شیوع توام با خطر و زیانبار ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان چند سالی است که مناطقی از کشور را نظیر استان البرز درگیر خود کرده لیکن بنا به گفته کارشناسان مهم ترین راه پیشگیری و مهار این بیماری، همکاری بین دستگاهی و پایش های مداوم است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، آنطور که کارشناسان دستگاه های اجرایی استان البرز می گویند: این ویروس که از اواخر دهه 80 علائم آن در مرغداری های این استان و مناطق همجوار ظاهر شد، دستگاه های ذیربط را بر آن داشت تا به صورت هماهنگ وارد مبارزه با این ویروس خطرناک شوند.
سرعت عمل در شناسایی نمونه ها، امحای طیور آلوده به ویروس فوق حاد پرندگان و اطلاع رسانی گسترده به مردم و پرورش دهندگان طیور موجب شد تا موج نخست این بیماری هر چند زیانبار اما موثر و نتیجه بخش به پایان برسد.
با اینکه استان البرز از نیمه دوم دهه 80 تاکنون به صورت مقطعی با موج های جدید شیوع ویروس آنفلوانزای فوق حاد پرندگان مواجه بوده لیکن هر بار میزان آمادگی دستگاه ها به مراتب بهتر از گذشته بوده است به طوری امسال هیچ نمونه ای از این ویروس در استان البرز گزارش نشده است.
طبق گزارش ها به تازگی نمونه هایی از شیوع این بیماری در استان مازندران گزارش شده که از مرغداران البرزی خواسته شد ملاحظات لازم در این بخش داشته باشند.
با توجه به خطرات بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان برای سلامتی مردم و زیان های اقتصادی آن ، کارشناسان دستگاه های متولی مبارزه با این بیماری در ایرنا البرز گردهم آمدند و در زمینه ضرورت آمادگی ، راه های پیشگیری و کنترل نظرات خود را بیان کردند.
معاون سلامت دامپزشکی استان البرز در ابتدا به ظرفیت های پرورش طیور در استان اشاره کرد و گفت: در البرز 24 واحد فعال پرورش مرغ گوشتی با ظرفیت 362 هزار و 605 قطعه، هشت واحد پرورش پولت با ظرفیت 777 هزار و 965 قطعه، 69 واحد پرورش مرغ تخم گذار با ظرفیت سه میلیون و 689 هزار و 441 قطعه و یک واحد پرورش مرغ مادر گوشتی با ظرفیت 26 هزار قطعه در حال فعالیت هستند.
«دکتر حسین طرق» افزود: همچنین 2 واحد پرورش مرغ مادر تخم گذار با ظرفیت 101 هزار و 182 قطعه، یک واحد پرورش مرغ اجداد مادر گوشتی با ظرفیت 33 هزار و 634 قطعه، هفت واحد پرورش بوقلمون با ظرفیت 34 هزار و 393 قطعه و یک واحد پرورش شترمرغ با ظرفیت 135 هزار قطعه وجود دارد.
وی با بیان اینکه 70 درصد از این واحدها فعال هستند، اظهار داشت: اکنون بهترین شرایط برای فعالیت مرغداران است زیرا تخم مرغ و مرغ بهترین قیمت را دارد هر چند به صورت 100 درصد همه واحدها نمی توانند فعال باشند.
وی با اشاره به موضوع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان که هر ساله با رسیدن فصل سرما تهدید شیوع این بیماری نیز اوج می گیرد، گفت: هشتم خرداد ماه سال جاری آخرین کانون این بیماری در استان شناسایی و پاکسازی شد لیکن از آن زمان تاکنون هیچ گزارشی از وجود این بیماری در استان نداشته ایم.
طرق افزود: علت شیوع این بیماری مشخص نیست هر چند برخی پرندگان وحشی و مهاجر یا طیور بومی را عامل شیوع می دانند اما هنوز این نمی توان علت دقیقی برای آن متصور شد.
