حرفه دامپزشکی: فراموشی پرواز کلاغی در سودای کبک خرامان!/ بلاتکلیفی میان بهداشت و تولید در بحبوحه کورونا

حرفه دامپزشکی: فراموشی پرواز کلاغی در سودای کبک خرامان!

بلاتکلیفی میان بهداشت و تولید در بحبوحه کورونا

نویسنده: امضا محفوظ

بیماری ویروسی کورونا در حال حاضر یک اپیدمی در حال گسترش به سوی پاندمی می‌باشد که نیاز است تا اطلاعات مربوط به جنبه‌های مختلف آن لحظه به لحظه از طریق دستگاه‌های دخیل در بهداشت جامعه در اختیار مردم، گروه‌های مختلف دخیل در امر بهداشت و جامعه تخصصی به اشتراک گذاشته شود. علاوه بر آن لازم است تا دستورالعمل‌های حرفه‌ای آن در حوزه پزشکی و دامپزشکی بصورت رسمی منتشر گردد تا تاثیرپذیران و مشارکت‌کنندگان در این رخداد، با دید جامع‌تری نسبت به انجام وظایف حرفه‌ای خود گام بردارند.

بالاخره پس از کش و قوس‌های فراوان و درگیری عالم و آدم در کره زمین، بیماری تنفسی کرونای 2019 در ایران ابتدا کشته داده و سپس تائید گردید. قصد اطاله کلام را نداریم و قصدمان توضیح واضحاتی که دستگاه‌های مسئول این بیماری در حوزه بهداشت انسانی از طریق رسانه‌های مختلف منتشر می سازند نیست؛ اینکه ما بگوئیم که دستهایتان را با صابون بشوئید و یا از مواد ضدعفونی کننده استفاده کنید تکرار مکررات است ولی آنچه در این نوشتار سعی بر همفکری در خصوص آن خواهیم داشت، رخداد بیماری کورونا از دیدگاه دامپزشکان است.

پاسخ سیستم بهداشت عمومی کشور به این رخداد می‌بایست چند لایه باشد و این دفاع چند لایه با هدف شناسایی منابع ویروس و اشاعه آن در کشور باشد. قریب به 9 سال از زمان ابداع واژه «بهداشت واحد» می‌گذرد که از قضا حوزه دامپزشکی همیشه از آن به عنوان یکی از شعارهای خود استفاده نموده است ولی تا کنون بهانه‌های زیادی را برای عملیاتی نمودن این شعار از دست داده است؛ تو گویی که عامدانه سازمان دامپزشکی ایران به گونه‌ای رفتار می‌نماید که اثری از قوانین مرتبط با بهداشت در آن باقی نماند. تاسف ما در این خصوص از آنجایی آغاز گردید که به دنبال اطلاعاتی در خصوص این بیماری و ملاحظات دامپزشکی آن بر روی وب‌سایت این سازمان گشتیم و اگر شما یافتید، ما هم یافتیم؛ تو گویی این وب‌سایت اطلاع‌رسانی و ارتباط با مردم کارش فقط انتشار مصاحبه و رپرتاژ است و هیچ‌گونه اطلاعاتی از این بیماری بر روی سایت این سازمان نمی‌توانید بیابید و تاسف ما آنجایی دو چندان شد که در مراجعه به این سازمان و اداره کل آن در بلوار پژوهش، هیچ اثری از رعایت دستورالعمل‌هایی که وزارت بهداشت برای حفاظت فردی و کارکنان منتشر نموده است نیز یافت نگردید، به گونه‌ای که:

1- هیچ اثری از استفاده از تجهیزات مراقبت کارکنان مشاهده نگردید (ماسک، دستکش یکبار مصرف و... توسط کارکنان)

 2- هیچ اثری از استفاده از ضدعفونی کننده‌های مرسوم که اکنون توسط متصدیان دکه‌های روزنامه‌فروشی برای حفاظت خودشان استفاده می‌کنند، مشاهده نگردید.

 3- هیچ‌گونه تغییری در روش‌های رسیدگی به امور ارباب رجوع به منظور کاهش تماس‌های فیزیکی و فردی مشاهده نگردید.

 4- هیچ‌گونه دستورالعمل اختصاصی در خصوص تغییر رویه‌های اداری داخلی به منظور محدودسازی اثرگذاری ویروس مشاهده نگردید.

و ما در این میان به دو چیز شک کردیم که یا کارکنان دامپزشکی روئین‌تن شده اند و ویروس بر آنها بی‌تاثیر و یا اینکه هنوز شیوع ویروس به اطلاع این سازمان نرسیده است، وگرنه این حجم از بی‌تفاوتی را نمی‌توان به گونه دیگری توجیه نمود. البته در برخی از رسانه‌ها خواندیم که ریاست محترم سازمان مصاحبه نمودند که واردات هر نوع حیوان خوراکی و خانگی به ایران از کشورهای آلوده به کورونا تا اطلاع ثانوی را ممنوع کرده‌اند (ایسنا 03/12/1398) ولی ایشان در همان مصاحبه به صراحت عنوان نمودند که این ویروس از حیوان به انسان منتقل نمی‌گردد و اگر این سخن دوم ایشان را ملاک بگیریم، سخن اول ایشان را نقض می‌نماید و اگر سخن اول ایشان را ملاک بگیریم و مبنای آن را انتقال مکانیکی از کشور مبداء چین بدانیم، سایر تولیدات این کشور همچون دارو و مواد بیولوژیک که اخیرا باب واردات آن را از این کشور به ایران قانونی اعلام نموده‌اند نقشی در انتقال مکانیکی ایفا نمی‌نمایند و حقیقتا این بیانات ما را به عنوان دامپزشک دچار سردرگمی عجیبی نموده است؛ دیروز با پخش کلیپی از سوی آقای دکتر پیام محبی از همکاران پر سابقه ما در حوزه دام کوچک مقداری این اطمینان در جامعه تزریق شد که مردم برداشت‌های نادرست از این سخنان را تا حدی تصحیح نمایند و امیدواریم برداشت‌های نامناسب از این مصاحبه به مردم دارای حیوان خانگی و دامپزشکان شاغل در این حوزه صدماتی را وارد ننماید.

