قسمت اول؛ رفاه حيوان - دکتر محسن مشکوة

به بهانه سگ‌کشی‌های اخیر

قسمت اول

رفاه حيوان

دکتر محسن مشکوة

علاقه و توجه روز افزون مردم به نگهداری حيوانات خانگی نظير سگ، گربه، پرندگان و ماهیان زینتی در درجه اول و همستر، سنجاب، موش سفید، مارپيتون، ميمون، لاك پشت، خوكچه هندی، خرگوش، گوانا، جغد، شاهین و... در درجات بعدی، توجه ويژه ای را از باب رعایت حقوق حیوانات و اصول و ضوابط بهداشتی طلب می كند.

اطلاع رسانی درست می تواند خانواده های علاقمند را با روش های درست نگهداری انواع حيوانات درخانه ها و آپارتمان ها، بيشتر آشنا نمايد. بسیاری از فروشندگان این قبیل حیوانات از اطلاعات كافی و درستی از نيازهای فيزيولوژيكی، نحوه زيست و نگهداری اين حيوانات، تغذيه و شرايط بهداشتی مورد انتظار برخوردار نيستند؛ در اینجاست که نقش و وظيفه دامپزشكان در ارایه مشاوره و کمک به خانواده ها برای انتخاب حیوان خانگی مناسب با امکانات آن ها، توصيه های بهداشتی لازم برای نگهداری، تغذيه، زاد و ولد، آشنایی با بيماری های گونه های مختلف حيوانی و همچنين بيماری های مشترك بين حيوان و انسان و ارایه توصیه ها و هشدارهای لازم به خانواده ها، بيشتر می شود.

با عنايت به نقش فرهنگ و مذهب در نگرش و رفتار مردم در نگهداری و رفتار با حيوانات خانگی به ويژه در جوامع مذهبی شرايط خاص خود را دارد. در همه ادیان از جمله دين اسلام به رفتار شفقت آميز با حيوانات و رعايت حقوق آنان، اشاره و توصيه شده است. به گواهی آيات و سخنان پيشوايان دینی، آدميان در برابر بهره برداری از حيوانات به رعايت احترام ذاتی و حق حيات آن ها مكلفند و از سوی پروردگار، حقوقی برعهده دارند و فقه اسلامی يك نوع از حقوق واجب بر انسان را، حقوق حيوانات دانسته است (منبع: مفاتيح الحياة). از جمله حقوق حيوان بر انسان، برآوردن نيازهای اساسی آن ها از جمله آب و غذاست، حيوان براي برآوردن نيازهای خود زبان اظهار ندارد، پس محبوس كردن حيوان و محروم كردن آن از نعمت های الهی مشروع و پسنديده نيست (منبع: مفاتيح الحياة).

 در پرتال سازمان جهانی بهداشت دام (OIE ) سرفصل جداگانه اي تحت عنوان رفاه حيوانات وجود دارد كه با عنايت به ضرورت ها و انتظارات جوامع بشری، امروزه از توجه بيشتری برخوردار شده است. اتحاديه اروپا به بيانيه مشهور به پنج رهایی كه حيوانات بايد از آن بهره مند گردند اشاره دارد:

 - رهایی از گرسنگی

 - رهایی از تشنگی

 - رهایی از ترس و اضطراب

 - رهایی از آسیب، رنج و درد

 - رهایی از بيماری

 در جوامعی مانند ایران برای فرهنگ سازی و دوری از افراط و تفریط رایج در رفتار با حیوانات بايد به دور از تعصب به تدريج با بازگو كردن افراد مورد وثوق جامعه و با پرهيز از ايجاد حساسيت و تنش، نسبت به تغيير نگرش و رفتارهای نادرست گام برداشت.