پرورش هر قطعه شترمرغ حدود دو میلیون و ۷۰۰ هزار تومان هزینه دارد

صنعت پرورش و پرواربندی شترمرغ باوجود توجیه اقتصادی بالا به دلیل نبود برخی زیر‌ساخت‌های وابسته به این صنعت از توسعه و رونق چندانی در استان اردبیل برخوردار نیست.  

به گزارش حکیم مهر به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، اقلیم منحصربه‌فرد و وجود تنوع آب و هوایی در شهر‌های اردبیل در طول سال این استان را نه تنها در زمینه تولید محصولات زراعی و باغی به یکی از قطب‌های مهم تولیدی و کشاورزی در منطقه و کشور تبدیل کرده است بلکه زمینه را برای پرورش انواع دام و طیور و حتی دیگر گونه‌های ماکیان از جمله شترمرغ نیز فراهم ساخته است.

در دهه ۸۰ با ایجاد یک واحد پرورش شترمرغ با ظرفیت ۲۵ قطعه مولد، اولین گام‌ها برای ورود این پرنده و پرورش آن در استان اردبیل شروع شد تا این صنعت نیز سهمی در رشد اقتصادی استان داشته باشد. به تدریج واحد‌های دیگری نیز در برخی شهرستان‌ها ایجاد شد، اما به دلیل سوء مدیریت و بازاریابی مناسب و پایین بودن فرهنگ مصرف گوشت و تخم این پرنده در کنار نبود کارخانه‌های فراوری آلایش و پوست و روده، معدود واحد‌های راه‌اندازی شده نیز به تدریج غیرفعال شد.

ثروتی که دور ریخته می‌شود!

یکی از پرورش‌دهندگان شترمرغ که شاید بتوان گفت تنها پرورش‌دهنده این پرنده در استان اردبیل است و با وجود همه مشکلات و موانع همچنان در این عرصه فعالیت می‌کند درباره مشکلات موجود در این صنعت، نبود صنایع تبدیلی و فراوری شترمرغ را بزرگ‌ترین مشکل فعالان این عرصه عنوان کرد و گفت:‌ کشتارگاه مناسبی در استان برای ذبح شترمرغ وجود ندارد.

بی‌شک اگر کشتارگاهی در استان ایجاد شود پرورش‌دهندگان و علاقه‌مندان این صنعت نیز زیاد می‌شود و موجب رونق تولید و افزایش اشتغال‌زایی به‌ویژه در مناطق روستایی خواهد شد.

«محمد جباری» نبود کارگاه‌های فراوری پوست و چرم را از دیگر مشکلات فعالان این عرصه دانست و افزود: نه تنها در استان که در سایر استان‌ها نیز این مشکل وجود دارد و کشتار این پرنده به صورت سنتی انجام و پوست با ارزش و سایر آلایش آن دور ریخته می‌شود، در حالی که بیشترین سود پرورش شترمرغ در چرم و پوست آن است.

پرورش هر قطعه شترمرغ حدود دو میلیون و ۷۰۰ هزار تومان هزینه دارد که با توجه به بالا بودن قیمت نهاده‌های تولید و نگهداری، آنچنان سودی از فروش گوشت نصیب تولید‌کننده نمی‌شود، اما در صورت وجود صنایع تبدیلی، سودآوری و ارز‌آوری قابل توجهی برای تولیدکننده و نیز کشور خواهد داشت.

تلاش برای احیای صنعت پرورش شترمرغ در استان 

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل با اشاره به این‌که هیچ واحد صنعتی دارای پروانه بهره‌برداری پرورش شترمرغ اکنون در استان فعال نیست گفت: برخی موانع و مشکلات موجود در پرورش این پرنده این واحد‌ها را به تعطیلی کشانده یا صاحبان آنها تغییر کاربری داده‌اند.

«نوبخت اژدری» افزود: استان اردبیل با دارا بودن سه میلیون و ۹۰۰ هزار راس واحد دامی، جزو ۱۰ استان برتر کشور در زمینه دامپروری است. این استان با داشتن ۴۸۲ واحد مرغداری و سایر ماکیان دارای پروانه بهره‌برداری با ظرفیت ۹ میلیون و ۶۵۰ هزار قطعه در هر دوره پرورش و تولید(اعم از مرغ مادر، گوشتی و تخم‌گذار، بوقلمون گوشتی، مرغ بومی، شترمرغ) یکی از استان‌های پیشرو در صنعت دام و طیور به شمار می‌رود.