معاون اداره دامپزشکی البرز اظهار داشت: سال گذشته این بیماری از طریق مرغ بومی یکی از استان های شمالی کشور به البرز انتقال یافت.
وی گفت: استان مازندران به دلیل گستره آبی زیادی که دارد سکونتگاه موقت پرندگان مهاجر می باشد، لذا این احتمال وجود دارد که این بیماری از طریق پرندگان مهاجر به پرندگان بومی این استان منتقل شود.
وی بیان داشت: سطح استان البرز اعم از مرغداری های بومی و روستایی و مرغداری های صنعتی به صورت مرتب پایش و رصد می شود و هر جا تلفات طیور اعم از مرغ، کلاغ یا حتی پلیکان گزارش شود، بلافاصله نمونه گیری خواهد شد.
معاون سلامت دامپزشکی البرز با اشاره به اینکه سویه های بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان مرتب در حال تغییر است، افزود: با اینکه در سال جاری از خرداد ماه تاکنون هیچ موردی از این بیماری گزارش نشده ولی بیش از 2 میلیون قطعه طیور استان علیه این بیماری واکسینه شده اند.
وی ادامه داد: اگر سویه های ویروس این بیماری تغییر کند واکسیناسیون انجام شده هیچ کاربردی ندارد و باید واکسیناسیون جدید انجام داد.
طرق با بیان اینکه واکسن مصرفی آنفلوانزای فوق حاد پرندگان وارداتی است،گفت: کشورهای سازنده این واکسن بر اساس آخرین سویه شایع در جهان واکسن مورد نیاز را تهیه می کنند زیرا هر سال ویروس های آنفلوانزای بیشتر کشورها تغییر می کند.
وی یکی از راه های کنترل این بیماری در کشور را همکاری بین بخشی دانست و افزود: کنترل این بیماری و مبارزه با آن در صورت شیوع، نیازمند همکاری بین بخشی بین دستگاه هایی همچون دامپزشکی، جهاد کشاورزی، محیط زیست، مدیریت بحران استانداری و نیروهای مسلح می باشد.
وی همکاری بین بخشی بین جهاد کشاورزی و دامپزشکی استان را بسیار خوب ارزیابی کرد و ادامه داد: حساسیت برای جلوگیری از شیوع این بیماری در حدی بالاست که حتی وزیر کشور نامه ای به استانداران سراسر کشور ابلاغ کرد و از آنان خواسته که در صورت بروز این بیماری کمک حال دامپزشکی در بحث معدوم سازی باشند.
معاون دامپزشکی البرز گفت: طبق نامه وزیر کشور به استانداران ، حتی برای کنترل این بیماری از نیروهای مسلح استفاده شود.
وی بیان داشت: در این حال نیروی انتظامی می تواند نقل و انتقال طیور را در راه های مواصلاتی استان ها کنترل کرده و مانع جابه جایی آنها شود.
طرق با بیان اینکه هماهنگی بین بخشی در کنترل بیماری بسیار تاثیرگذار است، گفت: یکی از علل شیوع سریع این بیماری در بین واحدهای پرورشی تراکم بالای واحدها در برخی از مناطق است که باید ساختار استقرار مرغداری ها هر چه سریع تر اصلاح شده و به مناطقی که قابلیت استقرار با فاصله مکانی مجاز را دارند مستقر شوند.
وی افزود:آنفلوانزای فوق حاد پرندگان یک بیماری مشترک بین انسان و طیور است که سال های گذشته در کشورهای دیگر حتی تلفات انسانی زیادی داشته اما سویه ای که اکنون وجود دارد به راحتی به انسان منتقل نمی شود.
طرق، مشترک بودن این بیماری را دلیل اهمیت توجه به آن دانست و اظهار داشت: شیوع این بیماری در استان مازندران باید به عنوان هشداری برای سایر استان ها به ویژه البرز تلقی شود.
