یک کارشناس مدیریت حیات وحش با اشاره به تلف شدن بیش از 40 هزار پرنده مهاجر در میانکاله گفت: امکان دارد این حادثه شوک به پرندگان وارد کرده باشد اما یک شوک به مجموعه یک گونه پرنده نبوده است.
به گزارش حکیم مهر به نقل از ایسنا، «اکبر نعمتی» افزود: اگر تلف شدن پرندگان ادامه پیدا کند و سال آینده نیز پرنده‌ها اینگونه تلف شوند، قاعدتا تعداد آنها کمتر خواهد شد و می‌تواند تاثیرگذار باشد وگرنه اینطور نیست که چنین اتفاقی در یک سال روی مهاجرت پرنده‌ها در سال آینده تاثیر بگذارد و اگر شرایط آبی سال آینده مناسب باشد پرنده‌ها دوباره به این منطقه می‌آیند.
وی در ادامه تصریح کرد: هنوز ابهاماتی درباره مرگ پرندگان میانکاله وجود دارد و عده‌ای می گویند شکارچیان در تالاب سم ریختند و عده‌ای معتقدند به دلیل ورود و پخش شدن آب فاضلاب و مواد شیمیایی در میانکاله این تعداد پرنده تلف شده‌اند اما هنوز هیچ‌کسی جواب قطعی نداده‌است.
این کارشناس مدیریت حیات وحش در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به نقش خفاش در انتقال کروناویروس به انسان ها گفت: تا زمانی‌که خفاش‌های کشور وارد زنجیره غذایی ما نشده‌اند نمی‌توانند عامل انتقال ویروس کرونا باشند.
وی افزود: ویروس کرونا، ویروس مشترک انسان و خفاش است اما این در صورتی است که خفاش وارد زنجیره غذایی انسان شود. گفته می‌شود در چین این ویروس از مصرف مستقیم خفاش نیز منتقل نشده‌است بلکه از بدن خفاش به بدن «پنگولین» منتقل شده و مصرف گوشت پنگولین توسط انسان باعث شده است که این عامل بیماری‌زا به انسان منتقل شود. بنابراین اینگونه نیست که اگر خفاشی وارد خانه‌ای شد بگوییم ویروس کرونا را با خود می‌آورد.
نعمتی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه ایران به لحاظ ژئوگرافیک محل برخورد سه منطقه زیست جغرافیایی‌است، گفت: یکی از این مناطق پالئارکتیک است که در سمت شمال کشور و اروپا قرار دارد، دیگری آفروتروپیکال در سمت آفریقا یعنی جنوب غرب کشور و دیگری منطقه اورینتال در سمت شرق یعنی بخش بلوچستان است بنابراین از لحاظ استراتژیک جغرافیایی کشور ما در منطقه منحصر به فرد است.
وی ادامه داد: به دلیل این موقعیت جغرافیایی تعداد گونه‌های پرنده که در ایران داریم حتی بیشتر از تعداد گونه پرنده‌های اروپاست و از سه منطقه جغرافیایی پرنده مهاجر وارد ایران می‌شود. از سمت شمال کشور و شمال اروپا، ازآفریقا و هندوستان پرنده مهاجر وارد کشور می‌شود.
این کارشناس مدیریت حیات وحش با اشاره به اینکه طبق آخرین آمار ثبت شده تقریبا بیش از 560 گونه پرنده در کشور داریم، گفت: حدود 70 درصد از این 560 گونه پرنده مهاجر و 30 درصد آنها بومی و مقیم کشور هستند و بیشترین پرنده‌های مهاجر ما کنارآبزی؛ یعنی پرنده‌ای که به سمت تالاب‌ها و دریاچه‌ها می‌رود، هستند.
وی ادامه داد: با توجه به دوران خشکسالی که در حال سپری کردن آن هستیم و تغییرات کاربری زمین‌های کشاورزی بسیاری از تالاب‌ها خشک شده اند و یا در حال خشک شدن هستند مانند دریاچه «پریشان» در استان فارس و این شرایط باعث شده است تعداد پرنده‌های مهاجر کشور کمتر شوند.
نعمتی با اشاره به اینکه سال گذشته بارندگی زیاد و وقوع سیل داشتیم، گفت: یک‌سری خسارت دیدیم، اما تعدادی تالاب‌ها که خشک شده بودند مانند تالاب «گاوخونی» مقداری آبدار شدند و یک‌سری پرنده مهاجر به کشور بازگشتند.
