گربه پالاس گربه‌سانی ارزشمند است که معمولا در نقاط
کوهستانی زندگی می‌کند اما چون اطلاعات کافی از آن در دست نیست نمی‌توان گفت که
گونه‌ای در خطر انقراض یا کمیاب است و رسیدن به جواب صریح و درست نیازمند اقدامات
پژوهشی و تحقیقاتی است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایرنا، گربه پالاس یا همان Pallas
cat، پستانداری است که بیشتر در مناطق
مرکزی آسیا یافت می‌شود. این گربه‌سان در حقیقت یک گربه وحشی با اندازه
کوچک است که نام خود را از روی محققی آلمانی گرفته که برای اولین بار
در سال ۱۷۷۶
این پستانداران را شناسایی کرد، نام این محقق «پیتر سایمون پالاس» (Peter Simon Pallas) بود.
شکل ظاهری گربه‌های پالاس به علاوه خز بلند و متراکم آنها،
وجهه‌ای با ابهت به آنها بخشیده است. آنها رنگ خاکستری دارند و بر روی دم‌شان
حلقه‌های سیاه‌رنگ دیده می‌شود. همچنین بر روی بدن و پیشانی آنها طرح‌های
خاصی نقش بسته است. فک گربه‌های پالاس کوچک است و به همین دلیل این پستانداران در
مقایسه با دیگر گربه‌سانان، تعداد دندان‌های کمتری دارند اما در عوض دندان‌های نیش
آنها بسیار بلند است.
طول بدن گربه‌های پالاس بدون احتساب طول دم، ۴۶ تا ۶۵ سانتی‌متر است و دم به تنهایی
طولی معادل ۲۱
تا ۳۱
سانتی‌متر دارد. وزن این گربه‌سانان از ۲.۵
تا ۴.۵
کیلوگرم متغیر است.
خز بلند این گربه‌سانان باعث می‌شود تا ظاهر آنها بسیار
بزرگتر از آاندازه واقعی نشان داده شود. این ویژگی به یک برتری ظاهری در هنگام خطر
و مبارزه تبدیل می‌شود.
مساله مهم درباره گربه‌های پالاس، ابهام درباره این است که
گونه‌ای در خطر انقراضند یا گونه‌ای کمیاب، زیرا بنا به گفته مرتضی اسلامی از
بنیانگذاران موسسه انجمن یوزپنلگ ایرانی، به علت نداشتن اطلاعات کافی از این گونه
نمی‌توان گفت که گونه‌ای در خطر انقراض است اما قطعا گونه‌ای کمیاب محسوب می‌شود.
البته برخی منابع وضعیت بقای این گربه‌سان را از سال ۲۰۰۲ تاکنون، «نزدیک به خطر
انقراض» اعلام کرده‌اند.
گربه‌های پالاس معمولا از جوندگان کوچک و پرندگان تغذیه می‌کنند.
بعضی مواقع حشرات خاصی نیز خوراک این گربه‌سانان می‌شوند. گربه‌های پالاس تنها با
تعقیب و گریز به شکار نمی‌روند بلکه از روش‌های شکار دیگری همانند مخفی شدن و کمین
کردن استفاده می‌کنند. در بعضی مواقع ماهیگیری نیز می‌کنند پنجه‌های آنان برای
شکار ماهی بسیار مناسب است.
این گربه‌ها حیواناتی شدیدا منزوی و غیراجتماعی هستند.
هر دو جنس نر و ماده آن، تنها زندگی می‌کنند، قلمروی خاص خود را دارند و بر روی
قلمروی خود بسیار حساس‌اند. این حیوانات بیشتر روزها را درون غارها و مناطق امن و
تاریک سپری می‌کنند و هنگام عصر، برای فعالیت و شکار بیرون می‌آیند.
گربه‌های پالاس در هر دوره زایمان بین دو تا ۶ توله به دنیا می‌آورند. توله‌ها
در هنگام به دنیا آمدن تنها نود گرم وزن داشته و از همان بدو تولد پوشش خز را بر
روی سطح بدن خود دارند. این پوشش خز اولیه پس از دو ماه کاملا از بین می‌رود و خز
اصلی جایگزین آن می‌شود. توله‌ها در چهار ماهگی می‌توانند شکار کردن را بیاموزند و
در ۶
ماهگی به اندازه بالغ خود برسند. گربه‌های پالاس حدود ۱۱ سال عمر می‌کنند.
