هشدار سازمان دامپزشکی درباره خطر شیوع بیماری‌های مهلک در پی کشتار اسب‌های باربر قاچاقچیان‌ (+تصاویر)

حکیم مهر: معاون دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی کشور نسبت به خطر انتشار بیماری‌های مهلک مشترک بین انسان دام از قبیل مشمشه، سیاه‌زخم و کزاز در پی کشتار اسب‌های باربر در مناطق مرزی هشدار داد.

به گزارش حکیم مهر به نقل از تسنیم، «دکتر کریم امیری» در واکنش به تصاویر لاشه ده‌ها اسب باربر که طی یک ماه گذشته با شلیک گلوله کشته و در طبیعت از جمله در حاشیه سد سردشت رها شده‌اند گفت: هرچند که این اسب‌ها خود قربانی قاچاق هستند و کشتارشان به لحاظ اخلاقی و انسانی توجیهی ندارد اما در حال حاضر آنچه لازم است درباره آن به‌صورت جدی هشدار داده شود مخاطرات بهداشتی وحشتناک کشتار این حیوانات و رها کردن لاشه‌های متلاشی شده آنها در طبیعت است؛ متاسفانه برخی از تصاویر حکایت از آن دارد که لاشه‌ها  حتی در نهرها، منابع آب و حتی در حاشیه سد رها شده‌اند که این موضوع می‌تواند فاجعه‌بار باشد.

این مقام مسئول با تاکید بر لزوم جمع‌آوری فوری لاشه‌های رها شده در طبیعت ادامه داد: اگر بر کشتار این حیوانات قربانی قاچاق کالا الزامی وجود دارد لازم است معدوم‌سازی و دفن لاشه‌ها تحت شرایط با رعایت اصول بهداشتی صورت گیرد خصوصاً اینکه اسب‌ها و قاطرهای قربانی قاچاق بر خلاف سایر اسب‌ها و قاطرهای هویت‌دار، تحت نظارت بهداشتی سازمان دامپزشکی نبوده، وضعیت سلامت و بهداشت آنها کاملاً  نامشخص است و بنابراین امکان ابتلای آنها به بیماریهای قابل انتقال به انسان وجود دارد.

وی با بیان اینکه مشمشه یکی از مهلک‌ترین بیماری‌های مشترک میان انسان و تک‌سمی‌هایی چون اسب و قاطر است، گفت: سازمان دامپزشکی سالانه حدود ۳۵ هزار تک سمی (اسب و الاغ و قاطر) را در راستای شناسایی بیماری مشمشه، مورد آزمایش قرار داده و پس از شناسایی، موارد مبتلا را با شرایط بهداشتی معدوم و دفن می‌‌کند؛ نتیجه این اقدام باعث شده که طی سالیان اخیر موردی از ابتلای انسان به مشمشه در کشور نداشته باشیم اما دلیل نمی‌شود که با بی‌احتیاطی منجر به بازگشت بیماری به جامعه انسانی شویم لذا در صورتی که ملاحظات بهداشتی رعایت نشده و دام‌هایی که تحت هیچ نظارت بهداشتی قرار ندارند بی‌ملاحظه کشتار شده و لاشه‌هایشان در مجاورت منابع آب قرار گیرد، زمینه انتشار این بیماری در طبیعت و امکان انتقال آن به انسان به خصوص روستاییان منطقه که از اقشار ضعیف جامعه هستند، فراهم خواهد شد.

معاون دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی سازمان دامپزشکی کشور تصریح کرد: در میان جمعیت "تک‌سمی‌های تحت نظارت سازمان دامپزشکی" سالانه حدود ۲۵ تا ۳۰ مورد دام مبتلا به مشمشه شناسایی می‌شود که ۷۰ درصد موارد شناسایی شده مربوط به استان‌های مرزی غرب کشور هستند؛ پس از هر مورد شناساییِ دام مبتلا به مشمشه، نیروهای ویژه دامپزشکی به محل اعزام و با کمک نیروی انتظامی نسبت به امحاء دام مبتلا و دفن لاشه آنها با رعایت اصول بهداشتی اقدام می‌کنند؛ در صورتی که شرایط مهیا باشد معدوم‌سازی آنها با استفاده از داروی بیهوشی (یوتانایز) انجام می‌شود.

