واکسیناتورها در معرض خطر صدمات فیزیکی و آلودگی‌های میکروبی همانند تب مالت و بیماری‌های ستون فقرات قرار دارند

گفتگوی این هفته را با «دکتر ولی الله جغتایی»، رییس شبکه دامپزشکی شهرستان سبزوار به عنوان باسابقه ترین رییس شبکه استان انجام داده ایم.

به گزارش حکیم مهر به نقل از روابط عمومی اداره کل دامپزشکی استان خراسان رضوی، شما را به مطالعه این گفتگو دعوت می کنیم.

لطفا خودتان را به طور کامل معرفی کنید؛

ولی اله جغتایی، دکتری دامپزشکی فارغ التحصیل سال 1368 دانشگاه تهران

رئیس شبکه دامپزشکی اسفراین به مدت 4 سال، رئیس شبکه دامپزشکی سبزوار از سال 1375 تاکنون

عناوین مهم ترین دستاوردهای آن شبکه را در سال گذشته و امسال ذکر نمایید:

الف) کنترل و رصد بیماریهای واگیردار دامی  وپیشگیری از بروز گسترش بیماریهایی نظیر تب برفکی، طاعون نشخوارکنندگان کوچک، تب خونریزی دهنده کریمه کنگو ،بروسلوز و ... ، با توجه به تراکم دامداری های سنتی  و پروار بندی های حاشیه شهر  و خطر بروز و انتقال بیماریها از طریق حجم عظیم تبادلات روزانه دام در میادین دام شهرستان که روزانه بطور متوسط 3000 راس در میادین دام شهرستان از شهرها و استانهای مجاور تردد دارند.

ب) ساماندهی بهداشتی مراکز جمع آوری شیرخام :

تعداد 11 مرکز جمع آوری شیرخام  موجود شهرستان در طی سال جاری پروانه بهداشتی  اخذ نموده و مسئول فنی و یا دستیار مسئول فنی-بهداشتی درآنها   مراکزمستقر  شده اند  واز طرفی  برخورد قانونی با مراکز فاقد شرایط بهداشتی وحمل نقل غیر مجاز  که نتیجه این اقدام مهم ارتقای کیفیت بهداشتی شیرخام بوده است.

در این راستا طی سال جاری با هماهنگی مقامات محترم قضایی ، انتظامی و اداره راهداری و حمل نقل جاده ای  تعداد 8 دستگاه حودرو حمل غیر مجاز شیر خام متوقف  و ضمن پیگرد قانونی متخلفین  مقدار 25 تن شیر خام فاقد شرایط بهداشتی و دارای افزودنی های غیر مجاز ضبط و معدوم سازی شده و یکی از مراکز فعال در زمینه تقلبات شیر های فاقد کیفیت پلمپ شده است .

ج) ساماندهی بهداشتی کارخانجات تولید خوراک دام وطیور شهرستان :  

تعداد  هشت کارخانه فعال تولید خوراک دام وطیور شهرستان مسئولین  فنی بهداشتی دامپزشکی  مستقر شده  و دارای پروانه بهداشتی شده اند.و بازدید ها و نظارتها ونمونه برداری های ادواری از تولیدات آنها برای کنترل بهداشتی  محصولات بصورت مرتب انجام میشود . 

د) توسعه و تشدید نظارتهای بهداشتی برمراکز عرضه و توزیع فرآورد های خام دامی و کشف محموله های غیر مجاز و فاقد شرایط بهداشتی و تقلبات بسته بندی  فرآورده های خام دامی و پیگیری منشا این فراورده های خام دامی در دیگر استانها، که شامل شناسایی و کشف گوشت های چرخ کرده منجمد تقلبی و فاقد کیفیت بهداشتی توزیع شده با برندهای برخی شرکتهای بسته بندی مشهور و معتبر از استانهای مازندارن و تهران میباشد که تحت پیگرد قضایی گرفته است .  

در این ارتباط از ابتدای سال 98 تاکنون  با  انجام 6595 نوبت بازدید از این مراکز مفدار  13هزار 503 کیلو گرم انواع فرآوده های خام دامی غیر بهداشتی و غیر قابل مصرف ضبط جمع اوری و معدوم سازی شده و تعداد چهار واحد پلمپ و 61 فقره پرونده تخلفات بهداشتی به مراجع قضایی ارجاع شده است . 

