توسعه صنایع تبدیلی و جانبی در صنعت دامپزشکی، راه حل برون رفت از معضلات اقتصادی در سال رونق تولید
دکتر جواد شایان خواه
دامپزشک
در دنیای امروز علم و تکنولوژی و پیشرفت بشریت در هر زمینه ای مدیون زحمات و تلاش های شبانه روزی گذشتگان و درسی برای پویندگان دانش برای نیل به اهداف عالیه خود می باشد و امید به آینده داشتن است که بعد از ایمان و توکل بر خداوند متعال، جایگاه و مرتبه بعدی را به خود اختصاص داده است که تلاش و تحقیق مستمر را می طلبد و از کمتر و کوچکتر شروع کردن و روز به روز و قدم به قدم به موفقیت نایل شدن هنر است و انتظار اینکه در یک شب به درجه و مرتبه بالاتر رسیدن، جز وهم و خیال چیز بیشتری نمی تواند باشد.
منزلت دامپزشکی در عصر حاضر نباید بر کسی پوشیده باقی بماند و ذهن ها و نظرها را در زمینه ای تلاش و کوشش در این رشته باید آگاهتر نمود، چرا که باتوجه به افزایش رشد جمعیت نیاز به صنعت دامپروری و دامپزشکی روز به روز افزونتر می شود.
در دامداری و دامپروری نوین، اهمیت دام ها تنها در جهت تولید مواد پروتئینی مورد نیاز کشورها نیست، بلکه از بعد اقتصادی و اجتماعی تمامی اجزای دام مورد استفاده قرار گرفته و صنایعی در این جهت رشد و توسعه پیدا کرده است، به نحوی که نژادهای دامی نیز در جهت نیاز به محصولات غیر پروتئینی مورد اصلاح و پرورش قرار می گیرد؛ محصولات فرعی دام که مصارف خوراکی برای انسان ندارد ولی در کاربردهای دیگر دارای ارزش اقتصادی بسیار بالایی است.
اصولا محصولات فرعی دام دامی به دو دسته فرعی ماکول و فرعی غیرماکول تقسیم می شود:
از این حیث صادرات غیرنفتی چیزی نیست که به سادگی از آن گذشت و هرچه بهتر شدن صادرات کشور و حمایت بی دریغ دولت از این موضوع باعث شده است که عده زیادی اقدام به صادرات آلایش های غیرخوراکی دام به خارج از کشور بنمایند. فرآوری محصولات در هر بخش از حوزه های دامی باعث افزایش ماندگاری، رونق تولید، ایجاد ارزش افزوده و افزایش صادرات می گردد.
لزوم جلوگیری از خام فروشی بعد از استحصال از فرآوردهای اصلی از دام ها، طیور و آبزیان، موضوع مهم، فرآوری عناصر جانبی آنها در داخل کشور است که متاسفانه در این زمینه نیز ضعف شدیدی در کشور وجود داشته و اغلب، مواد استحصالی حاصل از دام ها به صورت خام صادر می شود که این امر آسیب های چشمگیری به همراه دارد، چرا که هم از نظر اقتصادی، سودهای چند برابری از دست رفته و هم فرصت اشتغال زایی که جامعه اعم از مسئولین فنی و بهداشتی و کارگران مجموعه های مذکور که در امر ساخت و توسعه مجموعه هابی اینچنینی که نیاز مبرمی به آن هست، از بین می رود.
امعاء و احشا نشخوارکنندگان (هزارلا، شکمبه، شیردان، دنبلان، نرینه، حلقوم (خرخره)، روده گاو و گوسفند، پنجه، پای مرغ، سنگدان مرغ، دل مرغ، پر شترمرغ، پوست شترمرغ، پوست کروکودیل و خون آن و...) ازجمله مواد آلایشی غیرخوراکی دامی می باشد که به خارج از کشور فرستاده می شود که متاسفانه یا خوشبختانه باید گفت که چه بسا مواد آرایشی و دارویی و بهداشتی و... از محصولات صادراتی فوق تهیه می گردد و با قیمتی های گزاف دوباره بسوی کشورمان وارد می شود که طی سال های اخیر محصولات حاصل از دام زنده و طیور به معضلی به نام خام فروشی تبدیل شده است و خبری از راه اندازی صنایع تبدیلی و فرآوری وجود ندارد و تنوع حاصل از این قابلیت ها در در کنار هر واحد دامی می تواند صنایع تبدیلی را ایجاد نمود و این مهم در سایه همکاری نهادهای دولتی با بخش خصوصی میسر است.
امید است کشور در آینده نه چندان دور چرخه صنعت تولیدی در حوزه های دامپزشکی (از جمله تستوسترون های استخراجی از دنبلان های صادراتی) کشورمان به دست توانای دامپزشکان جوان گره گشایی گردد.
از میان مباحث مدنظر می توان به صنعت چرم سازی اشاره کرد که وابستگی صد در صد به چرخه دامپروری و دامپزشکی دارد و چه بسا بسیاری از دامپزشکان با همت مسئولان بتوانند در آینده با قبول مسئولیت فنی و مدیریت تولید کارگاه های فوق، مشغول ارائه خدمات هرچه بهتر گردند تا بتوانیم به نحو احسن محصولات تولیدی با منشاء دامی کشورمان را به خارج از کشور صادر نماییم.
مثال هایی که بیان گردید، طیف بارزی از صنعت دامپروری و دامپزشکی را شامل می گردد. می توان علاوه بر آن به پرورش شترمرغ، کروکودیل، قورباغه، روباه، خرگوش، آهو و محصولات دریایی و... به طور صنعتی و متراکم اشاره کرد که عزم و اراده تولیدکنندگان و حمایت بی دریغ مسئولان را می طلبد تا با رقابتی سالم و پویا بتوانند چرخه صنعت اقتصادی دامپزشکی را در کشور عزیزمان به چرخش در بیاورند.
در پایان سوال اینجاست، اگر فرآوردهای جانبی دامی را بصورت کامل و خام فروشی نماییم بیشتر سود می کنیم و اشتغال کشور در حوزه های فنی و کارگری رارونق می دهیم یا اینکه با توسعه صنایع جانبی و تبدیلی آن را به محصولات مختلف تبدیل کنیم؟
بزرگوار متن جالب و کاربردی بود 
