حکیم مهر- محسن طاهرمیرزایی: انجام کلیه امور دامپزشکی در محل اعم از باغ، کارخانه و کارگاه، ویزیت و واکسیناسیون، صدور شناسنامه، تشخیص و درمان بیماریهای پوستی، انگلزدایی، آرایش و شستوشو، ویزیت و واکسیناسیون، از جمله خدماتی هستند که این روزها در حوزه دامپزشکی سیار، تبلیغ میشوند. همچنین برخی آگهیها پا را فراتر گذاشته و انجام جراحیهای سطحی، عقیمسازی، بخیه و بانداژ زخم در محل را از دیگر خدمات دامپزشکی سیار معرفی میکنند.
فعالیت کلینیکهای سیار دامپزشکی مخالفان و موافقانی دارد که هریک دلایل خود را برای نظر خود ابراز میکنند. رئیس اداره تشخیص و درمان اداره کل دامپزشکی استان تهران یکی از موافقان این طرح است و میگوید: «این کلینیکها به ویژه در زمینه طیور و دامهای بزرگ بسیار کارآمد هستند؛ کمااینکه شرایط این فارمها به گونهای است که شاید بهتر باشد دامپزشک به فارم مراجعه و همانجا معاینه بالینی را انجام دهد و تجویزها را داشته باشد.
کلینیک سیار دامپزشکی چیست؟
«دکتر فرانک ابناء رودحله» در تعریف اصطلاح "کلینیک سیار" به حکیم مهر میگوید: «آنچه که با عنوان کلینیک سیار مطرح است، مربوط به سالهای گذشته و همان دورانی است که دستورالعمل آییننامه اجرایی ماده ۱۰ نوشته و ابلاغ شد. در آنجا زمینهای را برای دامپزشکان فعال در حوزه درمان بهعنوان دامپزشکان سیار یا پروانه اشتغال به امور درمانی در نظر گرفته شد تا همکاران دامپزشک بدون اینکه جای ثابتی را بهعنوان کلینیک یا محلی برای پذیرش کیس برای معاینه و درمان داشته باشند، به امور درمان بپردازند.»
وی البته تاکید میکند که اگرچه این دسته از دامپزشکان برای دریافت پروانه نیازی به معرفی کلینیک ندارند، اما ملزم هستند که دفتری را صرفاً جهت برقراری ارتباط با صاحب دام داشته باشند: «دامپزشک محلی را بهعنوان دفتر معرفی میکند تا صاحبان دام با آن ارتباط بگیرند. این دفتر میبایست مجهز به تجهیزات ارتباطی از جمله فکس، رایانه و ... باشد اما دامپزشک به هیج وجه امکان ویزیت و پذیرش کیس در محل دفتر را ندارد.»
رودحله با یادآوری اینکه این شکل از فعالیت دامپزشکی از گذشته مرسوم و بهعنوان درمانهای سرپایی مطرح بوده است، میگوید: «دامپزشک در محلی که دام یا حیوان خانگی وجود داشته، ویزیت را انجام میداده و این مساله سالها ادامه داشته است. در ابلاغ آخرین دستورالعمل تاسیس این بخش حذف اما در بازنگری و ویرایش دوم، مجدداً لحاظ شد.»
کلینیکهای سیار دامپزشکی به ویژه در زمینه طیور و دامهای بزرگ بسیار کارآمد هستند
رئیس اداره تشخیص و درمان اداره کل دامپزشکی استان تهران ضمن مثبت ارزیابی کردن فعالیت کلینیکهای سیار تصریح میکند: «این کلینیکها به ویژه در زمینه طیور و دامهای بزرگ بسیار کارآمد هستند. کمااینکه شرایط این فارمها به گونهای است که شاید بهتر باشد دامپزشک به فارم مراجعه و همانجا معاینه بالینی را انجام دهد و تجویزها را داشته باشد.»
