از ابتدای امسال ۵۹۱ واحد مرغداری درگیر بیماری نیوکاسل شدند و ۷۰ واحد معدوم‌سازی شدند/ علت سینوسی شدن بیماری نیوکاسل در کشور چیست؟

حکیم مهر: مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور سازمان دامپزشکی کشور گفت: از ابتدای سال ۹۸ تاکنون ۵۹۱ واحد مبتلا به بیماری نیوکاسل ثبت شد که از این تعداد معدوم ساری ۷۰ واحد به دلیل شدت بیماری انجام شده است.

به گزارش حکیم مهر به نقل از میزان، بیماری نیوکاسل از جمله بیماری‌های ویروسی است که سالانه برخی از مرغداری‌های صنعتی و طیور بومی روستا‌ها را درگیر می‌کند و عدم واکسیناسیون طیور و سهل انگاری در رعایت مسایل بهداشتی قرنطینه‌ای باعث رشد این بیماری می‌شود.

«دکتر علیرضا اکبرشاهی» مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان دامپزشکی کشور در خصوص وضعیت بیماری نیوکاسل در کشور اظهار کرد: نیوکاسل یک بیماری ویروسی در جمعیت طیور به شمار می‌رود که منحصر به کشور ما نیست و یک گستره جهانی دارد و حتی کشور‌های پیشرفته نیز به نوعی درگیر این بیماری هستند.

وی افزود: این بیماری در ایران بیش از ۵۰ سال قدمت دارد و هر ساله خساراتی را به صنعت طیور کشور وارد می‌کند و به دلیل ویروسی بودن و تغییرات ژنتیکی ویروس باعث می‌شود که مقابله با این بیماری سخت‌تر شود.

مدیر کل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور با بیان اینکه این بیماری تمام جمعیت طیور صنعتی و سنتی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، خاطر نشان کرد: این بیماری در طیور بومی روستا‌ها و در طیور صنعتی از قبیل گله‌های مادر، تخم گذار و نیمچه گوشتی رخ می‌دهد.

اکبرشاهی در ادامه تاکید کرد: از آنجایی که عامل این بیماری ویروس است، مهمترین راهکار مقابله با آن در مرحله اول تقویت مسائل امنیت زیستی و قرنطینه‌ای است که مانع ورود این ویروس به گله می‌شود و بحث دوم استفاده مناسب از واکسن‌ها به عنوان ابزار مهم پیشگیری است.

وی افزود: اگر واکسیناسیون بدون رعایت مسائل امنیت زیستی و قرنطینه‌ای انجام شود به هیچ عنوان پاسخگوی این بیماری نخواهد بود و گله‌ها دچار بیماری می‌شوند، پس مهمترین اقدام تقویت مسائل امنیت زیستی و قرنطینه‌ای خواهد بود.

مدیر کل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور خاطر نشان کرد: در بحث تقویت مسائل امنیت زیستی و قرنطینه‌ای در واحد‌های بومی و صنعتی، برخی موارد مشترک است و در بعضی موارد نیز تفاوت‌هایی وجود دارد.

اکبرشاهی با اشاره به نقطه نظر‌های مشترک در بحث تقویت مسائل امنیت زیستی و قرنطینه‌ای واحد‌های بومی و صنعتی گفت: ما باید مانع ورود ویروس به گله و یا محل نگهداری طیور بومی شویم که در این بین در واحد‌های صنعتی با رعایت بحث قرنطینه، دوش، تعویض لباس، کنترل تردد افراد متفرقه و خودرو‌های ورودی به واحد‌ها می‌توان بیماری را کنترل کرد.

وی در خصوص راه‌های شیوع بیماری نیوکاسل اظهار کرد: این بیماری به راحتی از راه ترشحات تنفس و دستگاه گوارش از طیور بیمار به پرندگان سالم منتقل می‌شود و تردد افراد به محیط‌های آلوده و مراجعه به مرغداری‌ها می‌تواند باعث انتقال بیماری شود.

مدیر کل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور در خصوص بیماری نیوکاسل و نگرانی برای جامعه انسانی گفت: هر چند بیماری نیوکاسل جزو بیماری‌های مشترک بین انسان و پرندگان محسوب می‌شود، لیکن هیچگونه عوارض و یا ابتلایی در جامعه انسانی ندارد و صرفا در صورت تماس ویروس حاد با چشم افراد در معرض تماس مستقیم، میتواند سبب التهاب مختصر در چشم گردد. اما در جمعیت طیور به دلیل واگیری بالا و کشندگی قابل توجه باعث ایجاد خسارت به صنعت طیور می‌شود.

اکبرشاهی با اشاره به بررسی وضعیت بیماری نیوکاسل در چند سال اخیر اظهار کرد: این بیماری در کشور وضعیت سینوسی یا موجی دارد به طوریکه در یک بازه زمانی افزایش و در بازه زمانی دیگر کاهش می‌یابد.