این کارشناس مدیریت حیات وحش با اشاره به «زاغ‌بور» اظهار کرد: زاغ بور گونه اندمیک (بوم‌زاد) ایران و زیستگاه آن در کویر مرکزی است البته در کشور افغانستان و پاکستان نیز مشاهده این گونه ثبت شده است، اما شاید زاغ‌بوری از کشور خودمان بوده که به سمت آن کشورها رفته و برگشته است چراکه آنها تنها یک یا دو مورد از این گونه پرنده را مشاهده کرده‌اند.
نعمتی با بیان اینکه در کشور گونه‌های پرنده در حال انقراض زیاد داریم، گفت: یکی از این گونه‌ها که انقراض آن حتمی‌است و منقرض شده محسوب می‌شود تک «درنای سیبری» است که به «امید» معروف است و حدود 12 سال می‌شود که تنها به ایران مهاجرت می‌کند و دیگر نمی‌تواند زادآوری کند.
وی ادامه داد: «پلیکان خاکستری» جزو گونه‌های در خطر انقراض است و این گونه به منطقه میانکاله نیز می‌رود، بنابراین حادثه میانکاله برای این گونه، بسیار خطرناک بود و باعث تهدید بیشتر این گونه شد. از گونه‌های دیگری که در خطر انقراض هستند می‌توان «میش‌مرغ» و «زنگوله‌بال» را نام برد و همچنین «سیاه خروس» در منطقه ارسباران که با توجه به تغییر کاربری جنگل‌ها، در خطر انقراض قرار گرفته و در کشور ما بسیار آسیب‌پذیر شده‌است، اما سمت کشور آذربایجان وضعیت آن بهتر است.
نعمتی درباره اقدامات لازم برای حفظ گونه‌های پرنده گفت: اقدامات جهت حفظ هر گونه متفاوت است. به عنوان مثال برای حفاظت از گونه‌هایی که نیاز به آب دارند مانند پلیکان خاکستری و با توجه به اینکه تالاب‌های ما در حال خشک شدن هستند، حفاظت از تالاب‌ها اولویت اول است، اما پرنده‌ای مانند سیاه خروس که در جنگل زیست می‌کند تغییر کاربری جنگل‌ها و قطع درختان آن باعث آسیب به این پرنده شده است. در واقع هر تغییری که روی محیط زیست انجام شود به گونه‌های آن منطقه آسیب می‌زند؛ چه تغییر روی آب، چه روی خاک یا درختان باشد.
این کارشناس مدیریت حیات وحش در پاسخ به این پرسش که فرار یا رها کردن گونه‌های غیربومی پرندگان مانند طوطی در طبیعت ایران چه مخاطراتی دارد، اظهار کرد: در دنیا تجارت حیات وحش جزو بازار سیاه و تجارت غیر قانونی است؛ گونه‌ای مانند «طوطی خاکستری» (کاسکو) از آفریقا به کشورهای دیگر از جمله ایران قاچاق می‌شود و در ایران این گونه و گونه‌های دیگری مانند «طوطی طوق صورتی» (ملنگو) و « طوطی آلکساندر» (شاه‌طوطی) را به عنوان گونه بومی نداشتیم اما قبل از انقلاب این گونه‌ها وارد کشور و در خانه‌ها نگه‌داری می‌شدند، اما به‌خاطر اینکه فرار کردند یا رها شدند اکنون در تهران و بسیاری از مناطق کشور به عنوان پرنده بومی محسوب می‌شوند و تعداد این طوطی‌ها نیز زیاد شده است و از میوه درخت کاج که آن نیز گونه غیر بومی کشور است و در پارک‌ها کاشته می‌شود ، تغذیه می‌کنند.
وی ادامه داد: گونه‌هایی داریم به عنوان گونه‌های مهاجم (موجود زنده‌ای که از پیش در یک زادبوم حضور نداشته است) مانند طوطی‌هایی که به آنها اشاره شد، می‌توانند بر گونه‌های بومی و سایر گونه‌ها از جنبه هایی مانند رقابت غذایی تاثیرگذار باشند و اگر در این رقابت جلو بزنند می‌توانند گونه‌های بومی ما را به سمت انقراض ببرند.
نعمتی در پایان گفت: امیدوارم مشکلات محیط زیستی کشور در کنار مشکل جدید بیماری (کووید – 19) رفع شود و بتوانیم پذیرای میهمان‌های مهاجرمان در کشور باشیم.