از حوزه جزئیات خارج شویم و دیدگاه کلی را دنبال نمائیم که همانا تعیین موقعیت حرفه‌ای دامپزشکی در سازمان‌های دولتی و بخش خصوصی است که در این میان به وضوح دو مطلب مورد نظر می‌باشد:

 1- بر هیچ کس پوشیده نیست که قدر و منزلت حرفه دامپزشکی در دنیا به دلیل نقش آن در حوزه بهداشت عمومی است و عمدتاً مردم از دامپزشکان انتظار سخن گفتن در این حوزه تخصصی را دارند و دنبال نمودن سایر موارد همچون تقویت تولید و ... محصولات جانبی حاصل از تعقیب این هدف اصلی می‌باشد. پس با این تعریف آنچه از سازمان دامپزشکی کشور با قانون مصوب و رسمی آن انتظار می‌رود، قدم برداشتن در راه تحقق این هدف می‌باشد ولی متاسفانه مشاهده می‌شود که حتی با وجود رخداد بهداشتی با خصوصیات تعریف شده کورونای 2019 که در وب‌سایت‌های رسمی سازمان‌های دامپزشکی کشورهای دنیا و حتی سازمان جهانی بهداشت دام، صفحات اختصاصی برای این پاندمی ایجاد گردیده و لحظه به لحظه مدیریت می‌شود ولی در وب‌سایت این سازمان حتی رخداد آن نیز درج نگردیده است. پس نگارش دستورالعمل‌های سازمانی در زمینه حفاظت پرسنلی کارکنان، تدابیر لازم برای دامپزشکان بخش خصوصی و ملاحظات بهداشت دامپزشکی در خصوص این بیماری از ضروریات حال حاضر وضعیت موجود می‌باشد که خود گامی است بزرگ در راه پر رنگ نمودن بعد بهداشتی این سازمان در تقابل با سیاست پیگیری‌های تقویت تولیدی حال حاضر مد نظر مدیران آن.

 2- توان اجرایی مدیران و کارشناسان کنار گذاشته شده سازمان دامپزشکی کشور و همچنین بخش خصوصی توانمند آن در حوزه اجرای سیاست‌های ضدعفونی سازی جنرال و تخصصی اماکن و افراد (تجربه آنفلوآنزای طیور، تجربه سمپاشی‌های سیستماتیک حوزه دامداری و ...) در مقیاس‌های بزرگ که به جرأت می‌توان گفت هیچ سازمان و نهاد دیگری چنین تجربه‌ای را در این خصوص ندارد، می‌تواند به عنوان اهرم ورود این حرفه بصورت فعال در حوزه برخورد با بیماری‌های عفونی واگیردار محسوب گردد که برای به رخ کشیدن آن لازم است تا در ابتدا سازمان دامپزشکی از انفعال در این خصوص خارج گردد و سپس بجای انتقال این تجربیات گرانقدر به سازمان‌ها و دستگاه‌های خارجی کارشناسان خود و بخش خصوصی توانمند در این خصوص را حمایت نماید تا آنان بتوانند توانایی‌های ذاتی خود را به منصه ظهور برسانند؛ تخصصی که در حوزه وزارت بهداشت به ندرت می‌توان نمونه‌ای از آن را با ابعاد اجرا شده در حوزه دامپزشکی یافت و نیاز مبرمی که در این خصوص در حال حاضر در کشور وجود دارد.

حقیقتاً و در انتهای کلام بایستی اعتراف کنیم که به دلیل آنچه که آن را سرکوب شدید وجهه بهداشتی حرفه دامپزشکی در ایران می‌نامیم، به کلاغی مبدل شده‌ایم که در سودای آموختن راه رفتن کبک پرواز خود را فراموش کرده‌ایم و حال نه پرواز را به خاطر داریم و نه راه رفتن کبک را قادریم؛ تنها سرمان را در برف رو کرده‌ایم و تهاجم به اندوخته‌های دامپزشکی را چشم‌پوشی می‌کنیم. ادامه این روند باعث می‌شود تا به مرور زمان نیاز و احتیاج مردم و علی‌الخصوص دامپزشكان به دریافت اطلاعات تخصصی از یكی از مهمترین مراجع رسمی آن در حوزه بهداشت عمومی دامپزشكی كمرنگ شده و سپس از میان برود و روزی برسد كه نیاز به وجود سازمان دامپزشكی ایران نیز وجود خارجی و توجیه نداشته باشد.

مجموع نوشته فوق برای مسیردهی آنچه كه توسط مدیران سازمان دیده نشده است نگارش گردیده و هیچ‌گونه ارزش اعتبار دیگری ندارد.