وی در توضیح دلیل سینوسی بودن وضعیت بیماری نیوکاسل در کشور بیان کرد: با افزایش شیوع بیماری نیوکاسل مرغداران متوجه می‌شوند که باید مسائل امنیت زیستی از قبیل کنترل تردد خودرو‌ها و افراد به مرغداری‌ها را بیشتر رعایت نمایند و واکسیناسیون با دقت بیشتری صورت گیرد که این امر کاهش بیماری را در بر دارد و بعد از گذشت مدتی که بیماری کنترل شد تمام مسائل امنیت زیستی فراموش می‌شود و دوباره بیماری در آن مناطق گسترش می‌یابد که این موضوع عمده، دلیل سینوسی شدن بیماری نیوکاسل در کشور است.

مدیر کل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور خاطر نشان کرد: در کشور ما نزدیک به ۲۵ هزار واحد مرغداری گوشتی با ۲۵ هزار مدیریت متفاوت موجود است که به طور معمول در هر دوره ۱۵ هزار واحد گوشتی در کشور فعال هستند که برنامه‌های متفاوت قرنطینه‌ای و واکسیناسیون در آن‌ها اجرا می‌شود.

اکبرشاهی در ادامه افزود: متاسفانه درصد قابل توجهی از واحد‌های گوشتی از نظر ساختار امنیت زیستی بسیار ضعیف هستند و بعضا برخی حصارکشی، دوش و قرنطینه ندارند که باعث شیوع این بیماری می‌شود.

وی به هزینه ایجاد ساختار‌های امنیت زیستی و بحث قرنطینه‌ای در مرغداری‌ها اشاره کرد و گفت: این هزینه‌ها در صنعت طیور، سرمایه گذاری محسوب می‌شود به طوری که مرغداری‌ها شبیه به یک دژ می‌مانند که باید با حصار کشی و محوطه سازی مناسب، شرایط ورود و خروج برای افراد و خودرو‌ها مشخص و صرفا پس از دوش گرفتن و تعویض لباس و ضد عفونی‌های مناسب اجازه ورود داده شود و زمانیکه واحدی حصار کشی ندارد هر کس یا هر حیوانی می‌تواند وارد واحد مرغداری شود و این مرغداری‌ها از نظر بیماری‌ها آسیب پذیر می‌شوند.

مدیر کل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور در خصوص اقدامات انجام شده در راستای پیشگیری از بیماری نیوکاسل اظهار کرد: سازمان دامپزشکی کشور با توجه به اینکه از اواخر سال گذشته، بیماری نیوکاسل مجدد تا حدودی افزایش پیدا کرد شروع به بررسی و تدوین برنامه ملی کنترل بیماری نیوکاسل کرده است.

اکبرشاهی با اشاره به محور‌های این برنامه ملی گفت: یکی از محور‌های اصلی آن بحث واکسینه نمودن طیور بومی روستایی علیه بیماری نیوکاسل است.

وی افزود: حدود ۴۵ تا ۵۰ میلیون قطعه طیور بومی در کشور به عنوان منبع درآمد اقتصادی روستائیان وجود دارد و، چون این پرندگان به صورت آزاد در روستا نگهداری می‌شوند اکثرا مخازن ویروس نیوکاسل هستند و به راحتی از طریق کارگران مشغول در مرغداری‌ها، باعث انتقال ویروس می‌شوند و به همین دلیل واحد‌های صنعتی درگیر می‌گردند.

مدیر کل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور اکبرشاهی بیان کرد: اولین گام برای پیشگیری از بیماری نیوکاسل در طیور بومی بحث استفاده از واکسن‌های مقاوم به حرارت است که به صورت آشامیدنی استفاده می‌شود.

اکبرشاهی در ادامه افزود: با برنامه ریزی‌های انجام شده در سال اول برنامه ملی، طی سه مرحله به فاصله هر ۴ ماه یکبار جهت هر نوبت ۴۸ میلیون دوز واکسن خریداری شده که از سوی سازمان دامپزشکی در کل هزینه ۲.۵ میلیارد تومانی پرداخت شده است.

وی افزود: خوشبختانه این واکسن به طور بومی در کشور تولید می‌شود و از ابتدای شهریور ماه تا به امروز طی فاز اول این طرح واکسیناسیون ۲۱ میلیون طیور بومی در راستای پیشگیری از نیوکاسل انجام گردیده است.

مدیر کل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور گفت: بر اساس آخرین آمار تاکنون ۲۱ میلیون قطعه طیور بومی واکسینه شده است و انتظار ما رساندن این رقم به ۲۵ میلیون قطعه جوجه و پوشش ۸۰ درصدی جمعیت طیور کشور است.

