دکتر کامران ملک‌پور: این بار نوبت ارسال گوشت گرم و ارزان پاکستانی به تهران است چون واردات گوشت از سایر کشورها همچون برزیل زمان‌بر است و نمی‌تواند به زودی نتیجه دهد...
بدون رعایت اصول بهداشتی
گاو های پیر و لاغر پاکستانی در راه تهران هستند!
موضوع همان داستان تکراری گران شدن قیمت گوشت قرمز در ابتدای ماه رمضان و تجویز نسخه‌های یک شبه برای آن است.
این بار نوبت ارسال گوشت گرم و ارزان پاکستانی به تهران است چون واردات گوشت از سایر کشورها همچون برزیل زمان‌بر است و نمی‌تواند به زودی نتیجه دهد.
درروز‌های گذشته قیمت گوشت به‌رغم وعده‌های قبلی باز هم گران شد تا نشان داده شود که مسئولان تنظیم بازار با وجود تجربه چهار ساله هنوز در برنامه‌ریزی و مدیریت بازار مصرف ماه رمضان مشکل دارند. برای کاهش قیمت قرار است لاشه گرم ارسالی از سیستان که از گاوهای پیر و رنجور پاکستانی به دست می‌آید بازار مصرف پایتخت را تحت‌تأثیر قرار دهد. لاشه‌هایی که قرار بود زودتر از اینها برسند اما به‌دلیل توفان در سیستان و تعطیلی سه کشتارگاه این استان از فردا در تهران توزیع می‌شوند. مرد شماره یک اصناف ایران وعده داده که اینگونه قیمت‌ها را پایین می‌آورد. فراهانی البته از منشأ این لاشه‌های گرم سخنی به میان نیاورده و تنها حمل از جنوب شرقی کشور را تأیید کرده است. تصمیم به واردات گسترده گاوهای ارزان و البته لاغر ورنجور پاکستانی به دلیل مخاطرات بهداشتی و دامپزشکی با اما و اگر‌هایی همراه شده. ظرفیت اندک سه کشتارگاه صنعتی سیستان و محدودیت‌های قرنطینه‌ای دام در آن منطقه نمی‌تواند جوابگوی میزان واردات دام وکشتاری باشد که بتواند تأثیری در کاهش قیمت‌های پایتخت ایفا کند.
تصمیم یک‌شبه در مورد تسهیل ورود دام زنده پاکستانی یا لاشه کشتار شده آن موجب بر هم ریختن برنامه چند ساله مبارزه با بیماری‌های مشترک انسان و دام در کشور است که تنها با هدف کاهش کوتاه‌مدت قیمت گوشت در روزهای آینده اجرایی شده است.
شاید آن زمانی که کارشناسان دامپزشکی پس از مطالعه و بررسی فراوان برای مبارزه با قاچاق دام‌های آلوده آیین نامه نوشتند و خروج دام زنده از سیستان و بلوچستان را ممنوع کردند تصور نمی‌شد که این موضوع روزی بتواند حتی درتغییر پایه قیمت گوشت قرمز پایتخت تأثیر بگذارد و یک‌شبه به کناری گذاشته شود.
حالا این بخش‌نامه که برای کنترل بیماری‌های دامی و با ساعت‌ها کار کارشناسی تدوین شده بود در عمل لغو شده است. مسئولان وزارت جهاد کشاورزی در ذیل برخی نامه‌ها حتی دستور خروج گاو زنده از این استان را صادر می‌کنند تا شاید اینگونه قیمت‌ها در بازار پر مصرف رمضان تغییر کند. اقدامی که می‌تواند برنامه‌ریزی‌های چند ساله مبارزه با بیماری‌های مشترک انسان و دام را تحت تأثیر قرار دهد. با این وجود هنوز قیمت گوشت قرمز در تهران پس از یک دوره گرانی ثابت مانده است.
اکنون برای کنترل قیمت گوشت قرمز به سیستان و بلوچستان خالی از دام امید بسته شده است. استان مذکور که از لحاظ تولید گوشت حتی امکان رفع نیاز ساکنان خود را ندارد قرار است زمینه‌ساز کاهش قیمت این محصول در کشور شود. برنامه تنظیم بازار به کشتار لاشه گاوهای پیر پاکستانی در جنوب شرقی ایران وحمل آن به تهران دوخته شده است. دام‌هایی که حتی تا پیش از این بارها مسئولان نسبت به سلامت آنها اظهار تردید کرده بودند اکنون قرار است به حل مشکل گرانی گوشت کمک کنند.