منطقه اصلی زندگی این جانوارن، آسیای مرکزی است. این حیوانات
در کشورها و مناطقی همچون
شرق هیمالیا، نپال، پاکستان، هند، قزاقستان، تاجیکستان و
غرب چین زندگی می‌کنند. گربه‌های پالاس در ایران معمولا در شمال
شرق زندگی می‌کنند. وجود این گربه‌سانان در پارک ملی خجیر نیز ثبت شده است.
«مرتضی اسلامی» از بنیانگذاران موسسه انجمن
یوزپنلگ ایرانی درباره اینکه گربه پالاس گونه‌ای در خطر انقراض است یا خیر، گفت:
این حیوان، بین گونه‌های کمیاب و گونه‌های در خطر انقراض و یا گونه‌هایی که ما
اطلاع زیادی از آن نداریم قرار دارد، در معنای عام این سه را برابر هم قرار می‌دهند
در حالیکه به هیچ وجه اینطور نیست به عنوان مثال گربه پالاس بر اساس چه شواهدی
گونه‌ای در خطر انقراض است هیچ شاهدی در اختیار نداریم چون از دو موضوع آگاهی
نداریم؛ یکی اینکه جمعیت آن قبلا چقدر بود و حالا چقدر است؛ چون مهمترین
پارامتر تعیین‌کننده وضعیت یک گونه در خطر انقراض، تغییرات جمعیتی آن است اگر خیلی
کاهشی باشد گونه در خطر انقراض است درحالیکه ما هیچ اطلاعی درباره جمعیت گربه
پالاس نداریم.
وی افزود: یک پارامتر دیگر تغییرات پراکندگی است یعنی
اگر حتی از تعداد جمعیت هم آگاهی نداشته باشیم اما اگر در منطقه‌ای جمعیت آن خیلی
محدود شود طبیعتا آن‌هم معادل همان کاهش جمعیت است که ما این را هم درباره گربه
پالاس نمی‌دانیم.
وی تاکید کرد: گربه پالاس یکی از گونه‌های کمیاب است نه
لزوما در خطر انقراض، البته نمی‌گویم که در خطر انقراض نیست اما نمی‌دانیم که
هست یا نیست، چون اطلاعات کافی نداریم گزارش مشاهدات بسیار کم است و اصطلاحا یکی
از گونه‌های کمیاب ما است. مثلا درباره یوزپلنگ می‌دانیم که کاهش جمعیت
خیلی شدید دارد و گونه‌ای در خطر انقراض است.
اسلامی گفت: گربه پالاس اصولا در زیستگاه‌های کوهستانی
زندگی می‌کند تا دهه ۸۰
تصور می کردیم که فقط در استان‌های شمالی و شمال غرب کشور زندگی می‌کند اما در
مناطق کوهستانی یزد و کرمان نیز مشاهده شده است. به هر حال گونه‌ای است که در
مناطق کوهستانی زندگی می‌کند اما نه لزوما فقط مناطق کوهستانی رشته‌کوه‌های البرز
و زاگرس بلکه در کوه‌های ناحیه مرکز ایران هم دیده شده است.
وی درباره عوامل تهدید گربه پالاس اظهار داشت: گونه‌هایی
از حیوانات و گوشتخوارانی که در دشت زندگی می‌کنند یکی از عوامل تهدید آنها چرای
گله و دام است اما چون گربه پالاس در دشت زندگی نمی‌کند از این لحاظ خطری متوجه آن
نیست، نکته جالب درباره این حیوان این است که مهارت زیادی در استتار کردن دارد.
البته گاهی توسط مردم محلی و شکارچیان شکار می‌شود اما چون گونه‌ای است که گزارش
از آن خیلی کم است اطلاعات زیادی درباره کشتار آن در دست نداریم.
اسلامی تاکید کرد: با توجه به اهمیت حفاظت از گونه‌های
ارزرشمند باید اطلاعات کافی از آنها در دست داشته باشیم که با انجام کارهای پژوهشی
امکانپذیر است از آنجا که اولویت اصلی سازمان حفاظت محیط زیست، حفاظت است
بنابراین باید دانشگاه‌ها و نهادهای مردمی نسبت به جمع‌آوری اطلاعات پراکندگی و
وضعیت گربه پالاس اقدام کنند.
