بر اساس آمارهای ارائه شده توسط دولت، با وجود تولید ۱۴.۵ میلیون تن گندم طی سال زراعی جاری، میزان خرید تضمینی گندم نسبت به سال گذشته با افت بیش از ۲۳ درصدی مواجه بوده است. از جمله دلایل کاهش میزان خرید تضمینی گندم در سال جاری می‌توان به عدم تناسب قیمت گندم با نهاده‌های دامی اشاره کرد؛ این مسئله باعث مصرف بیش از ۳ میلیون تن گندم در جیره غذایی دام و طیور شده است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از مقاومتی نیوز، کمتر از یک هفته به پایان سال زراعی ۹۸-۹۷ و شروع سال زراعی ۹۹-۹۸ باقی مانده است. دولت طبق قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی، موظف به خرید تضمینی محصولات مندرج در این قانون از کشاورزان است؛ قیمت این محصولات باید در ابتدای سال زراعی توسط دولت اعلام شود.
گندم یکی از محصولات مهم در قانون خرید تضمینی است که به دلیل اهمیت آن در سفره غذایی خانوار، هر ساله توسط دولت قیمت گذاری شده و از کشاورزان خریداری می شود. خرید گندم از کشاورزان توسط مباشرین انجام شده و پس از ذخیره سازی جهت تولید آرد به کارخانجات آردسازی فروخته می شود.
طی سال های اخیر به دلیل عدم تغییر قیمت نان، قیمت خرید تضمینی گندم متناسب با هزینه های تولید افزایش پیدا نکرده و این موضوع باعث کاهش میزان خرید تضمینی گندم توسط دولت علیرغم رشد قابل توجه میزان تولید شده است. طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی در سال زراعی جاری بیش از ۱۴.۵ میلیون تن گندم تولید شده است که کشاورزان از این میزان تولید، تنها ۷.۶ میلیون تن آن را به دولت فروختند.
ارتباط مستقیم قیمت گندم با قیمت سایر نهاده ها
بررسی دلایل کاهش میزان خرید تضمینی گندم طی سال جاری نشان دهنده آن است که قیمت خرید تضمینی گندم متناسب با هزینه های تولید افزایش پیدا نکرده و قیمت اعلامی دولت نیز تفاوت چشم گیری با قیمت نهاده های دام و طیور داشته است. همین امر منجر به خارج شدن بسیاری از گندم های تولید شده کشاورزان از چرخه خرید تضمینی و تبدیل به آرد شده است.
ارتباط میان قیمت گندم و نهاده های دامی نظیر ذرت و جو طی سال های گذشته نیز معنی دار بوده و بررسی ها نشان می دهد چنانچه نسبت قیمت گندم و نهاده های دامی مثبت شود، این موضوع باعث افزایش میزان خرید تضمینی گندم و عدم خروج محصولات تولیدی کشاورزان از چرخه خرید تضمینی خواهد شد.
منظور از نسبت قیمت گندم به نهادهای دامی آن است که قیمت این محصولات به چه میزان با یکدیگر تفاوت دارند. به عنوان نمونه در سال هایی که قیمت گندم بیشتر از قیمت جو و ذرت بیشتر باشد این نسبت مثبت شده و در سال هایی مانند سال جاری که قیمت گندم پائین تر از قیمت جو و ذرت دارد، این نسبت منفی می شود. در جدول زیر روند قیمتی گندم، جو و ذرت آمده است.
این در حالی است که بررسی مقایسه ای میان «نسبت قیمت گندم با نهاده های دامی» با «نسبت فروش گندم با میزان تولید گندم» موید این موضوع است که با بالاتر رفتن قیمت نهاده های دامی نسبت به گندم، کشاورزان این محصول را وارد جیره غذایی دام های خود می‌کنند و از فروش و تبدیل آن به آرد می‌کاهند.
بیش از ۳ میلیون تن از گندم تولیدی کشور خوراک دام و طیور شده است
از سویی دیگر بررسی های علمی نشان می دهد گندم نسبت به ذرت از کالری کمتری برخوردار است؛ اما نسبت به ذرت پروتئین بالاتری دارد. به همین دلیل طی سال های اخیر دامداران و مرغداران به منظور تامین پروتئین مورد نیاز دام و طیور خود در بخشی از جیره غذایی گندم را نیز وارد کرده اند.
سهم ورود گندم به جیره غذایی دام و طیور وابستگی بسیار زیادی با قیمت ذرت و جو در بازار دارد؛ به نحوی که اگر قیمت گندم همانند سال جاری پائین تر از قیمت ذرت و جو باشد، حدود ۲۰ درصد جیره غذایی طیور و بیش از ۴۰ درصد جیره غذایی دام می تواند حاوی گندم باشد.
بنابراین با توجه به اعداد محاسبه شده می توان پیش بینی کرد حداکثر ۲۰ درصد از گندم تولیدی کشور به میزان ۳ میلیون تن، طی سال جاری خوراک دام و طیور شده یا در انبارهای کشاورزان نگهداری می شود و وارد چرخه خرید تضمینی گندم نشده است. این در حالی است که آزاد شدن نرخ آرد مخصوص صنف و صنعت نیز احتمالا باعث خروج بخش دیگری از گندم تولید شده کشاورزان شده است.
از آنجایی که سهم گندم مورد نیاز بخش صنف و صنعت هر ساله به صورت میانگین نزدیک ۲.۵ میلیون تن اعلام می شد، بنابراین در سال جاری با توجه به اختلاف ۱۵۰ تومانی قیمت خرید تضمینی گندم با قیمت گندم واحدهای صنف و صنعت می توان پیش بینی کرد بیش از ۳ میلیون تن از گندم های تولید شده توسط این کارخانجات به صورت مستقیم از کشاورزان خریداری شده باشد.
سالهاست این اتفاق تکرارمیشودوتنهاراه علاج آن توزیع جو به قیمت مصوب وبه میزان موردنیازاست تادامدارله خاطرتفاوت قیمت گندم وآردگندم رابه دامهاندهد 