هرچند در این میان ابتدا خبر کشتار بز‌های نحیف افغان به گوش رسیداما در عمل این گاوهای لاغر و بی‌جان و البته ارزان قیمت پاکستانی هستند که در جلوی ورودی سه کشتارگاه این استان صف کشیده‌اند. . قرار شده این سالن‌ها با ظرفیت روزانه تنها چهارصد رأس گاو نیاز مازاد بیش از ده میلیون نفر تهرانی را تأمین کنند. در حال حاضر کشتار محدود دام‌های وارداتی در این سالن‌های کوچک روزانه به پایتخت سرازیر می‌شود و اظهار امیدواری شده که بتواند قیمت را پایین بیاورد. اقدامی که هنوز نتوانسته به کاهش قیمت منجر شود.
در واقع تمام تمهیدات برای مبارزه با گرانی مداوم گوشت قرمز به همین لاشه‌های کم وزن و فرسوده دوخته شده است. چند روز پیش از آغاز ماه رمضان قائم مقام معاون بهبود تولیدات امور دام که در واقع معاون وزیر جهاد کشاورزی به حساب می‌اید در غیاب اظهار‌نظر مسئولان ارشد این وزارتخانه از مردم خواسته بود تا از گوشت گاو در سبد خانوار استفاده کنند. او اعلام کرده بود که قیمت لاشه گاو در روزهای بعد رو به کاهش می‌نهد. حسین دماوندی‌نژاد و همکارانش دراین باره توضیح بیشتری ندادند اما خواستار تغییر ذائقه مردم شدند تا شاید این گونه افزایش قیمت گوشت قرمز متوقف شود.
با وجود این اعلام نظر‌ها ادامه گرانی این فرآورده دامی در چند روز اخیر موجب شد تا رئیس شورای اصناف لب به سخن بگشاید.
قاسم نوده فراهانی از ارسال کانتینرهای پر از گوشت گرم به مقصد تهران خبر داد. او مبدأ این محموله‌های ارزان قیمت را سیستان و بلوچستان اعلام کرد. در واقع فراهانی با این اطلاع‌رسانی خود موجب شد تا نگاه‌ها به سیستان دوخته شود.
بی برنامگی بلند مدت
گران شدن قیمت محصولات غذایی در مقاطع زمانی خاص در حال تبدیل به عادت است. در چند سال گذشته با وجود وعده‌های مکرر همواره با فرارسیدن ایام سال نو وماه رمضان قیمت مواد غذایی رو به افزایش گذاشته است.
در این بین بیشترین تغییر مربوط به فرآورده‌های دامی بوده است. بر‌اساس آمارهای تولید که معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی اعلام می‌کند نباید مشکلی از بابت تأمین مایحتاج داشت، اما این آمارهای بر روی کاغذ هنوز نتوانسته حتی برای یک‌بار به تثبیت قیمت در این مقاطع منجر شود.
هر زمان که بازار مصرف با چنین مشکلی مواجه شده مسئولان علاوه بر آنکه توصیه‌هایی به مردم کرده‌اند از اقدام‌های انجام شده نیز خبر داده‌اند و پیش‌بینی کرده‌اند که با این راهکار‌ها طی چند روز بازار را به حالت عادی باز می‌گردانند اما واقعیت آن است در اغلب موارد این کاهش نیاز ثانویه در بازار مصرف بوده که موجب تعدیل دوباره قیمت‌ها شده است.
در واقع تصمیم‌های مقطعی تنها می‌توانند زمینه ساز بروز برخی مشکلات دیگر همچون اختلال در برنامه کنترل و مبارزه با بیماری‌های دامی شوند. اوج تقاضا ماه مبارک مربوط به هفته اول آن است و بنا بر این در روزهای آینده به خودی خود بازار گوشت با کاهش عطش اولیه مواجه می‌شود. در این روند قیمت‌ها نیز به‌طور طبیعی سیر نزولی به خود می‌گیرند. بنابر این حتی با عدم گرایش به تصمیم‌های یک شبه همچون تسهیل در واردات، انتقال و کشتار گاوهای لاغر و فرسوده پاکستانی هم گوشت در روزهای آینده ارزان می‌شود.
