تغییر رویکرد سیاسی به کارشناسی طی دو سال مدیریت رفیعی‌پور بر سازمان دامپزشکی کشور/ سازمان دامپزشکی سکاندار خروج از حاشیه‌ها در بدنه دولت

«مهندس محمد مسعودی» سردبیر اگنا نوشت:

«دکتر علیرضا رفیعی‌پور» را می‌توان بعنوان مدیری جهادی و پاک دست نام برد که طی دوسال رویکرد سیاسی سازمان دامپزشکی را به کارشناسی تغییر داده و با کم کردن حواشی سازمان دامپزشکی ضمن پر رنگتر نمودن مدیریت بهداشتی دامپزشکی در تامین بهره وری مدیریت تولید کشور و تضمین امنیت غدایی در مدیریت بازار، موجبات تمرکز این سازمان را به مباحث حاکمیتی و بهداشتی فراهم کرده است.

سازمان دامپزشکی کشور با ۳۲ اداره کل دامپزشکی در کل کشور خدمات بسیار قابل توجهی را در زمینه اقتصادی، بهداشتی و اشتغال ارائه می دهد که در بحث های کلان مدیریت مغفول مانده و اهم خدمات این سازمان بصورت نامحسوس به جامعه ارایه می گردند.  حرفه دامپزشکی دارای دو وجه عمده، تولیدی و مدیریت تولید و همچنین متولی بهداشتی،درمانی وسلامت عمومی است.  از سویی درصنعت مرتبط با علوم دامپزشکی ، فقط صنعت دام آن با گردش مالی بیش از ۳۰ میلیارد دلار بعد از نفت رتبه دوم را دارد و از سویی دیگر کنترل بهداشتی و درمانی بیش از ۸۳۹ مورد از مجموع ۱۷۰۹ مورد عامل بیماری زا در انسان که از دام منتقل می شود را برعهده دارد.

دامپزشکی در کشورهای الگو به عنوان اولین خط پیشگیری شناخته شده و براساس اصل کلی پیشگیری مقدم بر درمان،از جایگاه ویژه ای در حوزه سلامت برخوردارند و همچنین به عنوان متولی اصلی تولید و بهداشت مواد غذایی بخصوص مواد غذایی با منشا دامی شناخته می شوند.

با تمام این تفاسیر در بسیاری از کشورهای غذا به عنوان امری استراتژیک شناخته شده و حتی دامپزشکان به عنوان صاحب نظران این حوزه در تصمیمات امنیت ملی آن کشور نقش ویژه ای دارند.

از آغاز شروع تحریم ها همواره بدلیل مسایل سیاسی و اقتصادی در سازمانهای مختلف شاهد حواشی زیادی بودیم که کار اصلی آن مجموعه را تحت شعاع قرار می داد و همواره شاهد اصطکاک زیادی بین ارباب رجوع و بدن دولت بودیم که به گواه بسیاری از کارشناسان در دوره مدیریت فعلی سازمان دامپزشکی این میزان به حداقل خود در مجموعه های تحت نظارت وزارت جهاد کشاورزی رسید.

تجمیع مسوولیت های ۶ وزارتخانه در یک سازمان با بودجه حداقلی

درشرایطی که در کشورهای پیشرفته همانطور که اشاره شد، حرفه دامپزشکی با بیش از ۶ وزارت خانه در ارتباط است، اما در کشور ما، درسازمان محیط زیست، نه اداره ای برای بهداشت و درمان حیات وحش و حفظ بقای گونه وجود دارد ، در وزارت صنایع، نه اداره ای برای کنترل کیفی محصولات تولیدی با منشا دامی وبررسی بهداشتی خط تولید و اصول ساخت براساس موازین بهداشتی و صرفه تولیدی وجود دارد، در وزارت بهداشت، نه اداره ای برای مبارزه با بیماری های مشترک انسان ودام و بهداشت و درمان حیوانات خانگی وجود دارد، در وزارت ورزش، نه اداره ای برای نظارت در باشگاه های سوارکاری و مسابقات سوارکاری و زیبایی و… و بهداشت درمان حیوانات وجود دارد، در وزارت دفاع،نه اداره ای در حیطه پدافند غیرعامل و حوزه مباحث بیوتروریسم و اگروتروریسم و مبارزه با بیوتروریسم اقتصادی وجود دارد.

الحق سازمان دامپزشکی را می توان سازمانی با مسوولیت فراملی و جهانی با بودجه ای استانی قلمداد کرد و مدیریت در چنین سازمانی قطعا نه تنها روحیه جهادی میخواهد بلکه نیاز به تعامل حداکثری با تمامی زیر بخش های گسترده آن دارد. علیرضا رفیعی پور را میتوان مدیری برشمرد که فعالیت های بسیاری را در دوره دوساله فعالیت خود انجام‌ داده و اگر بخواهیم در یک جمله خلاصه فعالیت های وی را بیان کنیم به اختصار تغییر رویکرد سیاسی به کارشناسی سازمان دامپزشکی کشور را میتوان نام برد که این امر باعث پر رنگتر شدن مدیریت بهداشتی دامپزشکی در تامین بهره وری در مدیریت تولید کشور و تضمین امنیت غدایی در مدیریت بازار کشور شده است.