وی خاطرنشان میکند: «این موضوع در مورد حیوانات خانگی هم صادق بوده و در زمینههای دیگر درمانی نیز همکاران در قالب دفاتر اشتغال به امور درمانی سیار فعالیت داشتند. اگرچه ممکن است گروهی با فلسفه کلینیک سیار مخالف باشند اما به نظر من یک مساله اجتناب ناپذیر بوده و حضور این فرایند به ویژه در بخش درمانهای دامهای اهلی و دام بزرگ بسیار اثربخش است»
شرایط لازم برای اخذ مجوز
اولین سوال برای دامپزشکان علاقهمند به فعالیت در حوزه کلینیک سیار، سازو کار اخذ پروانه این مراکز است. رودحله با بیان اینکه اخذ مجوز به جز معرفی همان مکان بهعنوان دفتر از نظر مکان وتجهیزات الزام خاصی ندارد، میگوید: «برای راهاندازی پلی کلینیک و بیمارستان و دریافت پروانه تاسیس آنها، تامین محلی به عنوان محل اشتغال یا کار با شرایط خاص، الزامی است. اما کلینیک سیار این بخش را نیاز ندارد، با این حال احراز شرایط و ضوابط شخص دامپزشک متقاضی لازم است. به این معنا که باید بحث امتیازبندی و دریافت امتیازهای لازم و ضوابط مربوطه انجام گیرد.»
کلینیکهای سیار دامپزشکی نیازمند چه تجهیزاتی است؟
احتمالاً یکی از سوالات مهم متقاضیان دریافت پروانه کلینیک سیار، تجهیزات مورد نیاز آن از جمله خودرو و ... است. رودحله با تاکید بر اینکه در فرایند صدور پروانه کلینیک سیار، برای نوع خودرو هیچ الزامی وجود ندارد، میگوید: «دامپزشک قرار است به محلی برود که کیس در آن نگهداری میشود. این محل شامل دامداری صنعتی یا دامداریهایی با شرایط روستایی و عشایری است و همین که بتواند خود را به آنجا برساند، کافی است.»
وی ادامه میدهد: «در مورد تجهیزات نیز مساله خاصی وجود ندارد و همان امکانات همراه دامپزشک جهت معاینات بالینی کفایت میکند. کمااینکه قرار نیست پذیرش و بستری در محل کلینیک باشد.»
آیا دامپزشک سیار باید در منطقه خاصی فعالیت درمانی انجام دهد؟
مساله دیگر، تعیین حد و مرز و قلمرو فعالیت یک دامپزشک سیار است. رودحله در پاسخ به این سوال تصریح میکند: «برای شعاع فعالیت دامپزشک سیار هیچ الزامی نداریم و پروانه آن اصولاً به صورت استانی یا شهرستانی صادر میشود. با این حال نهایت منطقه تحت پوشش یک دامپزشک سیار استانی است و این بستگی به سیاستهای هر استان دارد. کمااینکه ماده ۱۰ دست اداره کل یا شورای نظام دامپزشکی را باز گذاشته تا آنها در این مساله تصمیمگیری و حوزه فعالیت کلینیسینها را به صورت استانی یا شهرستانی تعیین کنند. با این حال اصولا دامپزشکان سیار در همان شهرستانی که برای آن پروانه گرفتند، به فعالیت میپردازند و در استان دیگری نباید کار کنند. یعنی دامپزشکی که در یک استان دیگر پروانه اشتغال به امور درمان دارد، این مجوز را ندارد که در استان دیگری فعالیت داشته باشد.»
وی در پایان با بیان اینکه فعالیت در زمینه کلینیکهای سیار دامپزشکی، متقاضی زیادی دارد، میگوید: «خیلیها از آنجا که شرایط تاسیس درمانگاه، بیمارستان و مراکز ثابت را ندارند، تمایل دارند که در قالب کلینیک سیار، پروانه دفاتر اشتغال به امور درمان را بگیرند.»
وگرنه همشون میرن در حوزه دام کوچک و با توجه به سختی حمل و نقل حیوانات خانگی در ایران و برخورد نیروی انتظامی عملا در فعالیت کلینیک ها اختلال ایجاد میکنند