یک فعال محیط زیست با اشاره به نگارش یک طرح و یک لایحه
درخصوص حمایت از حیوانات در مجلس و دولت گفت: فعالان حقوق حیوانات نگرانند که
بررسی این طرح و لایحه به عمر مجلس قد ندهد.
به گزارش حکیم مهر به نقل از فارس، «فرزاد علیزاده»
دبیر اجرایی ستاد مردمی دفاع از حقوق حیوانات با ارسال یادداشتی به خبرگزاری فارس،
با اشاره به نگارش طرح «ممنوعیت حیوان آزاری»که برای بررسی و تصویب به مجلس ارائه
دادند و نگارش «لایحه قانونی حمایت از حیوانات» در دولت، اظهار داشت: نگرانی فعالان
حقوق حیوانات این است که این طرح و لایحه از آن جهت که در این فرصت کوتاه، رسیدگی
دقیق و کارشناسانه یا سرسری انگاشته شود و یا عمرش به این مجلس نرسیده و همچون
گذشته در مجلس مسکوت بماند.
متن این یادداشت به شرح زیر است:
پس از پایان جنگ جهانی دوم (1945) کشورهای پیروز در جنگ تصمیم
گرفتند برای جلوگیری از جنگ‌های مشابه سازمان ملل متحد را تشکیل دهند، این سازمان
با 51 کشور تاسیس شد و در تاریخ دهم دسامبر ۱۹۴۸ اعلامیه جهانی حقوق بشر در
مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسید، هدف از این تصمیم آن بود تا از تشکیل
اردوگاه های اجباری حاصل از جنگ جهانی دوم که شان و کرامت انسانی را زیر سوال می
برد جلوگیری کند و به انسانها یادآوری کند که احترام و کرامت بشر اساس
آزادی، عدالت و صلح در جهان است.
پنجاه سال پس از تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر (UDHR) در
مجمع عمومی سازمان ملل متحد (در سال ۱۹۴۸)،
حامیان حقوق حیوانات پس از چندین سال تلاش مستمر و پیگیر موفق شدند دهم دسامبر ۱۹۹۸ را برای اولین بار به عنوان
روز جهانی حقوق حیوانات اعلام کنند.
هدف آنها این بود که آزادی و عدالت باید به «سایر
حیوانات» که در حق استفاده از زمین با ما شریک‌اند نیز تسری یابد.
همه ساله میلیون‌ها موجود زیستمند دارای ادراک و
احساس و برخوردار از قابلیت شعور و احساس مانند ما انسانها، به دلیل
اینکه «گونه بشر» نیستند قربانی ما (گونه بشر) می شوند.
هر ساله میلیاردها گاو، خوک،
گوسفند، مرغ، ماهی، خرگوش، بز، رت، موش، اسب، میمون، شتر، سگ، گربه، اردک،
بوقلمون، غاز و زیستمندان دریایی و ..... زجر می کشند تا با انواع و اقسام روشها
جهت تولیدات دامی مورد بهره کشی قرار گرفته یا در نهایت به خوراک انسانها
تبدیل شوند یا در آزمایشگاه ها قربانی آزمایشات گوناگون شوند.
با توجه به یافته‌های پژوهشی و علمی متعدد که اثبات می‌کند،
حیوانات دارای «فهم» و «گیرنده‌های احساسی» هستند، این تفکر که سایر حیوانات «پست‌تر»
هستند و چون گونه ضعیف‌تری هستند و ما حق داریم از آنها بهره‌کشی کنیم، یک تفکر
غلط و غیر اخلاقی است.
فعالان حقوق حیوانات همواره با این هجمه از سوی برخی از مردم
مواجه شده‌اند که وقتی حقوق انسانها رعایت نمی‌شود، چرا حقوق سایر گونه‌ها را
پیگیری می کنید؟ پاسخ به این سوال بسیار ساده است:
تا زمانی‌که انسانها حق و حقوق ضعیف‌تر را نادیده می‌گیرند
و آن‌را به سادگی پایمال می‌کنند، گفت‌وگو در مورد حقوق انسانها امری دور از ذهن
و دست نیافتنی است. به همین سبب ما(فعالین حقوق حیوانات) معتقدیم این دو لازم و
ملزوم و مکمل یکدیگرند.
در کشور ما نیز از چندی پیش در پی انتشار ویدئوهای حیوان
آزاری در فضای مجازی، گفت‌وگو در مورد عدم وجود قوانین منع حیوان آزاری بالاگرفت
تا آنجا که نمایندگان مجلس دهم طرحی را با یکصد امضا به عنوان «ممنوعیت حیوان
آزاری» برای بررسی وتصویب به مجلس ارائه دادند. چندی نگذشت که دولت نیز پیش
نویسی تحت عنوان «لایحه قانونی حمایت از حیوانات» منتشر کرد و از فعالان حقوق
حیوانات درخواست کرد تا نظرات کارشناسی‌شان را برای معاونت حقوقی رئیس جمهور ارسال
کنند. هر چند که لایحه دولت بیشتر شبیه به دستورالعمل ایجاد یک سازمان عریض و طویل
و موازی با برخی از بخش های دیگر نظیر سازمان حفاظت از محیط زیست و دامپزشکی بود،
تصویب چنین لایحه‌ای در مجلس و تایید آن در شورای نگهبان از همان
ابتدا فارغ از ایرادات فراوان بدلیل ایجاد بار مالی و بودجه فراوان
دور از ذهن بود.
