واشنگتن پست در یادداشتی به قلم «فرید زکریا» نوشت: بشر امروز به جان طبیعت افتاده و با از بین بردن زیستگاه حیات وحش، محیط زندگی خود را مهیای انتقال ویروس و باکتری از حیوان به انسان کرده است.
زکریا در این مطلب نوشته است: ترامپ میگوید ویروس کرونا ممکن است بطور اتفاقی در آزمایشگاهی به بیرون جسته و در جهان خارج شیوع یافته است. ترامپ این فرضیه که ویروس امکان دارد در بازار فروش حیوانات و گوشت از جانور به انسان منتقل شده باشد را رد میکند.
اما پرسش مهمتر این است؛ چرا انسان اینقدر در عصر معاصر، خود با دستانش ویروس آدمکش را از حیوان به انسان منتقل کرده است؟
«سارس، مرس، ایبولا، آنفلوانزای پرندگان و آنفلونزای خوکی» همگی نام ویروسهایی هستند که منشاء حیوان داشته و به انسان سرایت کرده و بیماریهای همهگیر مرگباری را در دنیا بوجود آوردهاند؛ چرا؟
«پیتر داژاک» اکولوژیست مشهور که به «صیاد ویروس» شهرت دارد میگوید: ما با اعمال و رفتار هر روزهمان داریم بیماریهای همهگیر جهانی تولید میکنیم. ما باید اهمیت این موضوع را درک کنیم که این طبیعت نیست که دارد بر سر ما بلا میآورد، بلکه این ماییم که داریم بر سر طبیعت بلا نازل میکنیم.
بیشتر ویروسها منشاء حیوانی دارند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها در واشنگتن برآورد کرده که سه چهارم بیماریهای انسان منشاء حیوان دارند.
این احتمال قوی وجود دارد که ویروس کرونا در بازار فروش گوشت جانوران درنده در شهر ووهان چین از حیوان به انسان منتقل شده باشد. در این بازار جانور زنده در محل ذبح میشود و گوشتش همانجا به فروش میرسد. این عملی است که نه فقط در چین که در همه جای دنیا باید ممنوع شود.
تمدن بشر به مرور زمان پیشرفت میکند و انسان در مسیر توسعه، جاده میسازد؛ خاک را از بین میبرد؛ زمینهای کشاورزی را تسطیح کرده و کارخانه میسازد. معدن حفر میکند. بشر با انجام همه این کارها در واقع در طبیعت دست برده و زیستبومهای جانوران را نابود کرده و حیاتوحش را به انسان نزدیک و نزدیکتر میکند.
به اعتقاد دانشمندان، بشر با این دستکاری در طبیعت، در حقیقت با دست خود بیماری را از جانور به انسان منتقل میکند.
ویروس کووید-۱۹ نیز در ظاهر از خفاش به انسان منتقل شده است. بدن خفاش اصولا" محل خوبی برای تکثیر ویروسهاست.
به اعتقاد دانشمندان، بشر به دست خود یک چرخه انتقال ویروس در طبیعت بوجود میآورد. در طبیعت دست میبرد و زیستگاه جانوران را از نابود میکند. حیوان برای یافتن غذا به زیستگاه انسان و کشتزارها هجوم میآورد و دام را آلوده میکند، دام هم انسان را.
اما عوامل دیگری نیز برای انتقال میکرواُرگانیسمها به انسان وجود دارد. یکی از آنها، اشتهای سیری ناپذیر انسان به مصرف گوشت است.
بشر امروز نسبت به بشر دیروز ثروتمندتر شده است و در نتیجه گوشت بیشتری نیز مصرف میکند. همه ساله در دنیا تعداد ۸۰ میلیون رأس حیوان برای تامین غذای بشر ذبح میشود.
در آمریکا ۹۹ درصد دامها در مزارع صنعتی که در مالکیت کارخانههای تولید غذاست پرورش داده میشوند. این آمار در دنیا بیش از ۷۴ درصد است. آمار را یک گروه مدافع حقوق حیوانات استخراج کرده است.
در این مزارع هزاران حیوان به فاصله چند اینچ از هم به صورت ازدحام در شرایطی وحشتناک قرار میگیرند. یک چنین محیطی در حقیقت یک مزرعه پرورش ویروس و انتشار آن است؛ ویروسی که با هر جهش خود زهرآگینتر میشود.
به گفته دانشمندان، در واقع مزارع صنعتی، بهترین راه برای دستچین کردن خطرناکترین میکرواُرگانیسمها (پاتوژن)ی ممکن است. ضمن آنکه مزارع صنعتی، محیط صفر برای پرورش باکتریهای مقاوم در برابر آنتی بیوتیکهاست. یعنی یک راه فرعی دیگر برای انتشار ویروس به بدن انسان است.
حیواناتی که در مزارع صنعتی رشد میکنند با آنتیبیوتیکها بمباران میشوند. این یعنی اینکه باکتری که در این محیط زنده میماند و شکفته میشود بینهایت قوی است. همه ساله در آمریکا ۲.۸ میلیون نفر توسط آلوده شدن به باکتریهای مقاوم در برابر آنتیبیوتیک بیمار میشوند و ۳۵ هزار نفرشان میمیرند.
آخرین عامل، تغییرات آبوهوایی است. این اوضاع، همه چیز را بدتر میکند. اکوسیستمها را تغییر شکل میدهد. جانوران را از زیستبومهایشان خارج و آبوهوای سرزمینهای معتدل را گرمسیری میکند.
گزارشهای علمی در آمریکا اعلام میکند: شرایط آبوهوای گرم، مرطوب و متغیر که ناشی از تغییرات جوی است، راحتتر میتواند در بسیاری از نقاط جهان بیماریهایی همچون مالاریا، تب دِنگ، چیکانگایا، تب زرد، ویروس زیکا، ویروس نیل غربی و بیماری لایم را منتقل کند.
بشر امروز به دست خود، اکوسیستمها و زیستگاههای طبیعی را نابود و بیماریهای خفته را بیدار میکند در حالی که همین بشر به هیچ وجه در برابر این بیماریها ایمن نیست.
در سال ۲۰۱۵ دوسوم بزهای کوهی نوع زایگا موجود در جها ن فقط در چند هفته تلف شدند. علت آن بیدار شدن یک باکتری خفته در بدن جانور بود به نام «پاستویره لا مولتوسیدا». این باکتری سالیان دراز بود که در بدن جانور وجود داشت بدون آنکه آسیبی به او برساند. ناگهان این باکتری بیدار شد و زهرش را ریخت.
دانشمندان کشف کردند که علت بیدار شدن باکتری این بود که ناحیه آسیای میانه در اثر تغییرات آبوهوای کره زمین گرم شد. سال ۲۰۱۵ به طور کل سال گرم و مرطوب کره زمین بود. وقتی آبوهوای کره زمین بشدت گرم و مرطوب میشود بزکوهی زایگا میمیرد.
با توجه به این ارزیابیهای جغرافیایی و علمی، به این حقیقت میرسیم که فاجعه کووید-۱۹ را چین به بار نیاورد. این فاجعه را همه ما به سیارهمان وارد آوردیم. اکنون نیز همه باید دست به دست هم و آن را مهار کنیم.