وی بیان کرد: میزان تولید سالانه گوشت مرغ ۴۲ هزار و ۶۲۵ تن و گوشت قرمز ۲۹ هزار و ۷۴۷ تن و تولید ۲۶۵ هزار و ۵۳۵ هزار تن، تخم‌مرغ خوراکی به میزان ده هزار و ۱۹۳ تن، جوجه یک‌روزه با ظرفیت تولید ۹۳ میلیون و ۹۰۰ هزار قطعه و عسل با تولید پنج هزار و ۸۳۱ تن در سال ۹۷ علاوه بر تامین نیاز داخل استان مازاد تولید خود را به استان‌های همجوار صادر کرده است.  

این مسئول تاکید کرد: پنج واحد پرورش شترمرغ دارای پروانه بهره‌برداری شامل دو واحد پرواربندی شترمرغ به ظرفیت ۳۰۰ قطعه و دو واحد مولد به ظرفیت ۶۷ قطعه و یک واحد پرورش شترمرغ مادر توام به ظرفیت ۲۵ قطعه در استان فعال بودند که به دلیل موانع و مشکلات موجود تغییر کاربری داده یا غیرفعال شده‌اند.

تلاش برای راه‌اندازی 3 واحد پرورش شترمرغ

نوبخت سیاست و اولویت برنامه‌های کاری سازمان را احیای واحد‌های راکد و توسعه این صنعت در استان عنوان کرد و گفت: پیگیری‌های لازم برای راه‌اندازی مجدد و بهره‌مندی آنها از تسهیلات بانکی صورت گرفته است. در این ارتباط 2 واحد در شهرستان مشگین‌شهر در سال‌های گذشته برای اخذ تسهیلات بانکی به مبلغ ۳۰۸۹ میلیون ریال به بانک‌های عامل برای راه‌اندازی واحد معرفی شده‌اند، اما هنوز موفق به دریافت تسهیلات نشده‌اند.

این مسئول توسعه نیافتن و نساختن واحد‌های جدید پرورش شترمرغ، نبود صنایع تبدیلی وابسته به پرورش شترمرغ، نبود بازاریابی مناسب و فراهم نبودن زمینه صادرات و همچنین پایین بودن فرهنگ مصرف گوشت این پرنده و بالا بودن هزینه‌های تولید ثابت و جاری به دلیل متاثر بودن از نوسانات ارزی را از جمله موانع توسعه این صنعت اشتغال‌زا در استان ذکر کرد. وی از تمایل برخی سرمایه‌گذاران برای فعالیت در این صنعت در سال گذشته خبر داد و اظهار کرد: برای یک واحد ۲۰۰ قطعه‌ای پروانه تاسیس و نیز برای یک واحد ۶۰۰ قطعه‌ای موافقت اصولی از سوی نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی صادر شده است.

پرورش شترمرغ، از سر تا پا سودآور

کارشناس مسئول سایر ماکیان معاونت بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان اردبیل هم پرورش شترمرغ را صنعتی سود‌آور عنوان کرد و گفت:‌ این سودآوری در صورتی است که صنایع وابسته به پرورش این پرنده عظیم‌الجثه از قبیل کشتارگاه صنعتی، کارخانه‌های دبّاغی پوست یا سالامبور کردن پوست شترمرغ و فراوری روده و دیگر آلایش این پرنده در منطقه وجود داشته باشد.

«جابر صالحی اقدم» با بیان این‌که سود‌دهی این پرنده از سال دوم به بعد است عنوان کرد: در استان اردبیل امکانات و زیرساخت‌های پرورش این پرنده با ارزش و سودمند فراهم نیست و همین مسأله رغبت و تمایل سرمایه‌گذاران برای ورود به این عرصه را کمرنگ کرده است.

وی افزود: هر شترمرغ مولد با توجه به شرایط آب و هوایی و شرایط تغذیه و نگهداری سالانه در حدود ۱۲۰ تخم می‌گذارد که به طور متوسط ۲۰ عدد از آن نطفه‌دار است و تبدیل به جوجه می‌شود.

این مسئول با اشاره به مقاوم بودن این پرنده نسبت به بیماری‌ها و شرایط سخت آب و هوایی تاکید کرد: پرورش این پرنده برخلاف سایر ماکیان نیازی به تاسیسات مجهز و پیشرفته ندارد و با سرمایه اندک می‌توان برای پرورش آن اقدام کرد و به سوددهی بالایی دست یافت.

از هر شترمرغ با توجه به نوع تغذیه و جثه و شرایط کشتار حدود ۸۰ کیلوگرم گوشت، یک متر و ۵۰ سانتی متر پوست خام، ۳۰ عدد شاه‌پر، حدود 2 کیلوگرم پر معمولی، چهار تا شش کیلوگرم چربی و حدود ۴۰ تا ۱۰۰ عدد تخم و به طور متوسط ۶۰ تخم در یک دوره پرورش که ۱۰ماه طول می‌کشد به دست می‌آید.