اما متاسفانه طرح مطروحه در مجلس نیز دارای نواقص فراوان بود.گذشته
از آن، مدت کوتاهی که تا پایان مجلس دهم (آذرماه) باقی مانده بود، نگرانی فعالان
حقوق حیوانات را دوچندان می کرد از آن جهت که در این فرصت کوتاه، رسیدگی دقیق و
کارشناسانه یا سرسری انگاشته شود و یا عمرش به این مجلس نرسیده و همچون
گذشته در مجلس مسکوت بماند.
با این همه و با توجه به پتانسیل کارشناسی که در ستاد مردمی
دفاع از حقوق حیوانات وجود داشت با استفاده از نظرات کارشناسان حقوقی و حقوق
محیط‌زیست تلاش کردیم با استخراج منابع بین المللی و تطبیق آن با منابع فقهی خلاء‌ها
و نکات از قلم افتاده طرح را برای فراکسیون محیط زیست مجلس ارسال کنیم.
برای مثال، یکی از بزرگترین موارد نقض حقوق حیوانات روش‌هایی
است که حیوانات مزرعه، و حیواناتی که هر روز و هر لحظه در دامپروری‌ها، مرغداری‌ها
حمل، نگهداری و مورد بهره کشی قرار می‌گیرند نادیده انگاشته شده بود. در این
خصوص، باید تمهیداتی جهت رفاه حیوان و مرگ بدون درد اندیشیده شود.
در این طرح به حیواناتی که دارای سیستم عصبی و ادراک رنج و
درد هستند اشاره شده، اما این طرح آزمایش‌های ظالمانه روی حیوانات، و بهره کشی از
آنها در نمایش‌های سیرک را مجاز می‌داند.
در خصوص آزمایش روی حیوانات، امروزه روش‌های جایگزین
برای جلوگیری از نقض حقوق حیوان وجود دارد و تا زمان جایگزینی این روش، باید دستورالعمل‌ها
و کدهای رفتاری مربوط به بهره‌گیری از حیوانات در مراکز آزمایشی و تحقیقاتی مورد
بازبینی و بررسی مجدد به منظور به‌روزسانی قراربگیرند.
شبیه‌سازی کامپیوتری (کالبد شکافی مجازی)، آدمک‌های سیلیکونی
و ابزارهای سه بعدی، می‌توانند جایگزین روش‌های عملی جهت آموزش را
فراهم کنند. امروزه کشت سلولی نیز به عنوان یک جایگزین مهم در زمینه آزمایش روی
حیوانات است.
این تناقضات در پیش نویس لایحه دولت نیز فراوان به چشم می
خورد: آن جا که حیوانات را کلیه جانداران دارای سیستم عصبی معرفی می کند،
اما کشتن حیوانات قابل شکار و معدوم سازی حیواناتی که بنا به
دستورالعمل‌های بهداشت عمومی (که خود خالی از اشکال نیست) را مجاز می‌شمرد؟
موضوع بسیار مهم دیگر حیوان آزاری است. با توجه به اثر
نامطلوب حیوان آزاری و بدیهی بودن یک رفتار خشونت‌بار و مجرمانه که خود نوعی
ترویج و اشاعه خشونت محسوب میشود، پیشنهاد میشود مرتکبان این عمل از
اشتغال در مشاغلی که با افراد کم‌توان یا ناتوان در ارتباط است مانند نگهداری از
کودکان و سالمندان و یا خدمات‌دهی به افراد با معلولیت جسمی و ذهنی منع
شوند.همچنین نیروهای نظامی و انتظامی و امنیتی اجازه استخدام و به کارگیری این
افراد را ندهند.
همچنین پیشنهاد میشود حیوان آزاری امری کیفری تلقی شده و در
سوء پیشینه فرد برای فرد حیوان آزار در نظر گرفته شود تا لااقل مردم این فرد
ناهنجار را بشناسند. این کار در پیشگیری از وقوع جرم بسیار موثر است و مجازات را
خیلی سنگین‌تر می‌کند.
در خصوص شکار نیز از آنجایی که دین مبین اسلام، شکار را فقط
جهت تأمین غذای مورد نیاز مجاز دانسته است، شکار پرندگان و چهارپایان به هر شکل
غیر قانونی است و جرم تلقی میشود، فتواهای بسیاری از آیات عظام نیز در این خصوص
وجود دارد.
این‌ها فقط چند مورد از موارد متعددی است که در طرح و لایحه
مذکور مغفول مانده است و از آنجایی که تصویب این دو طرح به عمر مجلس دهم قد نمی‌دهد،
امیدواریم مجلس بعدی تصویب این قوانین حمایتی را در اولویت برنامه‌های خود قرار
دهد.
هم اکنون نیز طرح‌های مدیریت حیوانات شهری (سگ‌ها و گربه‌ها)
به دلیل نبود قوانین حمایتی دردسر‌ساز و همچون کلافی سردرگم و بلاتکلیف مانده است.