برای تحقق شعار سال چه اقداماتی را در نظر دارید؟

تمام اهداف عملیات فنی دامپزشکی در راستای رونق تولید می باشد. با اجرای برنامه های پیشگیری و مبارزه با بیماریهای دام و طیور در سطح شهرستان در جهت حفظ و حراست از سرمایه دامی و ارتقای سلامت و امنیت غذایی فرآورد های خام دامی باعث توسعه و  پایدار شدن اشتغال حدود 35 درصدی جمعیت شهرستان در این بخش دام و طیور  و رونق بخشیدن بر تولیدات دامی که رکن اصلی تغذیه و سلامت افراد می باشد ، صورت پذیرفته است .

ضمن برشمردن امکانات شبکه، مهم ترین ظرفیت های مرتبط با بهداشت و تولید دام و طیور شهرستان را ذکر کنید؟

1- ازجمله امکانات این شبکه بخش آزمایشگاه می باشد.که باتوجه به کارشناس مجرب و لوازم و تجهیزات موجود، آزمایشات مربوط به نظارتهای حاکمیتی نهاده ها و فراورده های خام دامی شهرستان و شهرستانهای مجاور را اجرا می نماید.

تعداد خودرو های تعداد 4 دستگاه (3 دستگاه وانت و یک دستگاه سواری) میباشد که بدلیل نداشتن راننده به تناوب در اختیار کارشناسان مربوطه میباشد .همچنین شبکه دارای یک باب سرد خانه نگهداری واکسن و مواد بیولوژیک به ظرفیت 27 متر مکعب و یک دستگاه ژنراتور برق اظطراری میباشد . 

2- ظرفیت های تولید دام وطیور شهرستان :

 بیش از 380 واحد مرغداری گوشتی با ظرفیت جوجه ریزی 25 میلیون قطعه جوجه ریزی در سال با حدود 20 درصد تولید گوشت سفید استان

 3- آمار دام شهرستان شامل :

جمعیت دام  سبک به تعداد  330  هزار راس که حدود 7درصد ظرفیت استان ،آمار دام سنگین 12 هزار راس حدود 5 درصد ظرفیت استان می باشد.تعداد حدود 130 مزرعه پرورش ماهی سردآبی در استخرهای ذخیره آب کشاورزی با حدود 35 درصد تولید گوشت ماهی  استان و حدود 40 هزار راس دام سبک عشایری مستقر در مناطق جنوب غربی شهرستان

4- تعداد دو  واحد میادین دام سبک و سنکین شهرستان دارای پروانه بهداشتی دامپزشکی  با  مسئولین فنی بهداشتی مستقر در آن ، فعال  در تمام ایام هفته و رونق خاص تبادلات روزانه بیش از 3000 راس  دام در این میادین  

5- تعداد 12 واحد مرغ تخمگذار به ظرفیت 270 هزار قطعه ،

6- یک واحد  فارم مادر مرغ گوشتی ظرفیت 45000 قطعه و یک باب کارخانه جوجه کشی وابسته که در حال حاضر غیر فعال هستند  .

7- تعداد 6 باشگاه سوارکاری و پرورش اسب به ظرفیت حدود 100 راس که طبق برنامه عملیات تست مشمشه و کنترل های بهداشتی در آنها انجام میشود .  

چه تعداد پرسنل در شبکه و پست های تابعه آن فعال هستند؟ آیا این تعداد با حجم عملیات مختلف همخوانی دارد؟ در این خصوص توضیح کامل ارائه نمایید.

مجموع پرسنل شبکه و پست های تابعه (در دو پست دامپزشکی بخش های ششتمد و روداب) 18 نفر می باشند که شامل سه نفر دامپزشک و مابقی در سایر رده های دامپزشکی (کارشناس ارشد،کارشناس و...) است . با توجه به حجم بالای  پیش بینی عملیات فنی  سالیانه و لزوم  نظارت های بهداشتی  بر واحد های مختلف شهرستان  که  شامل :