حال در این مقاله برخی از فعالیت های وی را در این دوسال ریاست ایشان بر مسند مدیریت سازمان دامپزشکی را ذکر می کنیم و اعتقاد داریم که سازمان دامپزشکی در راستای اجرای سیاست ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه اقتصاد مقاومتی بر خلاف بسیاری از بخش های حاکمیتی دولت روی ریل درستی افتاده و بدون حاشیه در حال حرکت رو به جلو است و باتوجه به وضعیت سیاسی و اقتصادی در این مقطع کنونی برای ادامه راه نیاز به به حمایت های بیشتری دارد.

کنترل حواشی همزمان با مدیریت درمان

همگی به یاد داریم که همه ساله با شروع فصل سرما آنچه که بیش از آنفلوآنزا برای صنعت طیور کشور خسارت به بار می آورد، عدم وجود برنامه واحد برای مقابله با بیماری و همچنین حواشی داخلی آن بود که بسط بین المللی نیز پیدا می کرد و هر ساله صادرکنندگان را در یک سردرگمی عمیقی فرو می برد.

مسأله اعلام و یا عدم اطلاع رسانی در مورد آنفلوآنزا همه ساله بحث داغ بسیاری از کارشناسان بود و اعلام به موقع این موضوع به سازمان OIE برخی موافقان و مخالفان خود را داشت که عموما هر کدام با منطق خود این موضوع را بیان می کردند و همواره یکی از موضوعات مناقشه برانگیز سازمان بود که تبعات آن برای قشر تولیدکننده بیشتر از هر گروه دیگری نمود پیدا می کرد.

همگی به یاد داریم که دست اندرکاران صنعت طیور بسیاری از کشورهای همسایه هم درباره ی این موضوع داخلی اظهار نظر میکردند و عملا افسار مدیریت از دست سازمان دامپزشکی در بسیاری از سالها خارج می شد.
این روند برای بیماری تب برفکی نیز وضعیتی بهتر از این نداشت و به همین صورت شاهد حواشی داغ تر متن در مواجهه با روند درمان این بیماری بودیم که در دوره فعلی تمامی این دست مسایل مرتفع گردید.

رفیعی پور علت اصلی این موفقیت را خروج از حاشیه‌ها و افزایش همکاری بین‌بخشی با تمام دستگا‌ه‌های مرتبط می‌داند. او اولین اقدام موثر خود را تفویض اختیار و تمرکززدایی از حوزه دستگا‌ه‌ها و دفاتر تخصصی و انتقال آن به مجموعه‌های استانی و شهرستانی می‌داند. همچنین به افزایش همکاری‌های بین بخشی سازمان اشاره می‌کند و می‌گوید: «تشکیل کمیته‌های راهبردی در سازمان دامپزشکی یکی از اقداماتی بود که در این شرایط سخت کمک زیادی به پیشبرد اهدافمان کرد.»

رئیس سازمان دامپزشکی کشور اعتقاد دارد که در حوزه بهداشتی و کنترل بیماری‌ها در یک شرایط ایده‌آل هستیم، به شکلی که حتی حرف بیماری‌های استراتژیک هم شنیده نمی‌شود.

اهم فعالیت های سازمان دامپزشکی

اهم فعالیت های سازمان دامپزشکی در دو سال اخیر را میتوان به گروه های زیر تقسیم و تشریح نمود:

بخش تولیدات داخلی

یکی از مسایل گریبانگیر سازمان دامپزشکی در سالهای گذشته کمبود تولید و عدم تامین دارو و مواد اولیه در بحران های بیماری زا و اپیدمی درگیر در آن مقطع بود که این سازمان با تولید بذر عوامل بیماری زای دامی، تولید برخی داروها و مواد اولیه داخلی توسط شرکتهای دانش بنیان ضمن جلوگیری از خروج ارز از کشور و عدم وابستگی در مورد برخی از این مواد به کشورهای خارجی گردید و با تفویض اختیار و تمرکز زدایی به منظور حمایت بیشتر از تولیدات داخلی به شرکتهای داخلی در این موضوع کمک شایانی نمود

بخش تامین مواد اولیه

انحصار تامین نهاده های دامپزشکی که با قوانین سخت و محدود کننده گذشته در اختیار گروه خاصی قرار گرفته بود، در دوره رفیعی پور شکسته شد و بسیاری از این نهاده های دامپزشکی از منابع جدید اروپایی، آسیا و آمریکای جنوبی تامین گردید تا کمبود این مواد در شرایط حساس کنونی زیاد چرخه تولید کشور را با معطلی روبرو نکند.