اکبرشاهی ادامه داد: فاز دوم این طرح در بهمن ماه و مرحله سوم در اردیبهشت ماه سال آینده اجرایی می‌شود و قرار است این برنامه تداوم یابد.

اکبرشاهی با تاکید بر تاثیرگذاری واکسیناسیون طیور بومی در کنترل بیماری در واحد‌های صنعتی اظهار کرد: انتظار می‌رود با اجرای طرح ملی کنترل بیماری نیوکاسل، سال آینده این بیماری به طور قابل توجهی کاهش شود.

واکسیناسیون طیور بومی رایگان انجام می‌شود

وی با بیان اینکه واکسیناسیون طیور بومی به صورت رایگان انجام می‌شود گفت: با توجه به گستره واحد‌های پرورشی در حال تدوین یک برنامه منسجم هستیم که در قالب مشخص برای واکسیناسیون طیور صنعتی انجام گیرد به طوری که یکسری از واکسن‌ها الزامی است و باید انجام گیرد و در صورت عدم توجه به آن می‌تواند زنگ خطری برای صنعت طیور باشد.

مدیر کل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور به بحث واکسیناسیون در کارخانه‌های جوجه کشی اشاره کرد و گفت: بخشی از واکسن‌های مورد استفاده در صنعت طیور در کارخانه‌های جوجه کشی و در جوجه‌های یک روزه استفاده می‌شود و ساماندهی این موضوع به عنوان یکی از محور‌های برنامه دیده شده است.

مدیر کل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور با اشاره به تست و آزمایش‌های فارمی واکسن‌های نسل جدید اظهار کرد: تست واکسن‌های نسل جدید و آزمایش آن در دستور کار قرار دارد به طوریکه یکسری از واکسن‌های موجود مربوط به نسل‌های قدیم است و باید از واکسن‌های نسل جدید در پیشگیری از بیماری نیوکاسل استفاده شود و منتظر نتایج هستیم تا در صورت جوابگویی واکسن‌های نسل جدید در راستای کنترل موثرتر بیماری اجازه واردات آن صادر شود

آمار کلی واحد‌های درگیر بیماری نیوکاسل

وی با بیان جوجه ریزی بیش از ۸۵۰ میلیون قطعه جوجه یک روزه گوشتی در واحد‌های پرورشی گفت: از ابتدای سال ۵۹۱ واحد مبتلا به بیماری نیوکاسل در سامانه ثبت اطلاعات بیماری‌های سازمان دامپزشکی ثبت شده که از این تعداد ۷۰ واحد بدلیل شدت بیماری و تقاضای مرغدار معدوم سازی شده تا از گسترش بیماری پیشگیری شود.

اکبرشاهی در خصوص آمار کلی تلفات نیوکاسل در کشور گفت: تلفات نیوکاسل در کشور در مجموعه جوجه ریزی حدود ۰.۴ درصد بوده، اما در واحد‌های درگیر این بیماری میانگین تلفات حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد می‌باشد.

آموزش، مهمترین نقش در کنترل بیماری نیوکاسل

مدیر کل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور با اشاره به برگزاری جلساتی مشترک با اتحادیه مرغ‌های گوشتی اظهار کرد: اولین اولویت بحث ارتقا دانش مرغداران است و معتقدیم اگر آموزش مفید و کاربردی به مرغداران ارائه شود مهمترین نقش را در کنترل بیماری نیوکاسل خواهد داشت.

وی افزود: همچنین بحث تقویت ساختار‌های امنیت زیستی و آموزش به مرغداران به دلیل تنوع واحد‌های گوشتی و تنوع مدیریتی کار را سخت‌تر می‌نماید. اکبرشاهی تصریح کرد: پیش بینی میشود با اجرای کامل برنامه ملی کنترل بیماری نیوکاسل، سال آینده این بیماری در کشور کنترل شود.

خودداری از آزاد بودن طیور در فضای آزاد روستا‌ها

مدیر کل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور با اشاره به آغاز فصل مهاجرت پرندگان آزاد به روستاییان دارای طیور توصیه کرد: از رها نمودن طیور خود در فضای آزاد خودداری کنند و آن‌ها را در توری یا فضای حصار کشی شده نگهداری کنند به ویژه در استان‌های شمالی کشور که به دلیل آغاز فصل مهاجرت این پرندگان همواره می‌توانند حامل ویروس نیوکاسل وآنفلوانزای فوق حاد پرندگان باشند.

وی در انتها تاکید کرد: در واحد‌های صنعتی نیز نیاز است بحث مسائل امنیت زیستی، تقویت قرنطینه، ایجاد حصار کشی مناسب و برنامه واکسیناسیون موثر که از سوی سازمان دامپزشکی برنامه ریزی و توصیه شده حتما رعایت شود.