واحدهای مرغداری صنعتی ،دامداری ها ،پراکندگی روستاها و مراتع  دامداری که حدود 75 درصد جهت دام سبک و سنگین شهرستان دامداری روستایی و سنتی می باشد، میادین دام سبک و سنگین دام که تمام ایام هفته فعال بوده و حجم بالای روزانه تبادلات دام وطیور، بیش از 380 واحد مراکز توزیع و عرضه فراورده های خام دامی و سایر صنایع وابسته، کارخانجات خوراک دام، مراکز جمع آوری شیر، انبارها ی خوراک و نهاه دهای دامی، تعداد 24 واحد مراکز درمانی بخش خصوصی (مایه کوبی، داروخانه، درمانگاه، آزمایشگاه)، صدور میانگین روزانه 80 فقره صدور گواهی حمل بهداشتی قرنطینه ای حمل دام و فرآورده های خام دامی، صدور و تمدید پرورانه اشتغال بیش از 2000 دستگاه خودرو های فعال در حمل و نقل دام و طیور و فراوردها و نهاده های دامی، میباشد تعدادنیرو های انسانی و امکانات موجود بویژه در بخش حمل و نقل و خودرو ها  با حجم عملیات همخوانی ندارد.

تعداد مراکز تولید و توزیع فرآورده های خام دامی شهرستان را ذکر کرده و نحوه نظارت بر آنها را شرح دهید؟

1- یک باب کشتارگاه صنعتی طیور (بیهق) با ظرفیت کشتار 4 هزار قطعه و نصب تجهیزات  خط 2 کشتاربرای اخذ گرید

2- یک باب کشتارگاه دام سنتی کشتار روزانه  180 راس دام سبک و 20 راس دام سنگین دارای 2 سالن پیش سرد  

3- تعداد بیش از 380 مرکز توزیع و عرضه فرآورده های خام دامی در سطح شهرستان:

نظارت روزانه  برکشتارگاهها توسط ناظرین فنی بهداشتی بخش خصوصی مستقر در کشتارگاه (سه نفر کشتارگاه طیورو یک نفر کشتارگاه دام) صورت گرفته و نظارتهای عالیه و سرزده بر آنها توسط کارشناسان شبکه انجام میشود. نظارت بر مراکز توزیع و عرضه فرآورده های خام دامی سطح شهرستان  نیز توسط سه کارشناس شبکه بصورت روزانه انجام می شود.

تعداد مراکز درمانی بخش خصوصی و جمعیت شاغل در این بخش را ذکر کنید؛ چه تعاملاتی با این بخش از سوی شما ایجاد شده است؟

تعداد جمعیت شاغل در مراکز درمانی بخش خصوصی شهرستان دارای پروانه فعالیت تعداد 62 نفر مشتمل برافراد و  مراکز ذیل میباشد:

1- چهار مرکزمایه کوبی مستقل با 34 تعداد نفر نیروی فنی کاردان و کارشناس واکسیناتور دامپزشکی

2- تعداد 13 مرکز درمانی شامل: دو درمانگاه اختصاصی دام کوچک، یک درمانگاه اختصاصی طیور، هفت واحد درمانگاه عمومی، یک دفتر اشتغال به اموردرمانی و  همچنین تعداد 2 درمانگاه عمومی دامپزشکی مستقر در مراکز بخش های روداب و ششتمد همراه با مجوز فروش موقت دارویی وابسته به درمانگاه

3- تعداد 7 باب داروخانه  دامپزشکی

4- تعداد 2 باب آزمایشگاه تشخیص دامپزشکی

در راستای حمایت از اشتغال در بخش خصوصی و واگذاری امور تصدی گری، تمام امور مربوط به درمان  دام و طیور و واکسیناسیون واکسن های بهادار و انجام آزمایشات تشخیص درمانی دام و طیور و غیر حاکمیتی بعهده بخش خصوصی می باشد و همچنین مراکز مایه کوبی بخش خصوصی همکاری بسیار خوبی با بخش دولتی برای اجرای طرحهای مایه کوبی رایگان دام روستائی و عشایری در قالب قرار دادهای طرح توسعه را دارند.