گاو‌ها در دو راهی قاچاق یا قرنطینه
تا پیش از این همواره بحث واردات گوشت از سیستان و بلوچستان با شائبه قاچاق دام همراه بوده است. قاچاق دام‌های رنجور و نحیف پاکستانی از مرزهای شرقی موضوع تازه‌ای نیست. سال‌هاست که گاوهای پیر از پاکستان به این استان سرازیر می‌شوند. بر همین اساس هم کارشناسان دامپزشکی چند سال قبل خواهان وضع مقرراتی شدند که بر‌اساس آن خروج دام زنده از این استان ممنوع شود.
هر چند این قانون توانست تا حدودی موضوع دام قاچاق را محدود کند اما موجب توقف آن نشد. واردات گاو از پاکستان هرچند می‌تواند قانونی انجام شود اما به دلایلی چندان مورد استقبال نیست. یکی از اصلی‌ترین دلایل گرایش به واردات گاو پاکستانی ارزانی قیمت آن است. بر همین اساس هم دست‌اندرکاران این حرفه گرایش بیشتری به خرید گاوهای لاغرتر دارند.
دام‌هایی که قیمتی ارزانتر و البته مشکلات بیشتری از لحاظ سلامتی دارند و بنا بر این ورود آنها از طریق قاچاق با مشکلات کمتری همراه است. در واقع قاچاق دام از این منطقه سابقه‌ای طولانی دارد هرچند که مسئولان سازمان دامپزشکی از دادن هرگونه آماری درباره آن خودداری می‌کنند.
موید علویان معاون سابق سلامت وزارت بهداشت در دولت نهم بارها به این نکته اشاره کرده بود که قاچاق دام به کشور، عامل انتقال بیماری است. وی تأکید کرده بود قاچاق دام به خصوص از سیستان و بلوچستان از ذلایل اصلی عدم توفیق دولت طی سالیان گذشته برای مبارزه با بیماری‌های مشترک انسان و دام همچون بروسلوز (تب مالت) بوده است.
با این وجود سازمان دامپزشکی کشور هیچ گاه قاچاق گسترده دام به کشور را مورد تأیید قرار نداده است. واردات قانونی دام زنده نیازمند طی مراحل قرنطینه دامی است. بر‌اساس قانون دام باید دست‌کم ده روز در مراکز قرنطینه نگهداری شود.
در این مدت علاوه بر انجام آزمایش باید اقداماتی همچون واکسیناسیون بر روی دام‌های وارداتی انجام شود. پس از طی این مراحل دام در صورت نداشتن مشکلی از لحاظ بهداشت عمومی می‌تواند به کشور وارد شود.
پست‌های قرنطینه دامی در سیستان و بلوچستان از ظرفیت محدودی برخوردار است و بنابر این نمی‌تواند حتی در صورت سالم بودن تمامی دام‌ها بر اساس روند قانونی برای بیش از یکصد لاشه در روز مجوز صادر کند. در مقابل رئیس سازمان دامپزشکی هم سعی کرده تا موضوع شبهه‌بر‌انگیز بودن لاشه‌های دام از مرزهای شرقی را به نوعی بر طرف کند.
مجتبی نوروزی با اعلام اینکه نظارت بر همه اماکن عرضه گوشت قرمز و فرآورده‌های آن از ابتدای ماه مبارک رمضان افزایش یافته، گفت: زمانی که اطمینان‌های لازم در مورد نظارت‌های شرعی و بهداشتی قبل، حین و پس از کشتار کسب شود، مهر تأیید سلامت دامپزشکی بر گوشت زده خواهد شد.
وی هر چند درباره سلامت گوشت‌های منجمد عنوان کرد که هیچ نگرانی از بابت واردات گوشت‌های منجمد وارداتی وجود ندارد و مردم باید با خیال راحت به مصرف این گوشت‌ها بپردازند اما درباره لاشه‌های گرم که در حال حاضر از جنوب شرق کشور به تهران سرازیر شده است توضیحی نداد.