وی گفت: همجواری این استان با البرز ضرورت تشدید اقدامات امنیت زیستی، بهداشتی و قرنطینه ای در واحدهای پرورش مرغ را می طلبد.
معاون دامپزشکی البرز به اقدامات کنترلی این بیماری در استان اشاره کرد و افزود: امسال، 97 نشست مشترک با اتحادیه ها، بهره برداران و دستگاه ها داشتیم و بازدیدهای کنترلی در خصوص انجام واکسیناسیون به موقع نیز 87 مورد انجام شده است.
طرق افزود: همچنین حدود چهار هزار نمونه سواپ و خونگیری از واحدهای پرورش دهنده طیور در سال جاری انجام شده است.
وی اضافه کرد: با توجه به افزایش بقا و انتقال بسیار آسان ویروس در هوای سرد و مرطوب در بین واحدها، تشدید اقدامات امنیت زیستی، بهداشتی و قرنطینه ای بیش از پیش ضروری است.
معاون سلامت دامپزشکی استان البرز گفت: به این منظور به غیر از کنترل نقل و انتقالات و حذف تردد های غیر ضروری در صورت مشاهده هر گونه تلفات غیر عادی پرندگان، کاهش مصرف معنی دار آب و دان طیور صنعتی و کاهش معنی دار تولید در این بخش باید به نزدیکترین اداره دامپزشکی گزارش شود.
وی افزود: پرورش دهندگان طیور بومی از رها کردن و چرای آزاد طیور خودداری و پرندگان خود را محصور کنند.
شیوع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان سال گذشته بیش از 650 میلیارد ریال خسارت به واحدهای پرورش دهنده استان البرز وارد کرد که در این همه گیری 4.2 میلیون قطعه طیور معدوم سازی شد.
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی البرز نیز گفت: این استان در بخش تعداد واحدهای پرورش مرغ تخم گذار دارای یک ظرفیت و مزیت نسبی بوده به طوریکه پنجمین ظرفیت تولیدی کشور و چهارمین تولید کننده محصول تخم مرغ در ایران شناخته شده است.
«مجتبی تقی زاده» افزود: حدود10 درصد تولید تخم مرغ کشور در استان البرز انجام می شود که نشان می دهد با اینکه البرز سه دهم درصد مساحت کشور را دارد، تولید10 درصد تخم مرغ در این مساحت بیانگر مزیت نسبی آن است.
وی اظهار داشت: تراکم واحدهای پرورش دهنده طیور البرز در کنار بحث مزیت می تواند یک عامل تهدید به شمار رود.
تقی زاده ادامه داد: اینکه وقتی که یک عارضه خارجی از جمله بیماری و به صورت خاص آنفلو آنزای فوق حاد پرندگان به یک محدوده وارد می شود می تواند موضوع تامین غذای مردم را تحت تاثیر قرار دهد که البرز از این قاعده مستثنی نیست.
وی گفت: بحث کنترل این بیماری در حوزه تولی گری اداره کل دامپزشکی است اما به سبب اهمیت موضوع بیشتر دستگاه ها از جمله جهاد کشاورزی درگیر مبارزه با بیماری فوق حاد پرندگان می شود.
وی به تاریخچه این بیماری در کشور اشاره کرد و افزود: نخستین بار در سال 1386 اولین مورد سویه بیماری آنفلوانزای فوق حادپرندگان در کشور ثبت شد که سویه ی اولیه آن با سویه ای که درسه سال اخیر منطقه را آلوده کرده مقداری تفاوت دارد.
وی اظهار داشت: آن زمان بحث آنفلوآنزا با سویه « اچ پنج . ان یک » h5n1 بود لیکن چون در فصل گرما رخ داد خیلی سریع مهار شد اما در سال 89 با شروع فصل سرد موج دوم با گستره بیشتری از سال 86 را شاهد بودیم.
