حکیم مهر - آلودگی ناشی از نشت فاضلابهای شهری و کشاورزی به بستر رودخانه گرگر که از سازه های آبی شوشتر می گذرد، مرغابی های رها شده در این رودخانه را به کام مرگ برده است.
بزرگترین رودخانه دست‌کند جهان که شاخه‌ای مصنوعی از رودخانه کارون است به دلیل آنچه آلودگی ناشی از نشت انواع فاضلاب نامیده می شود به شدت آلوده و بد بو است. این رودخانه گَرگَر یکی از شاخه‌های رودخانه کارون در جنوب غربی ایران است که در ابتدای شهر شوشتر توسط بند میزان جدا شده و در منطقه بند قیر جنوب شوشتر به شاخه اصلی باز می‌گردد.
یک فعال محیط زیست و میراث فرهنگی در خوزستان با اشاره به اینکه روز سیزده آبانماه امسال دوستدارن میراث فرهنگی با هزینه شخصی خود نزدیک به صد مرغابی را در این رودخانه رها کردند تا جلوه ای از زیبایی گونه های جانوری در رودخانه کنار سازه های آبی تازه به ثبت رسیده شوشتر را به نمایش بگذارند.
مجتبی گهستونی تاکید کرد: آسیابهای آبی شوشتر با این مرغابی ها می توانست جلوه ای تازه داشته باشد ولی به دلیل شدت آلودگی آب رودخانه گرگر مرغابی ها یکی پس از دیگری در حال تلف شدن هستند.
وی با اشاره به اینکه آب تونل های سازه کم شده و در طول دو ماه مرغابی ها از بین رفته اند به بوی بد و آزار دهنده آب رودخانه اشاره کرد و گفت: دامپزشکی علت مرگ مرغابی ها را فاضلاب آلوده و مشکلات ناشی از سموم کشاورزی و فاضلاب های شهری عنوان کرده است.
به نظر می رسید با ثبت سازه های آبی شوشتر در فهرست آثار جهانی باید مراقبتهای لازم از این بنای تاریخی به عمل بیاید اما به گفته کارشناسان، فاضلاب ترکیبی در آب رودخانه های جاری در بستر سازه های تاریخی شوشتر این بنای عظیم معماری را دچار فرسودگی شدید کرده و با مرگ گونه های جانوری می توان به شدت آلودگی و اسیدهای منتشره در آب آلوده پی برد.
اوضاع نابسامان بزرگترین رودخانه دست‌کند جهان اگر چه مدتهاست به بهانه فرسایش سازه های آبی مورد انتقاد علاقمندان به آثار تاریخی کشور بوده اما بخارات منتشر شده از بستر رودخانه های آلوده و آلودگی گونه های جانوری مثل ماهی ها و جانوران کنار آبزی و انواع پرندگان هشدار تازه ای برای متولیان سازه های آبی و مسئولان محیط زیست استان خوزستان باشد.
با این حال زباله‌های رها شده و فاضلاب ترکیبی رودخانه محیط زیست انسانی در جوار سازه های آبی شوشتر را نیز مختل کرده است تا جایی که به گفته شاهدان عینی جایی برای نفس کشیدن در حاشیه این سازه ها وجود ندارد.
گهستونی در این باره گفت: پسابهای وارد شده از مزارع اطراف و همین طور آلودگیهای فاضلاب شهری علت اصلی بوی بد و آلودگی ظاهرا رودخانه است که مهمترین چالش سازه های آبی نیز محسوب می شود. به نظر می رسد آنچه بیش از تلاش برای ثبت جهانی سازه های آبی اهمیت داشت حفظ این سازه و محیط زیست اطراف رودخانه های جاری در آن است.
به عقیده این فعال میراث فرهنگی و محیط زیست رفع معضلات زیست محیطی سازه های آبی شوشتر بیش از ثبت آن اهمیت دارد و یکی از دغدغه های اصلی مردم و فعالان محیط زیست در خوزستان است.
با این حال با توجه به اینکه بیشتر سطح کره زمین از آب پوشیده شده و محیطهای آبی مکان مناسبی برای رشد میکروارگانیسم ها است که با ورود مواد آلی آب را آلوده ساخته و محیط را برای رشد میکروارگانیسم مناسب تر می کند، رودخانه های حاشیه سازه های آبی شوشتر به دلیل آلوده بودن می تواند بدنه سازه های شوشتر را تخریب کند.
در آبهای غنی از مواد آلی باکتریهای هتروتروف دیده می شوند که بعضی از آنها بیماریزا هستند و وجود میکروارگانیسم ها در آب از طرفی باعث انجام چرخه عناصر در آب شده و از طرف دیگر می توانند پدیده های نا مطلوبی در آبهای آشامیدنی و آبهای طبیعی به وجود آورند.