برای ارتباط بهتر با بهره برداران و اجرای موفق عملیات از جمله پیاده سازی عملیات واکسیناسیون چه راهکارهایی را انجام می دهید و چه پیشنهاداتی در این زمینه دارید؟

برای ارتباط بهتر با بهره برداران و اجرای موفق عملیات از ظرفیت اطلاع رسانی فضای مجازی، ارسال پیام کوتاه از طریق سامانه پیامک و همچنین کمک افراد سرشناس  روستایی، دهیاران ، شوراها، نیروهای بسیج سازندگی، رابطین عشایری، متعمدان و سرگله های هر روستا برای جلب همکاری دامداران و کمک و هماهنگی با اکیپ های واکسیناسیون دامپزشکی استفاده میشود .

سختی های کار همکاران دامپزشکی در آن شهرستان شامل چه مواردی است؟

1- حجم بالای کار و وظایف متعدد محموله به پرسنل

2- پراکندگی روستاها و مراتع دامداریهای روستایی و دسترسی سخت به مراتع و دامداریها و نداشتن وسیله نقلیه مناسب صحرائی برای عزیمت به روستاها و مناطق و مراتع دامداری (برای عزیمت به عملیات مبارزه با بیماریهای دامی از تعداد چهار دستگاه خودرو سواری استیجاری - پراید استفاده می شود.)

3- مخاطرات مایه کوبی در دامداریهای سنتی بویژه دام سنگین  که بدلیل نداشتن شرایط ساختاری و بهداشتی مناسب  دامدار یها ، افراد واکسیناتور  و نیرو های عملیات فنی در معرض خطر صدمات فیزیکی و آلودگی های میکروبی  از قبیل ابتلاءبه تب مالت  و در گیر ی بیماریهای  ستون فقرات  قرار دارند .

4- درگیری و تقابل وتهدید متصدیان مراکز عرضه های فرآورده های خام دامی متخلف با کارشناسان نظارت بهداشتی 

چالش های پیش روی آن اداره کدام موارد و مهم ترین خواسته های شما از اداره کل دامپزشکی چیست؟

1- کمبود نیروی انسانی با توجه به اینکه  تعداد 8 نفر از پرسنل موجود نیروی  طرح انسانی هستند که تا زمان کسب تجربه و مهارت پایان طرح  دارند و عملا امکان استفاده از توان انها به نحو مطلوب وجود نداشته و لذا خواستار افزایش و اختصاص نیروی فنی و کارشناس رسمی به تعداد دو برابر جمعیت فعلی جهت امکان اجرای دستور العمل ها و ارائه خدمات بهتر و کامل میباشد .

2- خودروهای فنی  استیجاری در اختیار، مناسب عملیات صحرایی نبوده و همچنین مبلغ قرار داد همکاری آنها بسیار ناچیز است.

3- افزایش وظایف و مسئولیت های مازاد بر وظایف سازمانی دامپزشکی مانند رصد وپایش توزیع نهاد ه های دامی، ثبت و صدور شناسه یکتا برای متقاضیان تامین سوخت دامداریها و سامانه جامع انبارها با توجه به کمبود پرسنل .

4- تعداد زیاد روزانه متقاضیان حمل دام زنده از مبدا میادین شهرستان به کشتار گاههای خارج استان و در گیری مستمر پرسنل اداره برای پاسخگویی متقاضیان و پیگیری مکاتبات اخذ استعلام موافقت با حمل دام از اداره کل و کنترل و رصد ظرفیت  خروج دام با توجه به محدودیت و گاها تنش های اعلام ممنوعیت خروج دام بنا به مصوبات ستاد تنظیم بازار استان  .

5- آمار محموله های نهاده های وارداتی انواع خوراک دام و طیور به شهرستان با توجه سوابق و مستندات سامانه قرنطینه دامپزشکی روزانه حدود 100 فقره میباشد که در کنترل رصد و اعلام وصول آنها اکثرا اعلام وصول وتخلیه بار توسط متصدیان و مالک محموله صورت نگرفته و بعضا  آدرس نامشخص داشته و  لذا ضمن صرف وقت قابل توجه توسط کاربر این شبکه، عدم وصول  آنها در سامانه قرنطینه ثبت میشود .

6- نیاز شهرستان به کشتارگاه صنعتی دام، این در حالی است که پروژه احداث کشتارگاه صنعتی دام شهرستان از سال 1382 شروع شده و تا کنون با چالش های متعددی از سوی متقاضی تاسیس همراه بوده ولی از برنامه تکمیل و راه اندازی آن هنوز خبری نیست .