معاون جهاد کشاورزی البرز ادامه داد: از سال 94 سویه جدیدی باعنوان «اچ پنج . ان هشت » h5n8 وارد کشور شده که این سویه باعث شد سال گذشته بیش از 650 میلیارد ریال خسارت به واحدهای پرورش طیور استان وارد شود.
دراین مدت بیش از 4.2 میلیون قطعه طیور معدوم سازی شد.
وی گفت: سال قبل از آن هم درگیری بیماری را داشتیم ولی میزان تلفات به دلیل مدیریت خوب پایین بود یعنی با تلفات حدود 600 هزار قطعه طیور مهار شد.
تقی زاده به موضوع مزیت تولید تخم مرغ در البرز و قیمت حاکم در بازار اشاره کرد و افزود: بحث گوشت مرغ و قیمتی که ایجاد شده متاسفانه به واسطه اختلالی است که در بخش واردات نهاده ها طی سه ماه گذشته به وجود آمده است.
وی ادامه داد: این موضوع مقداری برنامه ریزی تولید را دستخوش تغییر کرده و تاحدودی هم تقاضا به لحاظ افزایش قیمت گوشت قرمز به سمت گوشت مرغ هدایت شده و میزان تقاضا توازن بین عرضه و تقاضا را دستخوش تغییر کرده است.
وی گفت: امسال از اردیبهشت ماه یک دستورالعمل اجرایی 10 ماده ای از مجموعه وزارت جهاد کشاورزی به صورت مشترک با سازماندامپزشکی کشور تنظیم شد و به استان ها ابلاغ شده است.
این مسئول افزود: این دستورالعمل به آن دلیل است که واحدهای تولیدی که می خواهند به تولید برگردند می بایستی تحت فرایند ممیزی قرار گیرند و زیرساخت های امنیت زیستی و بهداشتی در واحدهای تولیدی مورد پایش قرار گیرد.
وی اضافه کرد: بر اساس این دستور العمل چنانچه این واحدها نواقصی داشته باشند باید آن را برطرف کنند.
تقی زاده گفت: استان البرز از 26 دی ماه سال گذشته اقدامات ممیزی در بحث آسیب شناسی آغاز کرده است.
وی گفت: خوشبختانه هماهنگ ترین تیم اجرایی را در کشور در حوزه البرز داشتیم که مجموعه جهاد کشاورزی (معاونت دام)، اداره کل دامپزشکی، سازمان نظام مهندسی کشاورزی ، نظام دامپزشکی و تشکل بهره برداران در قالب یک تیم ممیزی واحدهای تولیدی را انجام می دهند.
وی اضافه کرد: از اواخر دی ماه سال گذشته بر اساس کار پایشی که در حوزه استان انجام شد ما به آسیب شناسی بحث ممیزی رسیدیم و آن را در دستور کار قرار دادیم و از ابتدای بهمن ماه سال 96 ما اقدامات ممیزی را انجام دادیم.
وی افزود: قبل از اینکه دستورالعملی در کشور برای این موضوع تدوین شود در حوزه البرز ما بحث های ممیزی را تحت فرایندی کنترل شده اجرایی کردیم.
تقی زاده اظهار داشت: می توان گفت شاید دستورالعمل کشوری که برای این موضوع تدوین شد برگرفته از اقداماتی بود که استان هایی مثل البرز در بحث ممیزی انجام دادند.
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی البرز گفت: در اجرای اقدامات پایشی و مراقبتی 107 مورد ممیزی طی بهمن ماه سال گذشته تا کنون در واحدهای تولیدی استان انجام شده است.
وی ادامه داد: امسال مراقبت ویژه در حوزه دامپزشکی استان با واکسیناسیون طیور علیه بیماری فوق حاد پرندگان همراه شد و البرز از استان های پیشرو در کنترل این بیماری است.
وی تصریح کرد: به همین دلیل سقف امنیت زیستی در واحدهای تولیدی البرز نسبت به گذشته و نسبت به سایر نقاط کشور بهتر شده است.
