نهم شهریور روز ملی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی/ یوز در انتظار حریم امن

نهم شهریور روز ملی حفاظت از سریع‌ترین گونه جانوری حیات وحش به نام یوزپلنگ آسیایی، فرصتی برای تلاش بیش از پیش به منظور حفظ این گونه نادر ‌در خطر انقراض است با انجام اقداماتی مانند حصارکشی جاده‌های زیستگاه و نصب تابلوهای هشدار تردد یوز با هدف جلوگیری از تصادف‌های جاده‌ای و حذف سگ‌های گله در قلمرو یوزپلنگ، به منظور ایجاد فضای مناسب زاد و ولد این گونه ارزشمند.

به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، یوزپلنگ به عنوان سریع‌ترین گونه جانوری بر روی کره خاکی است که با خط سیاه روی صورت و خال‌های سیاه پررنگ روی پوستش شناخته می شود و اکنون ایران و بخش‌هایی از استان سمنان را خانه امن خود یافته، اما برای حفظ این امنیت و زیستگاه باید بیش از پیش تلاش کرد.

اینک فقط شماری از گونه ارزشمند یوز پلنگ‌ها در ایران و آفریقا زیست می‌کند و  به تازگی چاه شیرین واقع در جنوب شهرستان سمنان نیز به عنوان زیستگاه جدید به مناطق زیستگاهی یوزپلنگ آسیایی در ایران اضافه شد؛ منطقه ای که گزارش‌های غیر رسمی از ۵۰ سال گذشته حاکی از آن بود که یوزپلنگ آسیایی در منطقه شکارممنوع چاه شیرین زندگی می‌کند، اما هیچ تصویری مبنی بر وجود این حیوان در حیات وحش ثبت نشده بود.

بر اساس تحقیقات کارشناسان بهترین زیستگاه یوزپلنگ ایرانی منطقه ۱۰۰ هزار هکتاری پارک ملی توران در شرق استان سمنان است، اما قلمرو زیستی این گونه ارزشمند ۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر فراتر از این پارک ملی گزارش شده و بر همین اساس باید در تمام منطقه توران تمهیدات برای حفظ جان یوزپلنگ اندیشیده شود.

سگ های گله و جاده ۲ عامل اصلی تلفات یوزپلنگ ایرانی در منطقه توران واقع در شرق استان سمنان به شمار می رود  و اکنون سگ های گله بیشتر از تصادف های جاده ای در تلفات یوزپلنگ ایرانی در پارک ملی توران استان سمنان سهم دارند.

بر اساس شواهد و مشاهدات توله یوز پلنگ ها از سگ گله بیشترین آسیب را می بینند ولی آمار کاملی از تعداد تلفات یوزپلنگ به دلیل حمله سگ های گله در دست نیست،  چرا که عوامل تلف شدن یوزپلنگ را می‌توان در سه بخش شکارچی، تصادفات جاده و سگ گله خلاصه کرد و در شرایطی که ۲ عامل تصادف جاده‌ای و شکارچی کنترل شده است، سگ گله عامل تهدید کننده جان این گونه ارزشمند حیات وحش است.

سازمان حفاظت محیط زیست در سال های گذشته پروانه چرای دام دامداران منطقه در محدوده ۱۰۰ هزار هکتاری در پارک توران را به منظور حفظ جان یوزپلنگ های ایرانی، خریداری کرده تا از ورود دام و سگ گله به منطقه حفاظت شده جلوگیری شود. امسال برای اولین بار در محدوده حفاظت شده پارک ملی توران در فصل تعلیف، هیچ دامی وارد نشد و این اقدام برای حفظ جان گونه ارزشمند یوزپلنگ محسوب می شود، اما باید این را هم درنظر داشت که یوزپلنگ یک گونه ارزشمند در خطر انقراض حیات وحش است و بدون شک مانند یک حیوان اهلی یک مسیر ثابت ندارد و همواره در تکاپو است و ایجاد حریم امن برای این جاندار باید با تامین اعتبار در گستره‌ بیشتری انجام شود.

اما به هرحال تصادف هم نقشی مهم در تهدید جان یوزپلنگ دارد و محور میاندشت- عباس آباد در شرق استان سمنان به عنوان محور ارتباطی و مهاجرت حیات وحش بین زیستگاه‌های توران، خوش ییلاق و میاندشت به علت چهاربانده شدن و فراهم شدن امکان افزایش سرعت خودروها، به قتلگاه گونه‌های نادر کشور تبدیل شده و تابلوهایی با هدف اعلام هشدار به رانندگان نصب شده، اما این اقدام بدون اتخاذ تمهیدات قانونی برای کاهش سرعت خودرو در محدوده قلمرو یوزپلنگ کافی نیست.

براساس آمار، هفت قلاده یوزپلنگ در محور میاندشت- عباس آباد در محدوده پارک ملی توران در سال‌های ١٣٨٩ تا ١٣٩٧ در اثر تصادف‌های جاده‌ای تلف شد.

منطقه توران یا خارتوران یکی از سه منطقه حفاظت شده ایران با مساحت یک میلیون و ۴۷۰ هزار هکتار، خاستگاه زیست یوزپلنگ به شمار می‌رود که بخشی از این منطقه حفاظت حدفاصل میاندشت- میامی در محور مواصلاتی قرار گرفته و بزرگترین قربانگاه جاده‌ای یوز ایرانی محسوب می‌شود.