بدخیمترین
ملانوم پوستی از ملانوسیتهای پوست که استحاله بدخیمی پیدا کردهاند منشا میگیرد. ملانوسیتها رنگدانه تیره پوست، مو، چشم و خالهای بدن را تولید میکنند. از این رو تومورهای ملانوما اکثراً قهوهای یا سیاه است. ولی در موارد معدودی نیز سرطانهای ملانوم رنگدانه تولید نکرده و به رنگ پوست صورتی قرمز یا بنفش ظاهر میشوند. این سرطان از بدخیمترین سرطانهای پوست محسوب میشود. شیوع ملانوما در دهههای اخیر رو به افزایش بوده، بهطوری که در دنیای صنعتی به عنوان یک سرطان شایع مطرح است. علت اصلی ملانوم ناشناخته است. اما عوامل متعددی از جمله عوامل ژنتیکی، تابش اشعه ماورای بنفش و تماسهای محیطی در ایجاد این بیماری دخیل است. ملانوم با انتشار سطحی، ملانوم گره ای(ندولر) و ملانوم آکرال از انواع این سرطان محسوب میشود.
علائم و نشانهها
اغلب اولین علامت ملانوما، تغییر در شکل، اندازه و رنگ در خال موجود است. اکثر ملانوماها یک حاشیه سیاه یا آبی متمایل به سیاه دارند. ملانوما همچنین به شکل خالهای جدید سیاه، غیر طبیعی و با ظاهر بدشکل ظاهر میشود. در بیشتر ملانوماهای پیشرفته، کیفیت و قوام خال تغییر میکند برای مثال سفت شده و حجیم میشود و از خالهای معمولی متفاوت به نظر میرسد. اکثر تومورهای پیشرفته خارش، التهاب و خونریزی دارند ولی معمولا ملانوماها درد ندارند.
در ملانوم سطحی لکهای به صورت لکهای مسطح یا کمی بر آمده با حاشیه نامنظم ظاهر میشود. این لکه ممکن است به رنگهای قهوهای، سیاه، قرمز، آبی یا سفید نیز ظاهر شود. ملانوم گرهای معمولا جنبه تهاجمی داشته و زمانی تشخیص داده میشود که سطح آن بر آمده شده است. رنگ این گرهها اکثرا سیاه و بعضی اوقات آبی، خاکستری، سفید، قهوهای، برنزه، قرمز یا همرنگ پوست است. این نوع سرطان معمولاً در تنه، پا، دست افراد مسن و روی سر مردان دیده میشود. این نوع سرطان شدیدترین و تهاجمیترین نوع سرطان ملانوم است.
درمان
ملانوما اگر زود تشخیص داده شود درمان آن صد درصد امکان پذیر است؛ اما چنانچه حالت تهاجمی پیدا کرده و به سایر بافتهای بدن سرایت کند، درمان آن امکان پذیر نخواهد بود. درمان ملانوما بستگی به وسعت بیماری، سن بیمار، سلامت عمومی و سایر عوامل دارد. فرد مبتلا ممکن است تحت درمان جراحی، شیمی درمانی، درمان بیولوژیک، رادیوتراپی یا ترکیبی از این درمانها قرار گیرد. افراد مبتلا به ملانوما اغلب توسط یک تیم متخصص درمان میشوند. تیم درمانی شامل متخصص پوست، جراح، انکولوژیست، رادیوتراپیست و نهایتا جراح پلاستیک است.
مراقب باشید
برخی افراد بیشتر احتمال ابتلا به ملانوما را دارند، اگر هر یک از شرایط زیر را دارید باید بیشتر مراقب خود باشید
- تعداد خالهای معمولی بدنتان زیاد (بیش از 50 عدد) باشد در این حالت خطر بروز ملانوما افزایش مییابد.
- ملانوما در افراد با پوست روشن یا افرادی که دچار آفتاب سوختگی شده یا افراد دارای کک و مک، زیاد دیده میشود.(این افراد اغلب موهای روشن و قرمز و چشمان آبی دارند.) سفید پوستان بیشتر از سیاهپوستان به ملانوما مبتلا میشوند زیرا پوستهای روشن خیلی در برابر آفتاب صدمه میبیند.
- افرادی که تحت درمان ملانوما قرار دارند، خطر بیشتری برای ابتلا به ملانومای ثانویه دارند.
- افرادی که دارای یک یا چند سرطان پوستی هستند نیز در معرض خطر بیشتر ابتلا به ملانوما قرار دارند.
- گاهی اوقات ملانوما فامیلی بوده و داشتن دو یا چند عضو خانواده مبتلا، عامل خطر به حساب میآید. زمانی که ملانوما در یکی از اعضای خانواده بهوجود میآید، همه افراد باید بهطور منظم، توسط پزشک کنترل شوند.
- افرادی که سیستم ایمنی آنان توسط سرطان، داروهای دریافتی بهدنبال پیوند عضو و ابتلا به ویروس ایدز تضعیف شده است،درمعرض خطر بیشتر ابتلا به بیماری قرار دارند.
- افرادی که دچار حداقل یک آفتاب سوختگی در زمان کودکی یا نوجوانی شدهاند، بیشتر در معرض ابتلا به ملانوما هستند.
- رابطه مستقیمی بین ابتلا به ملانوما با طول مدت زمانی که فرد در مقابل اشعه خورشید قرار گرفته، وجود دارد.