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی البرز گفت: امسال حدود پنج میلیون دز واکسن وارداتی را برای طیور استان مصرف کرده ایم.
تقی زاده با بیان اینکه بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان یک بیماری جهانی است، افزود:
با توجه به اینکه ایران در مسیر مهاجرت پرندگان قرار دارد، بخشی از این بیماری در کشورما شایع می شود.
وی اظهار داشت: پرندگان مهاجر در مسیر پروازی در هر منطقه فرود می آیند و امکان تماس با پرندگان بومی ایجاد می کنند که می تواند بیماری را انتقال دهند.
تقی زاده گفت: اکنون مجموعه دستگاه های مسئول استان البرز از جمله جهاد کشاورزی و دامپزشکی در حالت آماده باش هستند و اقدامات کنترلی را داریم.
وی یکی از ضرورت های کنترل این بیماری را هماهنگی بین دستگاهی دانست و افزود: در صورتیکه این بیماری در البرز مثبت شد باید تمام دستگاه های مسئول سریع تر کانون بیماری را شناسایی و آن را مهار کنند.
وی گفت: در صورتیکه نهاده ها از استان ها یا کشورهای دیگر تامین شود مشخص نیست که آیا اقدامات پایشی در آن نقطه مبدا انجام شده یا نه و این امر ممکن است خطری برای طیور استان به شمار رود.
تقی زاده اضافه کرد: حتی وقتی تمام اقدامات کنترلی انجام شود بروز بیماری را به صفر نمی رساند و یک هماهنگی بین دستگاهی هم نیاز داریم که چنانچه مواردی در حوزه استان البرز مثبت شد تمام دستگاه های مسئول بر اساس ساز و کار قانونی که در این بخش اعلام شده، هرچه سریع تر کانون بیماری را امحاء کنند.
وی افزود: هماهنگی به موقع و مناسب بین بخشی موجب می شود که بیماری سریع تر و در کانون کوچکتری مهار شود.
رئیس اداره محیط طبیعی حفاظت محیط زیست استان البرز نیز گفت: تاکنون هیچ موردی از آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در حیات وحش استان گزارش نشده است.
«حمزه مشایخی فیروز» افزود: کارشناسان محیط زیست تمام زیستگاه های پرندگان آبزی و کنارآبزی البرز را رصد می کنند.
وی اظهار داشت: دریاچه سد طالقان، دریاچه سد امیر کبیر، تالاب صالحیه و چند آبگیر کوچک محل زیست پرندگان بومی و مهاجر بوده و تحت پایش قرار دارند.
وی اظهار داشت: ماموران محیط زیست، آموزش های لازم را برای چگونگی برخورد با پرندگانی که مبتلا به این بیماری هستند، فرا گرفته اند.
مشایخی فیروز گفت: سازمان حفاظت محیط زیست برای این موضوع دستورالعمل هایی دارد به طوریکه بر اساس دستور العمل دفتر بین المللی تالاب یک روز به عنوان روز سرشماری پرندگان نامگذاری شده است.
وی افزود: در این سرشماری که در البرز از 17 تا 26 دی ماه انجام می شود، محیط بانان و پرنده شناسان تمام زیستگاه های استان را مورد سرشماری قرار می دهند.
وی اظهار داشت: در این پایش و سرشماری احتمال اینکه پرندگان درگیر این بیماری شناسایی شوند، وجود دارد که در نهایت گزارش تهیه می شود.
مشایخی فیروز گفت: به طور معمول این کار توسط همکاران در سطح تالاب ها و محدوده آبی استان انجام می شود که تاکنون هیچ گزارشی از وجود این بیماری در پرندگان وحشی نداشته ایم.
وی افزود: پایش پرندگان مهاجر در دستور کار همیشگی است اما زمانیکه خطر آنفلوانزای فوق حاد بیشتر می شود پایش پرندگان را با شدت بیشتری انجام می دهیم.
