با توسعۀ شهرنشینی و افزایش بیرویۀ وسایل نقلیه بدون توجه به شرایط زیستمحیطی و همچنین با توجه به عدم تناسب نحوۀ نگهداری حیوانات همراه با فضای زندگی موجود، حیوانات ترومایی به عنوان ارجاعات معمول و روزانۀ مراکز درمانی دامهای کوچک محسوب میشوند. در این بین، شکستگیها و دررفتگیهای محوطۀ لگنی حدود 30-20 درصد کل ارجاعات شکستگی در دامهای کوچک را به خود اختصاص میدهند.
شکستگیهای ناحیۀ لگن انتقال نیروی وزن از اندام لگنی به استخوانهای محوری بدن را دچار اختلال میکند؛ آنچنانکه ممکن است وزنگیری مؤثری تا بعد از اصلاح جراحی یا بعد از التیام نهایی دیده نشود. با توجه به درجۀ ترومای مورد نیاز برای شکستگی یا شکستگی ـ دررفتگی استخوان لگن، بافتها و ارگانهای اطراف باید بهدقت ارزیابی گردد. تأکید ویژهای روی بعضی از ارگانهای آسیبدیده که مشکلات بیشتری را در پی دارند، وجود دارد و رسیدگی به آنها به عمل ارتوپدی ارجحیت دارد که شامل: سندرم ریۀ ضربهدیده، میوکاردیت ناشی از ضربه، نوموتراکس (معمولاً رادیوگراف سینه تهیه می-شود)، پارگی مثانه یا میزراه، شکستگی ستون مهرهها و دندهها، شکستگی سر و گردن استخوان ران و ضایعات عصبی می-شود. همچنین آسیب ضربهای به طحال و کبد می¬تواند منجر به خونریزیهایی شود که تهدیدکنندۀ زندگی هستند. تفکیک ضایعات نورولوژیک از آسیبهای ارتوپدیک برای بهبودی نهایی بیمار ضروری میباشد.
کتاب حاضر کاملاً تخصصی گرایش جراحی بوده و در پنج فصل به طور جامع به زوایای جراحی ارتوپدی محوطۀ لگنی پرداخته است.
در فصل اول کتاب، آناتومی کاربردی محوطۀ لگن تشریح شده است به طوری که جراح بتواند نگاهی اجمالی و دقیق به توپوگرافی استخوانها و عضلات چارچوب لگن داشته و در انتخاب رهیافت مناسب آگاهی لازم را داشته باشد.
در فصل دوم، رادیوگرافی و سی تی اسکن نرمال محوطۀ لگن به تفصیل آورده شده است. در این فصل حالتگماریهای صحیح جهت اخذ رادیوگراف مناسب به تصویر کشیده شده است و در ادامه خطاهای معمولی که بهخصوص در نابالغین به عنوان شکستگی تفسیر میشود را بیان میدارد.
فصل سوم که بدنۀ اصلی را به خود اختصاص میدهد، در شش بخش به تفکیک شکستگیهای قطعات استخوانی جعبۀ لگن و تکنیکهای مناسب جهت تثبیت شکستگیها را با پیشنهاد ایمپلنتهای مورد نیاز شرح میدهد. سعی شده است که در این فصول، نکات اصلی و کاربردی در کادری مجزا برجسته شود تا بیشتر ذهن خواننده را به خود معطوف کند.
مطالعۀ این کتاب به خواننده این کمک را خواهد کرد که چه زمانی تصمیم به جراحی بگیرد. همچنین با توجه به تفاوتهای آناتومیک گربه با سگ، تلاش شده است که نکات مخصوص جراحی ارتوپدی لگن گربه با شکل اختصاصی گربه بیان شود.
در فصل چهارم، رهیافتهای مورد نیاز با ترسیم و مرحله به مرحله آورده شده است.
نهایتاً در فصل آخر، 15 کیس ارجاعی ارتوپدی لگن آورده شده است به طوری که خواننده بتواند مهمترین چالشهای تثبیت لگن را درک کند. در این فصل، از بعضی از کیسهای ارجاعی نویسندگان استفاده شده است.
در این کتاب سعی شده است از تمامی کتب منبع ارتوپدی دامهای کوچک استفاده شود و مهمترین مقالات روز به آن اضافه شود. جمعآوری و تدوین این اثر حدود یک سال و نیم وقت به خود اختصاص داد تا بتواند به صورت جامع به جراحی ارتوپدی محوطۀ لگنی بپردازد. امید آن که این کتاب بتواند مورد استفادۀ علاقهمندان جراحی قرار گرفته و گامی هر چند کوچک در اعتلای آموزش جراحی ارتوپدی حیوانات کشورمان داشته باشد.
نگارش این کتاب خالی از اشکال نبوده و از همۀ خوانندگان محترم استدعا داریم تا نکات اشکالی یا مفقود شده در متن را به نویسندگان انتقال دهند. نگارندگان در نظر دارند با توسعۀ دانش و تجربۀ خود در زمینۀ جراحی ارتوپدی حیوانات، کتبی تخصصی مرتبط با اندامهای حرکتی در سالهای آتی به نگارش در بیاورند.
توجه به فراز «یا جابر العظم الکسیر» از دعای جوشن کبیر به معنای «ای خدایی که استخوانهای شکسته را جبران و التیام میبخشی» این نکته را گوشزد میکند که تمامی روند التیام نهایتاً توسط عناصر و پروسۀ ترمیمی بدن با نظم اتفاق میافتد. جراح ارتوپد با رزقی که از فهم نظم بدن و بینظمی ایجادشده بعد از آسیب موجود زنده دارد، بینظمی ایجادشده را به سمت نظم هدایت میکند؛ ولی نهایتاً کل پروسۀ ترمیم بالفطره بر عهدۀ بدن است.
دکتر احمد خواجه، متخصص جراحی دامپزشکی
دکتر مهنوش کامیابنیا، دستیار تخصصی جراحی دامپزشکی
دکتر فرشته علیپور، دکتری عمومی دامپزشکی
دکتر مصطفی طیبی، دکتری عمومی دامپزشکی