازمان دامپزشکی کشور
در خصوص حمایت از تولید بهداشتی کرم ابریشم چه تدابیری اندیشیده شده است؟
برگزاری کلاس های آموزشی با همکاری اداره توسعه نوغانداری استان و مدیریت جهادکشاورزی شهرستان ها
پیگیری تامین مواد مورد نیاز جهت ضدعفونی اماکن پرورش کرم ابریشم
خلاصه ای از راه های شناسایی عسل طبیعی از عسل تقلبی را شرح دهید؟
1- عسلهای طبیعی معمولا بو و رایحه گلها را دارد در حالی عسلهای تقلبی و شکری معمولا بی بو و عطری خوشایند ندارند البته از اسانس استفاده می کنند ولی عطر واقعی به عسل نمی دهد .
2- اکثر عسلهای طبیعی وقتی خورده می شود گلوی آدم را می زند و تند هستند در حالی عسلهای شکری و تقلبی فقط شیرین هستند و تند نیستند.
3- عسلهای دست ساز و شکری اکثرا زرد رنگ هستن و تنوع رنگ عسل طبیعی را معمولا ندارند. شبیه عسلهای سیاه و رنگهای دیگر هم هست ک حاصل جوشاندن شکر و... هست و مثل قند و نبات اند .
4 - ميزان رطوبت : برخي افراد، ميزان رطوبت عسل را به وسيله برگرداندن شيشه عسل و سرعت بالا و پايين رفتن حباب داخل شيشه، و برخي به وسيله ميزان كش آمدن عسل اندازه گيري مي كنند، ولي بايد توجه داشت كه اين روش ها دقيق و مطمئن نيستند.
5 - مزه كردن : عسل طبيعي، علاوه بر شيريني خاص، داراي مزه و طعم ويژه اي است كه فقط در عسل وجود دارد و عسل هاي مصنوعي فاقد اين نوع مزه مي باشند. لذا افراد مي توانند با مصرف زياد و توجه دقيق به درجه خلوص عسل، حتي نوع عسل را از نظر گياه مورد مصرف زنبور تعيين كنند، زيرا هر گياه مزه خاصي به عسل مي دهد.
بايد توجه داشت كه عسل مصنوعي بيشتر مزه شيريني شكر مي دهد تا مزه خالص عسل.
6 - عطر و بوي طبيعي : اگر درپوش عسل مدتي بسته باشد، هنگام باز كردن درپوش حتماً بو و رايحه قوي و مطبوع عسل طبيعي را مي توانيد استشمام كنيد.
7- سرعت حل شدن در آب : اگر عسل را داخل ليوان محتوي آب بريزيد، چنانچه به صورت عمودي وارد ليوان پر از آب شده و در ته آن جمع شود و به سرعت حل نگردد، عسل مطلوبي است، ولي اگر عسل هنگام ريختن، در آب حل شود، از مطلوبيت و خلوص كمتر و رطوبت بالاتري برخوردار است.
8 -شکرک زدن : شکرک زدن عسل نه تنها دلیل بر بدی و تقلبی بودنش نیست بلکه برعکس معرف آنست که عسل کاملا سالم بوده و به هیچ وجه با شکر مخلوط نشده است و این خلاف تصور غلط و رایج در ایران است که عسل شکرک زده و سفت شده را تقلبی می دانند.
آنچه که در اصطلاح (شکرک زدن) می گویند و به خاطر وجود کلمه شکر در ذهن تقلبی بودن عسل را تداعی می کند، چیزی جز پدیده تبلور ( بلور شدن، کریستالیزاسیون ) نیست.
عده‌اي معتقدند كه وقتي كه عسل متبلور شده و در اصطلاح عاميانه شكرك زد ، تقلبي بوده و عسل سالم و طبيعي هميشه صاف و شفاف باقي مي ماند ، در صورتي كه اين طرز فكر اشتباه مي باشد
- شکرک عسلهای تقلبی زیر زبان سفت می باشد قابل احساس هست مثل دانه های شن هستند،در حالی شکرک عسلهای طبیعی نرم هست و راحت زیر زبان آب می شود .
عسل‌هاي تقلبي
با اين همه عسل طرفداران زيادي دارد. شايد کمتر کسي را بتوان پيدا کرد که از خوردن عسل ابا کند. محبوب بودن عسل متاسفانه بعضي از آدم‌هاي سودجو را به فکر توليد عسل تقلبي انداخته است.
اين افراد گاهي از سيب‌زميني، شيره قند و يا شيره ذرت و... عسل تقلبي درست مي‌کنند البته گاهي اوقات نيز اين شيره‌ها را به زنبور مي‌خورانند و آن گاه عسل غيرطبيعي به دست مي‌آورند که در هر صورت چه عسل تقلبي و چه عسل غيرطبيعي با خصوصيات و خواص عسل خالص و طبيعي به شدت متفاوت است و مصرف آنها به هيچ‌وجه توصيه نمي‌شود.
8– چه توصیه و پیشنهادی به خریداران عسل دارید ؟
تشخیص عسل طبیعی برای افراد معمولی نمی تواند دقیق باشد و لذا توصیه می کنیم از فروشگاه ها یا افراد ، زنبورداران و سایتهای معتبر دارای کدهای بهداشتی و علامت استاندارد خرید نموده و حتما برگه ی آزمایش را از آن ها درخواست نمایند، زیرا بهترین و مطمئن ترین روش تشخیص عسل طبیعی همین می باشد.
9 – سایر مواردی که لازم است در مصاحبه ذکر شود را اعلام فرمائید؟
ضمن تشکر از روابط عمومی محترم اداره کل به جهت انعکاس فعالیت ها در حوزه زنبورعسل و کرم ابریشم امید است با مشارکت اتحادیه و شرکت های تعاونی مربوطه در برگزاری کلاس آموزشی برای اعضاء و همکاری وتعامل بیشتر از قبل با دامپزشکی استان به منظور اجرای بهینه دستورالعمل های بهداشتی شاهد پویایی بیشتری در این بخش باشیم .
با سپاس از وقتی که در اختیار ما قرار دادید.