امیری افزود: اینکه بدون رعایت اصول امنیت زیستی، اسب‌ها و قاطرهای باربر این مناطق را که "تحت نظارت دامپزشکی هم قرار ندارند" بی‌محابا با شلیک گلوله کشتار کرده و لاشه‌های آنها را در طبیعت رها کنیم برای وجهه کشور با عظمتی چون جمهوری اسلامی ایران مناسب نیست؛ چنین اقدامی برای ما که داعیه‌دار بهداشت منطقه هستیم، شایسته نیست و با شعار ما که «بهداشت واحد- سلامت واحد» است، مغایرت دارد.

وی در ادامه دو بیماری شاربن (سیاه‌زخم) و سالمونلوز را از دیگر بیماری‌های مشترک خطرناک میان انسان و اسب برشمرد و گفت: استرس و خستگی که اسب‌های قاچاق به آن دچار هستند عامل فعال شدن سالمونلوز در این دام‌هاست. بنابراین احتمال ابتلای اسب‌ها و قاطرهای رنجور باربر به سالمونلوز زیاد بوده و رها شدن لاشه آنها در طبیعت بستری مناسب برای شیوع این بیماری در میان سایر حیوانات و انسان فراهم می‌کند.

امیری در ادامه افزود: تب شالیزار (لپتوسپیروز)، کزاز و استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به دارو موارد دیگری از بیماری‌های میکروبی مشترک میان انسان و اسب را تشکیل می‌دهند که با وجود تلاش های پیگیر سازمان دامپزشکی برای مهار آنها همچنان سالانه شاهد مواردی از ابتلای انسان به این بیماریها بوده ایم که حتی گاهی منجر به فوت انسان مبتلا می‌شوند.

وی هاری و سایر انسفالیت‌های ویروسی (التهاب مغزی) را از موارد بیماری‌های مشترک ویروسی میان انسان و اسب دانست و متذکر شد: تمام بیماری‌هایی که به آنها اشاره کردم، مهم‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌های مشترک میان انسان و اسب هستند اما بیماری‌ها و آلودگی‌هایی که در نتیجه کشتار و رها کردن لاشه‌ حیوانات در محیط منتشر می‌شود بسیار فراتر از موارد نامبرده است بنابراین به‌منظور جلوگیری از به مخاطره افتادن بهداشت عمومی توصیه می‌شود تمام ارگانها و نهادهای ذیربط در تامین بهداشت عمومی برای نگهداری موقت و قرنطینه اسب‌های قربانی قاچاق مکان مناسبی را در نظر گرفته تا این حیوانات پس از انتقال به مراکز مذکور، تحت شرایط مناسب بهداشتی مورد معاینه، آزمایش و واکسیناسیون قرار گیرند؛ آنها که به بیماری‌های لاعلاج دچار هستند به روش بهداشتی و مرگ آرام معدوم و دفن شده و سالم‌ها برای فروش در اختیار متقاضیان قرار گیرند.

سال‌هاست که چارپایانی چون اسب و قاطر قربانی قاچاق کالا در مناطق مرزی شده و پس از آنکه در سرما و گرما برای حمل کالاهای سنگین از مناطق صعب‌العبور، مورد بهره‌کشی قاچاقچیان قرار می‌گیرند سرانجام در مواجهه ماموران مرزبانی ناجا با قاچاقچیان به ضرب گلوله کشته می‌شوند؛ فعالان محیط زیست و نمایندگان مجلس بارها تبعات اجتماعی و بهداشتی این کشتار را برشمرده و با اشاره به اینکه رها شدن این لاشه‌های خون‌آلود در طبیعت علاوه بر تخریب وجهه کشورمان، به آلوده شدن محیط زیست و منابع آب منجر خواهد شد، هشدار داده‌اند.

توقیف و به مزایده گذاشتن اسب‌های قاچاقچیان و کوبران، راهکاری است که اجرای آن می‌تواند سرانجام خوبی برای اسب‌های قربانی قاچاق به شمار رود.