تامین نهاده های تولید توسط زنجیره های تولید و تولیدکنندگان بزرگ از مقاصد ثانویه برای دور زدن تحریم ها بخش دیگری از فعالیت های سازمان در این مورد می باشد که ضمن حذف برخی واسطه ها انحصار شرکتهای خاص تامین کننده واکسن، ریزمغذی و مواد اولیه را نیز از بین برد.

عبور از اضطرار و کمبود کیفی و کمی واکسن های دامی در کشور و انتخاب مسوول و مجری اختصاصی تامین بذر واکسن های طیور و PMS نهاده های دارویی داخلی و وارداتی از دیگر این موارد است. سازمان جهت جلوگیری از آشفتگی در تامین، ترخیص، توزیع و عرضه نهاده های دامپزشکی نظارت بیشتری را اعمال نموده است و این روند باعث کاهش وابستگی نهاده های پشتیبان تولید در حوزه دامپزشکی گردیده است.

بخش تشخیص و کنترل بیماری ها

فعالیت های سازمان در این بخش را میتوان به شرح ذیل برشمرد:
-تدوین برنامه ملی کنترل آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در ایران و عبور از بحران منطقه ای
-اجرای برنامه کنترل تب برفکی به روش آماده باش در گاوداری های صنعتی کشور
-اجرای برنامه کنترل مشمشه بر مبنای روش نوین جهانی CF test و خروج از ممنوعیت ترانزیت اسب های ایران
-تدوین و بروز رسانی برنامه های کنترل بیماری های اولویت دار منطبق با استانداردهای ملی، منطقه ای و بین المللی در مورد بیماری های سالمونلا، نیوکاسل، تب مالت، لمپی اسکین، PPR و ….

بخش بین المللی

یکی از درخشان ترین عملکردهای سازمان دامپزشکی در بهش بین المللی بود که بعد از چندین دهه توانست مسوولیت دبیرکلی منطقه آسیا، اقیانوسیه و خاور دور را به ایران برگرداند که کاری بسیار مهم در تاریخ دامپزشکی ایران برشمرده می شود.
از سوی دیگر تنظیم پروتکل های بهداشتی دام با کشورهای مختلف باعث باز شدن بازارهای صادراتی برای محصولات ایرانی گردید که این عمل هم در سالهای گذشته مغفول مانده بود.

چالش های پیش روی سازمان دامپزشکی

مدیریت فعلی سازمان دامپزشکی برای ادامه روند رو به رشد این سازمان در آتی با چالش های مواجه خواهد بود که نیاز به حمایت بیشتری را از سوی دولت می طلبد:

ضرورت تجهیز در مقابل بیوتروریسم

گسترش بیماری‌ها بخصوص بیماری‌های نوپدید را که در قالب بیوتروریسم مطرح است، یکی از چالشهای عمده سازمان دامپزشکی است و از این رو باید ساختار دامپزشکی به روز و اعتباراتش زیاد شود تا بتواند مأموریتهای محوله خود را دنبال کند.

استقلال دامپزشکی

سازمان دامپزشکی آن گونه باید استقلال کاری و اعتباری داشته باشد که بتواند به شکل یک سازمان مستقل و واکنش سریع عمل کند تا بتواند در اقصی نقاط کشور فعالیت جامع تری داشته باشد؛
یعنی باید به نحوی قدرت اجرایی داشته باشد که در سطح سه قوه برای اقدامات بهداشتی، پیشگیرانه و ریشه کنی طغیان بیماریها بتواند در اسرع وقت با بسیج همه امکانات کشور عملیات واکنش سریع را در موارد خاص داشته باشد.

این بدان معناست که دامپزشکی باید دارای ساختاری باشد که اگر یک بیماری در گوشه‌ای از ایران بروز پیدا کرد، آن را شناسایی و در کمترین زمان با نیروی واکنش سریع و بسیج امکانات پیش از آنکه فراگیر شود، در نطفه خفه کند تا گزندی به امنیت جمعیت دامی کشور که به تبع آن تامین بهداشت عمومی را همراه خواهد داشت، وارد نشود زیرا همواره پیشگیری مقدم بر درمان است.

جنگ افزارهای بیولوژیکی

تاکنون بیش از ۳۰ جنگ افزار بیولوژیکی شناسایی شده است که به جز چند مورد بقیه آنها از عوامل بیماری‌زای قابل انتقال میان انسان و حیوان هستند، از این‌رو باید تقویت توان سازمان دامپزشکی کشور به منظور دارا بودن آمادگی لازم مورد توجه جدی قرار گیرد. از سوی دیگر «ایران» به لحاظ طبیعی کشوری حادثه‌خیز است و هرازگاهی در معرض زلزله، سیل، طوفان، آتش‌سوزی و… قرار می‌گیرد که هر یک از این حوادث نه تنها روی انسان و محیط زیست، بلکه حیوانات آثار ناگواری می‌گذارد و گاهی به ایجاد بحران می‌انجامند.

و در نهایت حمایت لازم است